Nghiên cứu bổ sung hành vi trốn khám nghĩa vụ quân sự vào Bộ luật Hình sự

Nội dung trên được đề cập tại văn bản trả lời kiến nghị cử tri Hưng Yên và Hà Nội của Bộ Quốc phòng về hoạt động khám tuyển nghĩa vụ quân sự.

Thanh niên tỉnh Tuyên Quang khám tuyển nghĩa vụ quân sự. (Ảnh: Báo Quân đội Nhân dân)

Cử tri Hưng Yên đề xuất sửa đổi khoản 1 Điều 332 Bộ luật Hình sự theo hướng: "Người nào không chấp hành đúng quy định của pháp luật về đăng ký nghĩa vụ quân sự, không chấp hành lệnh gọi khám sức khỏe nghĩa vụ quân sự, không chấp hành lệnh gọi nhập ngũ, lệnh gọi tập trung huấn luyện, đã bị xử phạt vi phạm hành chính về một trong các hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 2 năm hoặc phạt tù từ 3 tháng đến 2 năm".

Cử tri Hà Nội cho rằng có sự mâu thuẫn, thiếu thống nhất giữa quy định tại Bộ luật Hình sự năm 2015 và Luật Nghĩa vụ quân sự năm 2015.

Theo đó, Bộ luật Hình sự không quy định hành vi "không chấp hành lệnh gọi khám sức khỏe nghĩa vụ quân sự" là tội phạm, trong khi Luật Nghĩa vụ quân sự có đề cập. Do đó người không đi khám sức khỏe sẽ không đủ điều kiện để ra lệnh nhập ngũ, gây khó khăn cho công tác truy cứu trách nhiệm, ảnh hưởng đến tính nghiêm minh của pháp luật.

Vì vậy, cử tri đề nghị nghiên cứu trình Quốc hội bổ sung hành vi không chấp hành khám sức khỏe nghĩa vụ quân sự vào Điều 332 Bộ luật Hình sự năm 2015.

Trả lời cử tri, Bộ Quốc phòng cho biết, Điều 332 Bộ luật Hình sự năm 2015 về tội trốn tránh nghĩa vụ quân sự, góp phần quan trọng tạo hành lang pháp lý trong phòng ngừa, xử lý vi phạm về nghĩa vụ quân sự, từng bước bảo đảm tính nghiêm minh của pháp luật và công bằng xã hội.

Tuy nhiên, khoản 1 Điều 332 Bộ luật Hình sự năm 2015 không quy định hành vi "không chấp hành lệnh gọi khám sức khỏe nghĩa vụ quân sự" chưa thống nhất với quy định tại khoản 8 Điều 3 Luật Nghĩa vụ quân sự năm 2015.

Theo Bộ Quốc phòng, khám sức khỏe là bước chuyển tiếp giữa đăng ký nghĩa vụ quân sự và nhập ngũ, tiêu chuẩn sức khỏe là một trong 4 tiêu chuẩn không thể thiếu để gọi nhập ngũ. Nếu không thực hiện việc khám sức khỏe nghĩa vụ quân sự thì không thể nhập ngũ, đồng thời thuật ngữ "đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này" còn có quan điểm khác nhau khi áp dụng gây khó khăn, vướng mắc nhất định trong truy cứu trách nhiệm.

"Tiếp thu ý kiến của cử tri, Bộ Quốc phòng sẽ chỉ đạo các cơ quan, đơn vị nghiên cứu, đề xuất sửa đổi, bổ sung quy định tại khoản 1 Điều 332 Bộ Luật Hình sự năm 2015, để thống nhất với hành vi trốn tránh thực hiện nghĩa vụ quân sự tại khoản 8 Điều 3 Luật Nghĩa vụ quân sự năm 2015, bảo đảm đủ cơ sở truy cứu trách nhiệm, thể hiện sự nghiêm minh và tính răn đe của pháp luật đối với tội trốn tránh nghĩa vụ quân sự", Bộ Quốc phòng trả lời kiến nghị cử tri.

Nghị định số 37/2022 của Chính phủ (về sửa đổi, bổ sung một số điều của các Nghị định quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực quốc phòng, cơ yếu; quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia; trên các vùng biển, đảo và thềm lục địa của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam) quy định rõ hình thức xử lý vi phạm quy định về kiểm tra, khám sức khỏe thực hiện nghĩa vụ quân sự.

Cụ thể: Phạt tiền 10-12 triệu đồng với hành vi không có mặt đúng thời gian hoặc địa điểm kiểm tra, khám sức khỏe ghi trong lệnh gọi kiểm tra hoặc khám sức khỏe nghĩa vụ quân sự mà không có lý do chính đáng; phạt 12-15 triệu đồng với hành vi cố ý không nhận lệnh gọi kiểm tra, khám sức khỏe nghĩa vụ quân sự mà không có lý do chính đáng; phạt 15-20 triệu đồng với người được khám sức khỏe có hành vi gian dối làm sai lệch kết quả phân loại sức khỏe của mình nhằm trốn tránh nghĩa vụ quân sự; phạt 25-35 triệu đồng đối với hành vi không chấp hành lệnh gọi kiểm tra, khám sức khỏe nghĩa vụ quân sự.

Ngoài ra, người tái phạm hoặc vi phạm nghiêm trọng có thể bị phạt cải tạo không giam giữ đến 2 năm hoặc phạt tù từ 3 tháng đến 2 năm. Trường hợp có tình tiết tăng nặng như tự gây thương tích để trốn nghĩa vụ, phạm tội trong thời chiến hoặc lôi kéo người khác cùng vi phạm, mức án có thể lên tới 1-5 năm tù.

Anh Văn