Nghiên cứu, trình Quốc hội, Chính phủ các giải pháp đột phá nâng cao chất lượng đào tạo nghề cho thanh niên

Hôm nay, trong không khí của những ngày kỷ niệm 91 năm ngày thành lập Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, với khí thế trẻ trung, sôi nổi của tuổi trẻ cả nước trong Tháng Thanh niên năm 2022, tôi rất vui mừng đến dự Diễn đàn Thanh niên năm 2022 với chủ đề “Đào tạo nghề cho thanh niên” do Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội chủ trì phối hợp với Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, Ủy ban Quốc gia về Thanh niên Việt Nam tổ chức.

Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu chỉ đạo tại Diễn đàn

Ảnh: Hồ Long

Tôi đánh giá cao sáng kiến của Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội phối hợp với Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, Ủy ban Quốc gia về Thanh niên Việt Nam tổ chức Diễn đàn Thanh niên với nội dung rất ý nghĩa, thiết thực; thông qua Diễn đàn sẽ có được bức tranh tổng thể về thực trạng, cơ hội, thách thức đối với công tác đào tạo nghề cho thanh niên trong giai đoạn hiện nay và thống nhất về quan điểm, định hướng, giải pháp trong thời gian tới. Diễn đàn đã nhận được nhiều tham luận chất lượng, được trực tiếp lắng nghe những ý kiến tâm huyết, trách nhiệm, thẳng thắn, cởi mở của các đại biểu và thanh niên tham dự Diễn đàn.

Trong suốt chiều dài lịch sử của đất nước, thanh niên luôn nêu cao truyền thống yêu nước, chí khí anh hùng, bất khuất, hăng hái tiên phong, cống hiến to lớn vào sự nghiệp dựng nước và giữ nước. Đảng, Nhà nước và Nhân dân luôn đặt niềm tin sâu sắc vào lực lượng thanh niên, đề cao vai trò, vị trí của thanh niên. Nhận thức vấn đề quan trọng đó, trong những năm qua Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Quốc hội, Chính phủ đã có nhiều chủ trương, chính sách để thanh niên trở thành lực lượng hùng hậu, trung thành, kế tục sự nghiệp cách mạng vinh quang của Đảng và dân tộc.

Quốc hội đã thông qua Luật Thanh niên, Luật Giáo dục nghề nghiệp... Thủ tướng Chính phủ ban hành Chiến lược phát triển thanh niên Việt Nam giai đoạn 2021 - 2030, Chiến lược phát triển Giáo dục nghề nghiệp giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2045 và nhiều chương trình, đề án, tạo cơ chế, chính sách đào tạo, bồi dưỡng, phát huy sức trẻ, trí tuệ, sự sáng tạo của thanh niên trong phát triển kinh tế - xã hội, từng bước phổ cập nghề cho thanh niên.

Giai đoạn 2016 - 2020, tuyển sinh học nghề cả nước đạt trên 11 triệu người, trong đó hơn 22,3% theo học trung cấp, cao đẳng chủ yếu là đối tượng thanh niên. Lao động qua đào tạo nghề tham gia vào hầu hết các lĩnh vực của nền kinh tế quốc dân và đảm nhận được các vị trí công việc phức tạp mà trước đây phải do chuyên gia nước ngoài thực hiện. Đào tạo nghề cho thanh niên nông thôn được chú trọng, giai đoạn 2011 - 2020, cả nước có gần 4,6 triệu lao động nông thôn được hỗ trợ học nghề theo chính sách, trong đó khoảng 57,3% là thanh niên. Chất lượng, hiệu quả đào tạo nghề từng bước được nâng lên, đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu sử dụng lao động của doanh nghiệp và thị trường lao động. Tỷ lệ học sinh tốt nghiệp cao đẳng, trung cấp có việc làm tăng lên, năm 2020 đạt khoảng 85%. Chất lượng đào tạo nghề nghiệp của Việt Nam xếp thứ 102/141 quốc gia, đây là mức tăng xếp hạng cao nhất trong các quốc gia ASEAN.

Tuy nhiên, thực tiễn đặt ra nhiều vấn đề cần quan tâm giải quyết và đây cũng là những vấn đề tôi đặt ra tại diễn đàn hôm nay:

- Tỷ lệ thanh niên có kỹ năng nghề chỉ có 19% so với tỷ lệ bình quân chung của cả nước là 24,1%. Lao động trong thanh niên chưa qua đào tạo nghề còn cao, nhất là thanh niên nông thôn chưa tiếp cận được nhiều thông tin đào tạo nghề, cơ hội tìm kiếm việc làm sau đào tạo còn hạn chế.

- Cơ cấu đào tạo còn bất hợp lý về trình độ, ngành nghề, vùng miền, tâm lý thanh niên; một số ngành nghề, kỹ năng của người học chưa phù hợp hoặc chưa đáp ứng với nhu cầu kỹ năng của người sử dụng lao động.

- Dự báo về nhu cầu lao động thanh niên chưa thực sự sát với nhu cầu thị trường lao động và doanh nghiệp. Đào tạo nghề nghiệp cho thanh niên yếu thế, người dân tộc thiểu số, phụ nữ chưa được quan tâm đúng mức.

- Bên cạnh đó, do tác động nặng nề của dịch Covid-19 dẫn đến nhiều thanh niên mất việc làm hoặc phải chuyển đổi nghề nghiệp: số người thất nghiệp trong độ tuổi lao động năm 2021 là hơn 1,4 triệu người, trong đó tỷ lệ thất nghiệp trong độ tuổi lao động là 3,22%, tăng 0,54% so với năm 2020, tỷ lệ thất nghiệp của thanh niên là 8,48%, tăng 0,52%.

- Sự phát triển mạnh mẽ của cuộc Cách mạng Công nghiệp lần thứ tư với nhiều đột phá về công nghệ dẫn tới chuyển dịch cơ cấu lao động, các hệ thống tự động dần thay thế lao động thủ công, ảnh hưởng đến việc làm của lao động kỹ năng.

Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn và các đại biểu tham dự Diễn đàn

Ảnh: Hồ Long

Trên cơ sở Diễn đàn hôm nay, tôi đề nghị các cơ quan của Quốc hội, Chính phủ, các bộ, ngành Trung ương, địa phương nghiên cứu và có những giải pháp hiệu quả, chuyển các ý tưởng, lời nói thành hành động, kết quả, hiệu quả cụ thể để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, năng suất lao động, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, năng lực cạnh tranh quốc gia.

Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội và Ủy ban quốc gia về Thanh niên Việt Nam, tiếp tục phối hợp chặt chẽ, triển khai thực hiện thật tốt và giám sát thực hiện về đào tạo nghề cho thanh niên; đồng thời nghiên cứu, đề xuất, kiến nghị với Quốc hội, Chính phủ ban hành những giải pháp kịp thời tháo gỡ khó khăn, những chính sách đột phá để đẩy mạnh đào tạo nghề cho thanh niên, gắn với chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Đề nghị các bạn thanh niên không ngừng nỗ lực rèn luyện, học tập, công tác, phát huy sức trẻ, trí tuệ, nhiệt huyết thanh xuân, hun đúc lý tưởng, thực hiện thành công ước mơ, hoài bão trong mọi lĩnh vực, mọi ngành nghề, ngày càng thấm nhuần sâu sắc lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại “Đâu cần thanh niên có, việc gì khó có thanh niên”.

Một lần nữa thay mặt Lãnh đạo Quốc hội, chúc tuổi trẻ cả nước, những chủ nhân tương lai của đất nước tiếp tục phát huy truyền thống cha anh đi trước, không ngừng xung kích, sáng tạo, rèn đức, luyện tài, xứng đáng là lực lượng tiên phong đi đầu trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Thanh Chi lược ghi

————

* Đầu đề do Báo Đại biểu Nhân dân đặt