Nghiên cứu: Siêu tân tinh từng 'gây ra ít nhất hai cuộc tuyệt chủng trên Trái đất'
Hai trong số 5 sự kiện tuyệt chủng lớn nhất lịch sử Trái đất có thể bắt nguồn từ tác động tàn khốc của các vụ nổ siêu tân tinh gần hành tinh của chúng ta, theo một nghiên cứu mới từ Đại học Keele.
Các nhà khoa học nhận định rằng những vụ nổ này có thể đã phá hủy tầng ozon, gây ra mưa axit và khiến bề mặt Trái đất tiếp xúc với mức bức xạ cực tím nguy hiểm từ mặt trời.
Nghiên cứu cho thấy các vụ nổ siêu tân tinh có thể là nguyên nhân gây ra sự kiện tuyệt chủng vào cuối kỷ Devon (cách đây khoảng 372 triệu năm) và kỷ Ordovic (khoảng 445 triệu năm trước).
Sự kiện tuyệt chủng kỷ Ordovic đã giết chết 60% sinh vật biển khi sự sống chủ yếu vẫn còn tập trung dưới nước. Trong khi đó, kỷ Devon muộn chứng kiến sự tuyệt diệt của 70% loài trên Trái đất, bao gồm sự thay đổi lớn trong quần thể cá cổ đại từng thống trị đại dương.
Siêu tân tinh 1987a (ở giữa) trong một thiên hà lân cận với Ngân Hà của chúng ta. Ảnh: NASA, ESA
Trước đây, các nhà khoa học đã nghi ngờ rằng hai thảm họa này có liên quan đến sự suy giảm tầng ozon nhưng chưa có bằng chứng cụ thể. Nghiên cứu mới, được công bố trên Tạp chí hàng tháng của Hội Thiên văn học Hoàng gia, đã phân tích tốc độ xảy ra siêu tân tinh trong thiên hà và phát hiện rằng nó trùng khớp với thời điểm của các sự kiện tuyệt chủng.
Các nhà khoa học cho biết siêu tân tinh không chỉ là những vụ nổ khổng lồ, giải phóng năng lượng cực lớn, mà còn đóng vai trò quan trọng trong sự sống. Chúng tạo ra và phân tán các nguyên tố hóa học nặng cần thiết cho sự hình thành các ngôi sao, hành tinh và sự sống. Tuy nhiên, nếu một hành tinh nằm quá gần một siêu tân tinh, hậu quả có thể rất nghiêm trọng.
Để kiểm chứng giả thuyết này, nhóm nghiên cứu đã điều tra các ngôi sao lớn trong phạm vi một kiloparsec (khoảng 3.260 năm ánh sáng) từ Mặt trời và theo dõi tốc độ xảy ra siêu tân tinh. Sau đó, họ so sánh với tốc độ của các sự kiện tuyệt chủng hàng loạt trên Trái đất và nhận thấy sự trùng hợp đáng kể.
Tiến sĩ Nick Wright, một trong các tác giả của nghiên cứu, nhấn mạnh: "Siêu tân tinh là một trong những vụ nổ mạnh nhất vũ trụ. Nếu một ngôi sao lớn phát nổ gần Trái đất, hậu quả sẽ vô cùng thảm khốc đối với sự sống. Nghiên cứu này cho thấy điều đó có thể đã xảy ra trong quá khứ".
Dù nguy cơ này từng xảy ra, hiện tại, các nhà thiên văn học cho rằng không có mối đe dọa nghiêm trọng từ siêu tân tinh trong tương lai gần. Hai ngôi sao gần Trái đất có khả năng trở thành siêu tân tinh là Antares và Betelgeuse, nhưng chúng đều cách xa hơn 500 năm ánh sáng. Các mô phỏng trước đây cho thấy một vụ nổ siêu tân tinh ở khoảng cách này sẽ không có tác động đáng kể đến Trái đất.
