Nghị quyết 57 về đổi mới sáng tạo: Thời cơ vàng cho báo chí phát triển đột phá

Nghị quyết 57 về phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số quốc gia, một trong “bộ tứ chiến lược” Nghị quyết, có vai trò quan trọng trong việc đưa đất nước vào một giai đoạn phát triển mới. Nghị quyết có tác động sâu sắc đến tất cả các ngành, các lĩnh vực, trong đó có lĩnh vực báo chí và các cơ quan báo chí.

Diễn đàn Tổng Biên tập 2025 với chủ đề: “Nghị quyết 57 về đổi mới sáng tạo: Thời cơ vàng cho báo chí phát triển đột phá”.

Ông Nguyễn Đức Lợi, Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam khẳng định: Đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số vừa là cơ hội để báo chí tối ưu hóa mình, vượt lên trên các khó khăn, thách thức hiện nay, vừa là sức ép không thể tránh né nếu không muốn bị tụt lại phía sau.

“Trong kỷ nguyên số, báo chí Việt Nam đã chuyển mình mạnh mẽ thông qua chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ thông tin giúp thông tin được tiếp cận nhanh chóng, lan tỏa rộng rãi và tối ưu hiệu quả tới công chúng. Để nâng cao sức cạnh tranh thông tin, báo chí đang là một trong những lĩnh vực cần có sự đổi mới sáng tạo mạnh mẽ nhất”.

Tại diễn đàn, lãnh đạo các cơ quan báo chí đã thảo luận nhiều nội dung xoay quanh các chủ đề: “Đổi mới sáng tạo tại các cơ quan báo chí Việt Nam: Vận hội từ Nghị quyết 57” và “Tận dụng tối đa lợi thế từ Nghị quyết 57: Cách thức nào hiệu quả?”.

Ông Phạm Mạnh Hùng, Phó Tổng Giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam (VOV) chia sẻ kinh nghiệm và thực tế ứng dụng công nghệ, trí tuệ nhân tạo (AI) trong lĩnh vực báo chí nói chung và tại Đài Tiếng nói Việt Nam nói riêng. Vừa qua, VOV đã xây dựng chương trình “Trở về thời khắc thiêng liêng” với ứng dụng công nghệ thực tế ảo đưa công chúng trở lại không khí thiêng liêng ngày 2/9/1945 khi Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn Độc lập, khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Trải nghiệm thực tế ảo này cũng đã tạo nên “cơn sốt”, để lại ấn tượng tốt trong lòng công chúng.

Ông Phạm Mạnh Hùng, Phó Tổng Giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam (VOV) chia sẻ kinh nghiệm và thực tế ứng dụng công nghệ, trí tuệ nhân tạo (AI) trong lĩnh vực báo chí nói chung và tại Đài Tiếng nói Việt Nam nói riêng.

Theo ông Phạm Mạnh Hùng, việc ứng dụng công nghệ số trong các cơ quan báo chí cũng đòi hỏi nguồn đầu tư lớn; vì vậy, Việt Nam phải tự chủ được công nghệ lõi, đặc biệt là các công nghệ AI cho báo chí. Các cơ quan báo chí cần bắt tay với các công ty công nghệ trong nước để sản xuất phần mềm và AI ứng dụng riêng cho báo chí; đồng thời, cần có cơ chế pháp luật thuận lợi để khuyến khích sự hợp tác này. Bên cạnh đó, cần nâng cao nhận thức của lãnh đạo các bộ, ngành, cơ quan chủ quản về việc đầu tư cho báo chí và công nghệ.

Ông Phạm Mạnh Hùng kiến nghị, phải có sự hợp tác công - tư giữa các cơ quan báo chí với các tập đoàn truyền thông trong sản xuất các nội dung giải trí, kinh tế, xã hội; đồng thời có sự thay đổi, bổ sung trong Luật Báo chí: “Báo chí hoạt động, sản xuất các sản phẩm trên môi trường số thì có hai thứ phải đảm bảo. Một là bản quyền: Các sản phẩm nội dung số của các cơ quan báo chí không thể dễ lấy như bây giờ được. Câu chuyện thứ hai là làm sao những cơ quan báo chí đầu tư sản xuất ra những sản phẩm nội dung số phải bán được và phải duy trì được khả năng phát triển bền vững. Phải có một cơ chế và có một cơ quan nào đấy đứng ra hoặc đưa vào Luật là các nhà mạng phải làm việc các quan báo chí và phải trả bản quyền”.

Lãnh đạo các cơ quan báo chí đã thảo luận nhiều nội dung xoay quanh các chủ đề: “Đổi mới sáng tạo tại các cơ quan báo chí Việt Nam: Vận hội từ Nghị quyết 57” và “Tận dụng tối đa lợi thế từ Nghị quyết 57: Cách thức nào hiệu quả?”

Là một trong số ít cơ quan báo chí tự chủ hoàn toàn về công nghệ, ông Nguyễn Ngọc Hiển, Tổng Biên tập Báo Lao Động cho biết, Báo Lao Động hiện đã tự phát triển các phần mềm riêng, sử dụng dịch vụ đa ngôn ngữ tự động… Nhấn mạnh cách tiếp cận thực tế, linh hoạt và sáng tạo khi đối mặt với những hạn chế về tài chính và công nghệ khi đổi mới sáng tạo trong báo chí, ông Hiển cho rằng cần bắt đầu từ những việc nhỏ nhất; tận dụng tối đa công cụ miễn phí:

“Đầu tiên, cần tận dụng những gì đã có sẵn, bắt đầu từ những yếu tố nhỏ nhất, để tiết kiệm chi phí và tận dụng cơ hội “đi tắt đón đầu”. Sau khi khai thác những cái đã có thì chúng ta phải định hướng rằng chúng ta tự làm. Cụ thể, phải xây dựng hệ thống đo lường riêng nhằm xác định chính xác thông tin cần được đẩy lên. Từ đó, chuyển giao cho các agency quảng cáo để tăng nguồn thu cho các báo”.

Ông Lê Quốc Minh, Phó trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Tổng biên tập Báo Nhân dân, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam khẳng định trong tương lai, báo chí sẽ là sự hòa quyện giữa sáng tạo con người và công nghệ - càng kết hợp mạnh, sức lan tỏa và độ tin cậy càng vượt trội. Báo chí Việt Nam nếu tiên phong khai thác các công nghệ mới sẽ đủ sức cạnh tranh và hội nhập, cung cấp tin tức chính xác, công bằng, cân bằng, sinh động và cá nhân hóa, phục vụ mọi tầng lớp công chúng.

Thanh Nga/VOV-Đông Bắc