Nghị quyết 72-NQ/TW cụ thể hóa đường lối phát triển y tế bền vững

Phóng viên Báo Chính phủ đã có một số trao đổi xung quanh nội dung này với Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan.

Nghị quyết 72-NQ/TW cụ thể hóa đường lối phát triển y tế bền vững

Nghị quyết có ý nghĩa chiến lược, mang tính chất hành động

Thưa Bộ trưởng, Nghị quyết số 72-NQ/TW của Bộ Chính trị về một số giải pháp đột phá trong công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân vừa được ban hành ngày 9/9/2025 có ý nghĩa như thế nào đối với sự phát triển của ngành Y tế và sức khỏe người dân Việt Nam?

Bộ trưởng Đào Hồng Lan: Thời gian qua, đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm, đồng chí Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và các đồng chí lãnh đạo Đảng, nhà nước đã có nhiều chỉ đạo về các giải pháp đột phá, tăng cường công tác chăm sóc bảo vệ và nâng cao sức khỏe nhân dân.

Việc Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 72-NQ/TW có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, tiếp tục thể hiện sự quan tâm sâu sắc của Đảng đối với sức khỏe của mỗi người dân để hướng đến mục tiêu xây dựng một nước Việt Nam khỏe mạnh, mọi người dân đều được chăm sóc sức khỏe, sống lâu, sống khỏe, sống lành mạnh, nâng cao thể chất, ý thức bảo vệ sức khỏe và chủ động phòng ngừa bệnh tật trong toàn xã hội, góp phần quan trọng thúc đẩy phát triển đất nước giàu mạnh, văn minh, thịnh vượng trong kỷ nguyên mới.

Đây là nghị quyết có ý nghĩa chiến lược, toàn diện và lâu dài, mang tính chất hành động, là "Nghị quyết để thực hiện Nghị quyết" với nhiều chính sách bổ sung, tăng cường, cụ thể hóa các chủ trương, đường lối trước đây, đưa ra những nhiệm vụ và giải pháp "đột phá" nhằm tháo gỡ, khơi thông các "điểm nghẽn", "nút thắt", khó khăn, vướng mắc từ thực tiễn để đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước và kỳ vọng của nhân dân, hướng đến hai mục tiêu chiến lược 100 năm thành lập Đảng vào năm 2030 và 100 năm giành độc lập đất nước vào năm 2045.

Trong suốt thời gian qua, công tác bảo vệ và chăm sóc sức khỏe nhân dân luôn nhận được sự quan tâm đặc biệt của Đảng, Nhà nước. Các văn kiện, Nghị quyết của Đại hội Đảng qua các thời kỳ, các Nghị quyết của Ban Chấp hành Trung ương, Kết luận, Chỉ thị của Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã ban hành đều có nội dung thể hiện chủ trương, đường lối và mục tiêu ưu tiên trong chăm sóc, bảo vệ và nâng cao sức khỏe nhân dân. Vai trò, vị trí công tác y tế ngày càng được coi trọng trong hệ thống chính sách kinh tế - xã hội.

Bộ trưởng Đào Hồng Lan cho biết, để triển khai các nhiệm vụ của ngành y tế, cần đổi mới mạnh mẽ tư duy, hành động trong lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện

Cần đổi mới mạnh mẽ tư duy, hành động trong lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện

Như Bộ trưởngvừa chia sẻ, đây là Nghị quyết của đổi mới và hành động, xin Bộ trưởng cho biết những nội dung cốt lõi của Nghị quyết, những nhiệm vụ, giải phápmang tính "đột phá" trong công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân?

Bộ trưởng Đào Hồng Lan: Nghị quyết xác định 5 quan điểm, 5 nhóm mục tiêu cụ thể đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, 6 nhóm nhiệm vụ, giải pháp đột phá và trách nhiệm trong tổ chức thực hiện. Nghị quyết được xây dựng theo nguyên tắc không thay thế cho các Nghị quyết, Chỉ thị của Đảng đã ban hành mà chỉ đề cập các vấn đề mới, quan trọng có tầm ảnh hưởng lớn, những "điểm nghẽn", "nút thắt" chính, tạo đột phá trong bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân để hoàn thành các mục tiêu chiến lược đã đề ra, sát yêu cầu thực tiễn, hiệu quả, khả thi.

Trong đó, nghị quyết tập trung vào các quan điểm, mục tiêu cốt lõi, những nhiệm vụ, giải pháp mang tính "đổi mới", "đột phá" như sau:

Thứ nhất, nhấn mạnh tầm quan trọng của công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân là mục tiêu, là động lực, là nhiệm vụ chính trị hàng đầu giữ vị trí ưu tiên trong các chiến lược, chính sách phát triển, là vấn đề lớn, bao trùm nhiều lĩnh vực, thuộc trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, của toàn xã hội và mọi người dân. Trên cơ sở đó, cần thực hiện đổi mới mạnh mẽ tư duy và hành động cả trong lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện. Ưu tiên các chỉ tiêu về bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe trong các chiến lược, quy hoạch, kế hoạch, chính sách phát triển kinh tế-xã hội.

Đồng thời, Nghị quyết đã khẳng định các yếu tố tác động đến sức khỏe không chỉ là vấn đề y tế mà bao gồm tổng thể các yếu tố môi trường sống, làm việc, học tập, hành vi, lối sống, chế độ dinh dưỡng hợp lý, bảo đảm an toàn thực phẩm, vệ sinh môi trường, tăng cường thể dục thể thao, trật tự, an toàn giao thông, an toàn vệ sinh lao động, phòng, chống cháy nổ, tai nạn, thương tích, bạo lực gia đình...

Từ đó, Nghị quyết xác định các mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp mang tính tổng thể, đồng bộ, đa chiều cả về sức khỏe, môi trường, kinh tế - xã hội, an ninh trật tự, truyền thông, giáo dục..., đặc biệt cần chuyển mạnh từ tư duy tập trung khám bệnh, chữa bệnh sang bảo vệ, chăm sóc, nâng cao sức khỏe toàn diện cho người dân cả về trí lực, thể lực, tầm vóc, tuổi thọ và số năm sống khỏe mạnh theo tuổi thọ, thực hiện quản lý sức khỏe toàn diện theo vòng đời…

Y tế dự phòng sẽ được kiện toàn, nâng cao theo hướng hiện đại

Y tế dự phòng sẽ được kiện toàn, nâng cao theo hướng hiện đại

Thứ hai, nhấn mạnh vai trò của y tế dự phòng, y tế cơ sở. Hệ thống y tế dự phòng sẽ được kiện toàn, nâng cao theo hướng hiện đại, đủ năng lực giám sát, cảnh báo sớm, khống chế kịp thời dịch bệnh và chủ động tổ chức triển khai các hoạt động phòng, chống dịch bệnh từ sớm, từ xa, từ cơ sở, sẵn sàng ứng phó với các tình huống khẩn cấp về y tế công cộng. Nâng cao chất lượng, hiệu quả y tế cơ sở.

Tập trung hoàn thiện chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy của trạm y tế cấp xã theo mô hình đơn vị sự nghiệp công lập. Củng cố, nâng cao năng lực đồng bộ cho trạm y tế cấp xã về nhân lực, bảo đảm cơ cấu, đủ số lượng bác sĩ theo chức năng, nhiệm vụ; duy trì đội ngũ nhân viên y tế thôn, tổ dân phố, cô đỡ thôn bản, cộng tác viên dân số theo chức năng, nhiệm vụ; bảo đảm cơ sở vật chất, thuốc, thiết bị y tế cơ bản, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn, biên giới, hải đảo.

Thứ ba, nâng cao y đức, phát triển nhân lực y tế chất lượng, đồng bộ, đáp ứng sự hài lòng của người bệnh và hội nhập quốc tế. Trong đó, thực hiện đổi mới toàn diện phong cách, tinh thần, thái độ phục vụ nhân dân, người bệnh gắn liền với nâng cao năng lực chuyên môn của đội ngũ cán bộ y tế. Phát triển nhân lực y tế bảo đảm đồng bộ về số lượng, chất lượng, cơ cấu, nhất là nhân lực phục vụ y tế cơ sở, y tế dự phòng, vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn, đặc biệt khó khăn, biên giới, biển đảo. Ưu tiên bố trí, huy động nguồn lực, có cơ chế, chính sách vượt trội để phát triển nhân lực y tế. Tập trung đầu tư phát triển một số cơ sở đào tạo lĩnh vực sức khỏe chất lượng cao ngang tầm khu vực. Thực hiện đào tạo chuyên sâu đặc thù trình độ sau đại học thuộc hệ thống giáo dục quốc dân trong lĩnh vực sức khỏe do Bộ Y tế quản lý…

Đẩy mạnh phát triển khoa học công nghệ, ứng dụng AI... trong y tế - Ảnh: VGP/HM

Đẩy mạnh cải cách tài chính, đột phá về phát triển khoa học và y tế tư nhân

Thứ tư, đẩy mạnh cải cách tài chính y tế và phát triển hiệu quả, bền vững chính sách bảo hiểm y tế để làm nền tảng hướng đến "miễn viện phí" cho người dân. Nghị quyết xác định nguồn tài chính bảo đảm cho chăm sóc sức khỏe nhân dân với vai trò chủ đạo của ngân sách nhà nước, kết hợp Quỹ bảo hiểm y tế và huy động nguồn lực xã hội.

Thứ năm, đột phá về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số toàn diện trong chăm sóc sức khỏe. Trong đó, ngành y tế được áp dụng các chính sách ưu tiên cao nhất theo Nghị quyết số 57-NQ/TW để thúc đẩy mạnh mẽ chuyển đổi số y tế toàn diện, hoàn thành việc xây dựng các cơ sở dữ liệu y tế bảo đảm tiêu chuẩn kết nối, chia sẻ và liên thông đồng bộ, vận hành hiệu quả sổ sức khỏe điện tử, bệnh án điện tử, đơn thuốc điện tử; kết nối đồng bộ, quản lý dữ liệu sức khỏe người dân theo vòng đời...

Thứ sáu, đột phá về phát triển y tế tư nhân, huy động và sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực cho phát triển y tế, thúc đẩy mạnh mẽ sự tham gia của khu vực kinh tế tư nhân, huy động các nguồn lực xã hội trong công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân…

Nâng cao chất lượng, quản lý sức khỏe toàn diện ngay tại trạm y tế xã

Một trong những điểm nhấn quan trọng của Nghị quyết số 72-NQ/TW là chuyển trọng tâm từ "chữa bệnh" sang "phòng bệnh", lấy y tế dự phòng và y tế cơ sở làm nền tảng và người dân sẽ được tiếp cận dịch vụ y tế chất lượng, quản lý sức khỏe toàn diện ngay tại Trạm y tế cấp xã. Vậy làm thế nào để y tế dự phòng, y tế cơ sở có thể đảm đương được trọng trách này này, thưa Bộ trưởng?

Bộ trưởng Đào Hồng Lan: Để hiện thực hóa chủ trương này, Bộ Y tế tập trung triển khai một số nhóm giải pháp đột phá.

Chất lượng dịch vụ và hiệu quả hoạt động của hệ thống y tế phụ thuộc vào 3 yếu tố quan trọng là nhân lực, cơ sở vật chất, trang thiết bị và cơ chế tài chính.

Về nhân lực, y tế cơ sở, y tế dự phòng sẽ ưu tiên bố trí, huy động nguồn lực, có cơ chế, chính sách vượt trội để phát triển nhân lực bảo đảm đồng bộ về số lượng, chất lượng, cơ cấu, nhất là nhân lực ở vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn, đặc biệt khó khăn, biên giới, biển đảo. Trạm y tế cấp xã sẽ được củng cố, bảo đảm cơ cấu nhân lực, đủ số lượng bác sĩ theo chức năng, nhiệm vụ; duy trì đội ngũ nhân viên y tế thôn, tổ dân phố, cô đỡ thôn bản, cộng tác viên dân số theo chức năng, nhiệm vụ.

Trong giai đoạn 2025-2030, mỗi năm các địa phương luân phiên, luân chuyển, điều động ít nhất 1.000 bác sĩ về làm việc có thời hạn tại trạm y tế cấp xã; bổ sung bác sĩ cơ hữu tại trạm y tế cấp xã, đến năm 2027 có ít nhất từ 4-5 bác sĩ, đến năm 2030 có đủ bác sĩ theo chức năng, nhiệm vụ.

Công tác đào tạo sẽ được đặc biệt quan tâm, Bộ Y tế sẽ triển khai quyết liệt, hiệu quả Đề án đào tạo, bồi dưỡng bác sĩ tạo nguồn cho trạm y tế cấp xã, đặc biệt cho các xã vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn, biên giới, hải đảo. Tập trung đầu tư phát triển một số cơ sở đào tạo lĩnh vực sức khỏe chất lượng cao ngang tầm khu vực. Thực hiện đào tạo chuyên sâu đặc thù trình độ sau đại học thuộc hệ thống giáo dục quốc dân trong lĩnh vực sức khỏe do Bộ Y tế quản lý.

Về cơ sở vật chất, thuốc, thiết bị y tế cơ bản sẽ được bảo đảm cung ứng đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn, biên giới, hải đảo. 100% trạm y tế cấp xã được đầu tư cơ sở vật chất, thiết bị y tế cơ bản theo chức năng, nhiệm vụ. Bộ Y tế tham mưu, xây dựng và hoàn thiện cơ chế, chính sách nhằm bảo đảm nguồn cung vaccine duy trì sự ổn định, an toàn, kịp thời; đồng thời chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành liên quan thúc đẩy đầu tư, khuyến khích và hỗ trợ doanh nghiệp trong nước nghiên cứu, sản xuất vaccine.

Về cơ chế hoạt động, cơ chế tài chính, chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy của trạm y tế cấp xã được tổ chức theo mô hình đơn vị sự nghiệp công lập, bảo đảm cung ứng dịch vụ cơ bản, thiết yếu về phòng bệnh, chăm sóc sức khỏe ban đầu, khám bệnh, chữa bệnh và các dịch vụ chăm sóc xã hội. Ngân sách nhà nước bảo đảm kinh phí chi thường xuyên và đầu tư cho y tế cơ sở, y tế dự phòng.

Có cơ chế tài chính phù hợp để huy động mọi nguồn lực xã hội đầu tư cho lĩnh vực dịch vụ sự nghiệp y tế công…

Có thể nói, tất cả những giải pháp này đều nhằm hiện thực hóa tinh thần "đổi mới, sáng tạo, tăng tốc, bứt phá" mà Nghị quyết đã đặt ra, để mỗi người dân Việt Nam được chăm sóc, bảo vệ sức khỏe một cách toàn diện, từ dự phòng đến điều trị.

Chính sách miễn viện phí cho toàn dân từ 2026

Chính sách "miễn viện phí" là một nội dung mang tính chất đột phá của Nghị quyết đang được người dân rất quan tâm. Bộ trưởng có thể cho biết người dân sẽ được hưởng những quyền lợi gì và chính sách này sẽ được triển khai như thế nào?

Bộ trưởng Đào Hồng Lan: Miễn viện phí ở mức cơ bản cho toàn dân thông qua bảo hiểm y tế vào năm 2030 là chủ trương hết sức nhân văn, thể hiện tính ưu việt của chế độ ta, có ý nghĩa an sinh xã hội sâu sắc, hợp lòng dân, giúp phát hiện sớm bệnh tật, giảm chi phí y tế, thể hiện rõ quan điểm người dân là chủ thể trung tâm, được ưu tiên cao nhất trong xây dựng, thực hiện các chính sách tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe.

Bộ Y tế đang khẩn trương xây dựng Đề án triển khai. Chính sách này vẫn phải dựa trên nền tảng trụ cột là bảo hiểm y tế, đồng thời thực hiện có lộ trình. Nhà nước và quỹ sẽ chi trả các chi phí y tế cơ bản, thiết yếu, giảm tối đa gánh nặng tài chính cho người dân - trước hết là đối với đối tượng chính sách xã hội, người yếu thế, người có thu nhập thấp và một số đối tượng cần ưu tiên khác.

Phần dịch vụ y tế theo yêu cầu, vượt mức cơ bản thì người bệnh vẫn phải chi trả một phần để nâng cao ý thức sử dụng dịch vụ hợp lý, tiết kiệm chi phí. Chính sách miễn viện phí vì thế phải gắn chặt với bao phủ bảo hiểm y tế toàn dân, mọi người đều tham gia bảo hiểm y tế để chia sẻ rủi ro, người có điều kiện lo cho người nghèo, người khỏe đỡ người yếu; cùng với hỗ trợ của ngân sách nhà nước để người bệnh không phải trả thêm chi phí khi không may mắc bệnh.

Về phạm vi quyền lợi, người dân được khám sức khỏe định kỳ hoặc khám sàng lọc miễn phí ít nhất mỗi năm 1 lần và lập sổ sức khỏe điện tử, quản lý bệnh tật theo vòng đời, từ bào thai đến khi già, việc này được triển khai ngay từ năm 2026.

Đến năm 2030, người dân được miễn các chi phí khám bệnh, chữa bệnh ở mức cơ bản trong phạm vi quyền lợi bảo hiểm y tế theo lộ trình. Theo đó, từ năm 2026, từng bước thực hiện tăng tỷ lệ, mức thanh toán, chi cho phòng bệnh, chẩn đoán, điều trị sớm một số bệnh và đối tượng ưu tiên theo lộ trình từ Quỹ Bảo hiểm y tế để giảm gánh nặng tài chính cho người bệnh, phù hợp với việc tăng mức đóng bảo hiểm y tế theo quy định của pháp luật từ năm 2027.

Ngân sách nhà nước và Quỹ Bảo hiểm y tế chi trả cho một số dịch vụ phòng bệnh, quản lý bệnh mạn tính, khám sức khỏe định kỳ và khám sàng lọc theo yêu cầu chuyên môn tại cấp khám bệnh, chữa bệnh ban đầu, cơ bản theo lộ trình phù hợp nhằm ngăn ngừa bệnh tật, giảm tỷ lệ mắc và tử vong, tiết kiệm chi phí điều trị giai đoạn muộn, người dân.

Mục tiêu cuối cùng là bảo đảm mọi người dân - không phân biệt vùng miền, giàu nghèo - được tiếp cận các dịch vụ y tế thiết yếu, cơ bản mà không phải lo lắng về tài chính. Nghị quyết không đặt mục tiêu "miễn phí tuyệt đối", mà hướng đến giảm tối đa chi phí đồng chi trả của người dân, tăng độ bao phủ BHYT, giảm tử vong do phát hiện bệnh muộn và xây dựng hệ thống y tế công bằng, bình đẳng, hiệu quả, bền vững và không ai bị bỏ lại phía sau.

Trân trọng cảm ơn Bộ trưởng!

Hiền Minh (thực hiện)