Nghị quyết 68 - bước ngoặt lịch sử cho kinh tế tư nhân Việt Nam

Để làm rõ hơn chủ trương này, phóng viên Báo Bình Phước đã có cuộc trao đổi với Tiến sĩ Nguyễn Văn Điển, Trưởng khoa Kinh tế chính trị Mác - Lênin, Học viện Chính trị khu vực II.

PV: Theo tiến sĩ, đâu là những thay đổi lớn nhất trong nhận thức và chính sách của Đảng, Nhà nước đối với khu vực kinh tế tư nhân kể từ sau đổi mới năm 1986 đến nay?

Tiến sĩ Nguyễn Văn Điển: Tôi cho rằng, Nghị quyết 68 là một “dấu mốc” quan trọng ghi lại bước ngoặt trong đổi mới tư duy nhận thức và hành động của Đảng và Nhà nước ta đối với kinh tế tư nhân. Từ chỗ không thừa nhận khu vực kinh tế tư nhân trong nền kinh tế quốc dân trước đổi mới (1986), đến việc công nhận nó như một bộ phận của nền kinh tế, rồi tiếp tục xác định là một “thành phần kinh tế”, một trong những “động lực phát triển” và đến nay, với Nghị quyết 68, kinh tế tư nhân được xác định là “động lực quan trọng nhất” của nền kinh tế quốc gia. Đây là một đột phá lớn, có tính lịch sử, thể hiện sự thay đổi mạnh mẽ và sâu sắc trong nhận thức của Đảng ta. Tư duy này sẽ tạo tiền đề để khu vực kinh tế tư nhân phát triển nhanh, mạnh và đóng góp tích cực hơn vào sự phát triển hiện đại, giàu mạnh và thông minh của đất nước.

Tiến sĩ Nguyễn Văn Điển, Trưởng khoa Kinh tế chính trị Mác - Lênin, Học viện Chính trị khu vực II

Thực tế cho thấy, kinh tế tư nhân hiện đóng góp khoảng 52% GDP quốc gia, giải quyết hơn 82% lực lượng lao động và đóng góp lớn vào ngân sách nhà nước. Điều này cho thấy vai trò không thể thay thế của khu vực này, đồng thời cũng là cơ sở để chúng ta tiếp tục thể chế hóa các chủ trương của Đảng, hoàn thiện hệ thống pháp luật và cơ chế chính sách “đột phá” để tạo điều kiện thuận lợi hơn nữa cho doanh nghiệp tư nhân phát triển.

PV: Nghị quyết 68 được ban hành có ý nghĩa như thế nào trong việc xác lập vị trí và vai trò chiến lược của khu vực kinh tế tư nhân trong nền kinh tế quốc dân, thưa tiến sĩ?

Tiến sĩ Nguyễn Văn Điển: Việc Đảng xác định khu vực kinh tế tư nhân là “động lực quan trọng nhất” cũng mang hàm ý: các doanh nghiệp, doanh nhân Việt Nam đã được “cởi trói”, “trao quyền” thì cần nỗ lực hơn, “chủ động hơn” trong việc nắm bắt cơ hội, phát triển doanh nghiệp vững mạnh. Trước đây, có nhiều rào cản khiến khu vực này không “chịu lớn”. Nay, khi đã được trao quyền tự do kinh doanh, tiếp cận thuận lợi với các nguồn lực, thì các doanh nghiệp cần phải “chịu lớn”, “chủ động lớn” và “lớn nhanh” để đóng góp nhiều hơn nữa, không chỉ vào tăng trưởng GDP mà cả vào giải quyết việc làm và tạo nguồn thu ngân sách cho đất nước.

PV: Ông đánh giá ra sao về cụm từ “lần cởi trói thứ hai” đối với khu vực tư nhân? Những rào cản cụ thể nào đang được tháo gỡ qua nghị quyết lần này?

Tiến sĩ Nguyễn Văn Điển: Tôi đồng tình với nhận định của một số nhà nghiên cứu khi cho rằng Nghị quyết 68 chính là “lần cởi trói thứ hai” cho kinh tế tư nhân - sau đổi mới toàn diện từ năm 1986. Lần này, không chỉ là sự thừa nhận mà còn là sự trao quyền tự do kinh doanh nhiều hơn, tiếp cận các nguồn lực thuận lợi hơn để kinh tế tư nhân phát triển thực sự bình đẳng và cạnh tranh tốt hơn trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.

Có thể thấy rõ 3 dấu ấn lớn của Nghị quyết 68 gồm: Xác lập vai trò “động lực quan trọng nhất” cho kinh tế tư nhân trong nền kinh tế quốc gia. Nghị quyết mở đường cho những cải cách thể chế “đột phá” mạnh mẽ, đặc biệt trong cải cách thủ tục hành chính, môi trường đầu tư, kinh doanh. Nghị quyết “tạo đà” để toàn dân khởi nghiệp, vươn mình thành các doanh nghiệp Việt mạnh, đủ sức hội nhập khu vực và thế giới, trở thành những “đại bàng” hay “cá mập” trong sân chơi quốc tế.

Đây là sự “cởi trói” về cả tư duy và hành lang pháp lý. Khi một thành phần kinh tế đã phát triển lớn mạnh và có khả năng cạnh tranh, điều đó sẽ kéo theo sự vận động và phát triển lành mạnh của toàn bộ nền kinh tế, vì mục tiêu cuối cùng là một nước “Việt Nam phát triển, có thu nhập cao”, tạo nền tảng vững chắc để tiến lên chủ nghĩa xã hội.

PV: Theo tiến sĩ, đâu là những việc cần làm ngay để đưa tinh thần Nghị quyết 68 vào thực tiễn một cách hiệu quả và bền vững?

Tiến sĩ Nguyễn Văn Điển: Về mặt chính sách, Nghị quyết 68 sẽ mở đường để “đẩy mạnh” sửa đổi, hoàn thiện các luật quan trọng như Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư, Luật Đấu thầu, Luật Cạnh tranh… nhằm xóa bỏ các “rào cản” pháp lý và tạo môi trường thuận lợi nhất cho khu vực kinh tế tư nhân phát triển.

Bên cạnh đó, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết 198, Chính phủ cũng ban hành Nghị quyết 139 để thực hiện Nghị quyết 68. Đây là chuỗi hành động nhanh chóng, đồng bộ, tạo điều kiện để toàn xã hội, đặc biệt là cộng đồng doanh nghiệp, nhận thức rõ vai trò, quyền hạn và trách nhiệm của mình.

Cuối cùng, tôi cho rằng báo chí, truyền thông và các tổ chức chính trị - xã hội cần lan tỏa mạnh mẽ tinh thần của Nghị quyết 68. Doanh nghiệp tư nhân cần hiểu rằng họ đang được “khuyến khích” khởi nghiệp mạnh hơn và đã đến lúc họ phải “hành động” - đổi mới sáng tạo, nâng cao năng suất, phát triển bền vững - để không chỉ làm giàu cho bản thân mà còn góp phần xây dựng một nước Việt Nam phồn vinh, thịnh vượng vào năm 2045.

Cán bộ quản lý nhà nước, đặc biệt ở địa phương, cần đồng hành “tháo gỡ” các rào cản và tạo điều kiện thuận lợi hơn cho doanh nghiệp. Khi bộ máy hành chính cởi mở, thân thiện, minh bạch và hiệu quả, thì doanh nghiệp sẽ có thêm niềm tin để đầu tư, phát triển và đóng góp nhiều hơn vào sự nghiệp phát triển đất nước.

Tôi tin rằng, nếu triển khai hiệu quả Nghị quyết 68, cùng với các nghị quyết liên quan, kinh tế tư nhân sẽ thực sự trở thành “động lực” to lớn, xung kích, tiên phong trong hành trình đưa Việt Nam trở thành quốc gia phát triển, có thu nhập cao và từng bước hiện thực hóa mục tiêu xây dựng thành công Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa giàu mạnh!

PV: Trân trọng cảm ơn tiến sĩ!

Lệ Quyên (thực hiện)