Nghị quyết 71/NQ-TW: Sứ mệnh của ngành giáo dục trong Kỷ nguyên mới

Một tiết học STEM của học sinh Trường THCS Lê Quý Đôn (phường Phúc Lợi, Hà Nội). Ảnh: Trường THCS Lê Quý Đôn

7 điểm đột phá mang tính bước ngoặt

Thứ trưởng Thường trực Bộ GD&ĐT Phạm Ngọc Thưởng cho rằng, Nghị quyết 71-NQ/TW có nhiều điểm đột phá, mang tính bước ngoặt của ngành giáo dục.

Nghị quyết 71-NQ/TW nâng tầm và làm sâu sắc hơn vai trò, quan hệ của Nhà nước, xã hội và thị trường đối với giáo dục; đồng thời làm rõ chủ trương đẩy mạnh tự chủ, xã hội hóa nhằm tăng cường huy động nguồn lực và trách nhiệm tham gia của xã hội đối với giáo dục, không giảm nhẹ vai trò chủ đạo của Nhà nước trong cung cấp nguồn lực cho tất cả cấp, bậc học. Đây là chủ trương đột phá, khai thông điểm nghẽn lớn về nguồn lực, đặc biệt cho phát triển giáo dục đại học và giáo dục nghề nghiệp.

Nghị quyết cũng đảm bảo quyền tự chủ đầy đủ, thống nhất cho các cơ sở giáo dục đại học, cơ sở giáo dục nghề nghiệp không phụ thuộc vào mức độ tự chủ về tài chính. Tăng cường vai trò lãnh đạo toàn diện của tổ chức Đảng, không thành lập hội đồng trường trong cơ sở giáo dục công lập. Đây là chủ trương đột phá, giải phóng điểm nghẽn lớn về thể chế, tạo động lực và không gian mới cho phát triển giáo dục đại học và giáo dục nghề nghiệp. Bên cạnh đó Nghị quyết nâng tầm đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục, không chỉ quyết định chất lượng giáo dục, mà còn là chủ thể của đổi mới giáo dục. Đây chính là chủ trương quan trọng để tạo động lực cho phát triển đội ngũ trong ngành giáo dục.

Nghị quyết bổ sung quan điểm về giáo dục toàn diện, toàn dân và toàn cầu; bảo đảm hài hòa giữa tính toàn dân và tinh hoa, toàn diện và chuyên sâu, dân tộc và toàn cầu. Đây là quan điểm quan trọng để phát triển hệ thống giáo dục chất lượng, công bằng và hiện đại, hội nhập quốc tế theo Nghị quyết 59-NQ/TW của Bộ Chính trị về hội nhập quốc tế trong tình hình mới.

Ngoài ra, Nghị quyết bổ sung quan điểm xác định vai trò then chốt của giáo dục đại học với phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo. Đây là quan điểm quan trọng để thực hiện Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Hơn nữa, Nghị quyết bổ sung quan điểm xác định rõ vai trò của giáo dục công lập và giáo dục ngoài công lập; khẳng định sự bình đẳng và nâng cao vai trò, vị thế của giáo dục ngoài công lập, tạo động lực xã hội hóa mạnh mẽ, có định hướng rõ ràng theo tinh thần của Nghị quyết 68-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân.

Cơ hội đặc biệt, chưa từng có

Nghị quyết 71-NQ/TW xác định 8 nhóm nhiệm vụ giải pháp, trong đó 5 nhóm chung và 3 nhóm riêng cho các bậc học. Thứ trưởng Phạm Ngọc Thưởng nhận định, Nghị quyết 71-NQ/TW thể hiện rõ 7 nội dung đột phá, gồm đột phá về thể chế, chính sách; quản lý, quản trị; nguồn lực đầu tư; phát triển đội ngũ; hỗ trợ người học; tự chủ của cơ sở giáo dục; năng lực ngoại ngữ, chuyển đổi số, ứng dụng AI.

Theo Thứ trưởng Phạm Ngọc Thưởng, đất nước ta đứng trước vận hội lịch sử để phát triển bứt phá, thực hiện thắng lợi 2 mục tiêu 100 năm, yêu cầu của việc xây dựng con người, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao đặt ra rất cấp bách, đòi hỏi phải phát triển mạnh mẽ GD&ĐT.

Trong bối cảnh đó, Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết 71-NQ/TW về đột phá phát triển GD&ĐT. Nghị quyết xác định rõ GD&ĐT tiếp tục là "quốc sách hàng đầu", "quyết định tương lai dân tộc". Nghị quyết thể hiện tầm nhìn xa rộng, tính hành động và tính thực tiễn cao. Nghị quyết thể hiện sự chỉ đạo của T.Ư Đảng, Bộ Chính trị nhưng trước hết là quan tâm, trăn trở, mong mỏi và tình cảm đặc biệt của Tổng Bí thư Tô Lâm. Đồng thời, Nghị quyết thể hiện tình cảm, sự quan tâm, kỳ vọng của các đồng chí lãnh đạo Nhà nước, Quốc hội, Chính phủ.

Nghị quyết càng trở nên có ý nghĩa hơn khi được ban hành vào thời điểm kỷ niệm 80 năm truyền thống ngành giáo dục, vừa thể hiện sự ghi nhận của Đảng, Nhà nước đối với những đóng góp nổi bật của toàn ngành giáo dục trong 80 năm qua, vừa đặt ra những kỳ vọng và yêu cầu mới đối với giáo dục trong kỷ nguyên phát triển mới của đất nước.

Nghị quyết số 71 được ban hành đã thu hút sự quan tâm lớn của giáo viên, phụ huynh, học sinh, các chuyên gia. Các ý kiến bày tỏ sự đồng thuận cao, coi đây là bước đi đúng đắn, kịp thời của ngành giáo dục. Với những ý nghĩa đó, Nghị quyết 71-NQ/TW chính là cơ hội đặc biệt, chưa từng có với ngành giáo dục; là sứ mệnh, trách nhiệm và vinh dự lớn lao của ngành trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

TS Nguyễn Thị Mai Hoa, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa - Xã hội của Quốc hội khẳng định, Nghị quyết 71-NQ/TW là một trong 7 Nghị quyết rất quan trọng mà Bộ Chính trị vừa ban hành, mang tính chiến lược quyết định thời gian tới Việt Nam sẽ thực hiện như thế nào các mục tiêu phát triển về đột phá phát triển GD&ĐT.

Theo TS Nguyễn Thị Mai Hoa, nội dung đột phá được thể hiện trên 3 phương diện. Thứ nhất là đột phá về tư duy, nhận thức về giáo dục, đó là giáo dục không chỉ giữ vai trò quốc sách hàng đầu mà còn quyết định tương lai đất nước. Thứ hai là đột phá về cơ chế, chính sách nhằm tạo điều kiện bứt phá trong phát triển GD&ĐT. Thứ ba là đột phá trong tư duy lãnh đạo, quản lí với GD&ĐT. Do đó, Nghị quyết 71-NQ/TW đóng vai trò như một Nghị quyết hành động, làm ngay, làm luôn và cần có một chương trình mục tiêu quốc gia để triển khai thực hiện từ năm 2026, một số nội dung sẽ triển khai từ năm 2025.

Nghị quyết 71-NQ/TW ra đời sẽ bảo đảm sự phát triển đồng bộ giữa giáo dục và khoa học, công nghệ, góp phần làm tăng tính cạnh tranh của giáo dục đại học Việt Nam, xây dựng nền kinh tế tri thức, bắt kịp xu thế toàn cầu. Bên cạnh đó, Nghị quyết 71-NQ/TW hướng đến việc phát triển công bằng, tạo cơ hội cho mọi học sinh. Theo định hướng thời gian tới, kỳ thi chọn học sinh giỏi sẽ được điều chỉnh theo hướng mở rộng, tức là không phân biệt trường chuyên hay không chuyên. Các em học sinh có năng lực đều có thể thử sức và phát triển tài năng.

Cô giáo Hoàng Thị Phương (tỉnh Hưng Yên)

An Nhiên