Nghị quyết 170 mở rộng: 'Phá băng' giải phóng nguồn lực đất đai

Dự án Lakeview City do Novaland thực hiện tại TP.HCM - một trong những trường hợp mắc kẹt chờ xử lý dù đã bàn giao nhà từ lâu. Ảnh: Hoàng Anh.

Hoàn tất rà soát, mở đường cho cơ chế đặc thù

Bộ Tài chính đã trình dự thảo, báo cáo Chính phủ về cần thiết ban hành nghị quyết mở rộng phạm vi áp dụng Nghị quyết 170/2024/QH15 của Quốc hội để áp dụng, tháo gỡ khó khăn cho các dự án có tình huống pháp lý tương tự trên toàn quốc.

Bộ cho biết, việc ban hành nghị quyết mở rộng nhằm tạo cơ sở pháp lý để kịp thời xử lý những khó khăn, vướng mắc cho các dự án tồn đọng kéo dài đã có kết luận thanh tra, kiểm tra, bản án để kịp thời khơi thông nguồn lực, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, góp phần hoàn thành mục tiêu tăng tưởng GDP 8% trong năm 2025.

Theo đó, nghị quyết mở rộng sẽ gồm ba điều, trong đó quy định việc áp dụng cơ chế, chính sách đặc thù tại các điều 3,4,5,6,7,8 tại Nghị quyết 170 để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc đối với các dự án, đất đai trong kết luận thanh tra, kiểm tra, bản án trên phạm vi toàn quốc.

Bộ Tài chính kiến nghị Chính phủ báo cáo, đề xuất thời gian trình Quốc hội xem xét, thông qua tại kỳ họp thứ 10 của Quốc hội khóa XV (dự kiến hiệu lực thi hành từ 1/1/2026). Việc ban hành nghị quyết mở rộng hết sức cần thiết, nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho các dự án tồn đọng kéo dài trên phạm vi cả nước, khơi thông các nguồn lực, khắc phục tình trạng lãng phí và đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước trong bối cảnh mới.

Sau khi Quốc hội thông qua Nghị quyết 170 cuối năm 2024, Chính phủ đã ban hành ba nghị định hướng dẫn áp dụng tại Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng, Khánh Hòa và Tây Ninh. Chỉ trong vài tháng, một số địa phương đã đạt được tiến độ đáng kể.

Cập nhật kết quả thực hiện nghị quyết cho thấy, Đà Nẵng dẫn đầu cả nước với 82% dự án tồn đọng đã được xử lý, tương đương 1.680 dự án, tổng vốn hơn 132.338 tỷ đồng, diện tích hơn 3.643 ha. Đây là kết quả quan trọng với một địa phương vốn “nóng” về các vụ việc liên quan giao đất, đấu giá và chuyển nhượng dự án trong giai đoạn 2012–2019.

Khánh Hòa báo cáo 55 dự án với tổng vốn hơn 49.000 tỷ đồng, cùng khoảng 16.700 căn hộ và biệt thự đã có cơ sở pháp lý để đưa vào khai thác. Trong khi đó, Hà Nội mới xử lý 24/38 dự án, quy mô gần 27.000 tỷ đồng, còn TP.HCM mới giải quyết 2/11 dự án.

Đà Nẵng và Khánh Hòa cũng đã chủ động đề xuất thêm 230 dự án và tài sản công có tình huống pháp lý tương tự để áp dụng cơ chế đặc thù. Đây là một phần để Bộ Tài chính kiến nghị mở rộng phạm vi Nghị quyết 170 trên toàn quốc.

Theo Ban chỉ đạo 751 – cơ quan điều phối xử lý dự án tồn đọng - đến ngày 17/11/2025, mới có 616/898 dự án từ 25 địa phương và 7 bộ ngành được rà soát, phân loại. Vẫn còn nhiều đơn vị chưa hoàn tất, trong đó có 7 địa phương và 3 bộ ngành.

Phó thủ tướng Nguyễn Hòa Bình, Trưởng Ban chỉ đạo 751, yêu cầu các đơn vị đối chiếu từng nội dung pháp lý của dự án, xác định rõ có thuộc tình huống tương tự Nghị quyết 170 hay không, đồng thời nêu rõ điều khoản áp dụng cơ chế đặc thù để tháo gỡ vướng mắc.

Thủ tướng cũng đã yêu cầu hoàn tất toàn bộ việc rà soát trước 30/11/2025 để kịp trình Quốc hội phiên họp cuối năm, nhằm tạo cơ sở pháp lý thống nhất trên toàn quốc.

Giải phóng nguồn lực đất đai: Từ vướng mắc đến cơ chế “mở”

Như TheLEADER thông tin, từ giữa tháng 11/2025, tỉnh Lâm Đồng đã lập tổ công tác liên ngành nhằm “cởi trói” cho 150 dự án đô thị – nghỉ dưỡng bị đình trệ kéo dài. Đây là nhóm dự án nằm trong danh sách gần 300 dự án đầu tư ngoài ngân sách thuộc vùng Lâm Đồng – Bình Thuận – Đắk Nông trước khi sáp nhập địa giới.

Những vướng mắc điển hình theo đó, gồm quy hoạch titan và khoáng sản dự trữ quốc gia, chưa hoàn tất giao – thuê đất, bồi thường – giải phóng mặt bằng dang dở, hồ sơ đầu tư chưa cập nhật theo quy định pháp luật mới. Các dự án điển hình như Hamubay Phan Thiết 122ha của Trường Phúc Hải, dự án 227 ha tại Tân Thành của liên doanh Tân Á – Cường Thịnh Thi, khu nghỉ dưỡng Rừng Dương (Vịnh La Gàn), khu Biển Hồ – Sơn Mỹ của Trung Thủy Group cùng nhiều dự án sinh thái tại Đức Trọng, Bảo Lộc, Lạc Dương.

Theo Nghị quyết 170, các địa phương được phép đề xuất loại trừ dự án khỏi quy hoạch khoáng sản titan nếu chứng minh không ảnh hưởng đến trữ lượng và an ninh năng lượng. Đây là cơ chế “mở” chưa từng có, giúp rút ngắn thời gian xử lý hàng loạt dự án mà trước đây gần như không có lối ra.

Ngoài ra, tổng hợp từ kết luận thanh tra, có tới 64 dự án vi phạm tại TP.HCM, Đà Nẵng, Khánh Hòa sẽ được hướng dẫn xử lý khi áp dụng nghị quyết. Cụ thể, Đà Nẵng ghi nhận 49 dự án, Khánh Hòa 11 dự án và TP.HCM với 4 trường hợp.

Đà Nẵng còn có hơn 1.300 trường hợp vi phạm thời hạn sử dụng đất khi cấp giấy chứng nhận, cũng sẽ được đưa vào diện xử lý theo cơ chế mới.

Trao đổi với TheLEADER, chuyên gia pháp lý Nguyễn Văn Đỉnh đánh giá, Nghị quyết 170 là bước đột phá hiếm có trong lĩnh vực xây dựng pháp luật đất đai, vừa đảm bảo nguyên tắc pháp luật, vừa tạo cơ chế đủ linh hoạt để xử lý các dự án có tình huống đặc thù kéo dài.

Khi áp dụng rộng rãi, nghị quyết có thể khơi thông hàng tỷ USD vốn tư nhân bị “đóng băng”, tạo thanh khoản mới cho thị trường bất động sản, đồng thời giảm áp lực cho hệ thống thanh tra – kiểm tra và ổn định môi trường đầu tư.”

Các tỉnh Nam Trung Bộ – Tây Nguyên, nơi có nhiều dự án vướng titan và du lịch nghỉ dưỡng, được dự báo là hưởng lợi lớn nhất.

Theo TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu và quản lý kinh tế Trung ương, Nghị quyết 170 là bước "đột phá của đột phá" để tháo gỡ điểm nghẽn pháp lý. Hàng nghìn dự án đang vướng mắc pháp lý khắp cả nước, trong nhiều lĩnh vực đời sống kinh tế – xã hội cần được xử lý càng nhanh càng tốt. Đây là minh chứng cho nỗ lực cải cách thể chế của Chính phủ nhằm giải phóng nguồn lực và mở cửa thị trường.

Khi Nghị quyết 170 mở rộng được Quốc hội thông qua, một khung chính sách thống nhất toàn quốc sẽ hình thành, tạo điều kiện để: Phân loại – xử lý nhanh các dự án tồn đọng, Tăng tốc phê duyệt dự án đô thị – du lịch trọng điểm, Giảm rủi ro chính sách cho nhà đầu tư, Tái cơ cấu quỹ đất đô thị – ven biển – cao nguyên.

Nếu các bộ ngành và địa phương triển khai đồng bộ, đây sẽ là đợt “phá băng” lớn nhất lĩnh vực đất đai trong vòng một thập kỷ, mở ra cơ hội thu hút vốn tư nhân, giải phóng hàng tỷ USD nguồn lực đất đai bị kìm nén lâu nay.

Thái Bình