Ngộ độc rượu: Biểu hiện, nguyên nhân và cách xử lý

Phân biệt ngộ độc ethanol và methanol

Theo chuyên gia từ Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế), trước hết người sử dụng cần phân biệt ngộ độc ethanol và ngộ độc methanol. Khi bị ngộ độc ethanol hoặc methanol, từ 12 - 24 giờ sau khi uống, nạn nhân cảm thấy chóng mặt, lú lẫn, yếu cơ, nhức đầu, buồn nôn, nôn và đau bụng. Tuy nhiên, nếu là cồn ethanol, sẽ gây ngộ độc rượu (say) rồi lại tỉnh, còn cồn methanol có thể khiến nạn nhân uống quá nhiều có thể tử vong nhanh chóng.

Ngộ độc ethanol có thể cấp tính hoặc mạn tính, phụ thuộc vào số lượng rượu người đó thường xuyên uống. Ngộ độc cấp tính sẽ có các triệu chứng như giai đoạn đầu có dấu hiệu kích thích (người thấy sảng khoái, nói nhiều, các vận động phối hợp đã bị rối loạn). Giai đoạn ức chế biểu hiện như phản xạ gân xương giảm, tri giác giảm, mất khả năng tập trung tư tưởng; hay giãn mạch ngoại vi, hạ huyết áp, tử vong.

Nếu uống rượu kéo dài dẫn đến sút cân, chán ăn, tiêu chảy do tổn thương gan và ruột, da tái do thiếu máu, thoái hóa gan, xơ gan, có thể ung thư gan, mất trí nhớ, run, rối loạn tâm thần.

Còn ngộ độc methanol nguy hiểm hơn và thường dẫn đến chết người do methanol vốn là một chất cồn công nghiệp. Nhiều cơ sở sản xuất, để hạ giá thành, đã pha cồn công nghiệp vào rượu để bán cho người tiêu dùng. Những người sử dụng thường nghiện rượu, ham rượu rẻ nên mua phải rượu có lẫn tạp chất methanol, uống nhiều có thể gây chết người.

Rượu có chứa methanol vô cùng độc hại

Rượu methanol dễ gây ngộ độc vì sản phẩm chuyển hóa của methanol là acid formic vốn cũng là hợp chất rất độc. Đây cũng là tác nhân lớn làm ngộ độc rượu gây độc cho gan, thận gây suy thận cấp, viêm gan nhiễm độc, đặc biệt là gây toan hóa máu nặng nề.

Triệu chứng đầu tiên khi ngộ độc methanol là chán nản, lú lẫn, ngủ li bì. Triệu chứng nhiễm độc có thể xuất hiện chậm sau 18 - 24 giờ, bao gồm đau đầu, các triệu chứng về thị lực (nhìn mờ, nhìn có màu trắng), buồn nôn, nôn, thở nhanh, suy hô hấp. Nhiễm độc methanol nặng gây hôn mê, co giật, tụt huyết áp và tử vong nhanh chóng.

Để ngăn ngừa tình trạng ngộ độc rượu, chuyên gia của Cục An toàn thực phẩm lưu ý người dân hạn chế tối đa việc sử dụng rượu hay các đồ uống có chứa cồn và chất kích thích. Nếu phải uống, cần hạn chế lượng rượu sử dụng mỗi ngày.

Không nên sử dụng rượu khi đang đói, nên ăn trước khi uống rượu.

Không nên sử dụng rượu cùng lúc với các loại đồ uống có gas.

Không được uống rượu khi đang điều trị thuốc kê toa.

Thận trọng trong việc sử dụng rượu như mua rượu tại các địa chỉ uy tín, rượu có nguồn gốc rõ ràng,...

Uống nhiều nước sau mỗi lần uống rượu.

Cách xử lý khi bị ngộ độc rượu

Khi nhận thấy bản thân hoặc những người xung quanh có dấu hiệu bị ngộ độc rượu, hãy gọi ngay số điện thoại cấp cứu hoặc đưa đến cơ sở y tế gần nhất càng sớm càng tốt. Tình trạng ngộ độc rượu, nếu không được chẩn đoán, điều trị kịp thời có thể gây nên các biến chứng nguy hiểm, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng.

Trong khi chờ đợi, bạn hãy giữ bệnh nhân tỉnh táo nhất có thể cho đến khi được cấp cứu. Cho bệnh nhân uống trà đặc ấm hoặc sữa nóng để giúp bệnh nhân tỉnh táo.

Để người bệnh nằm tại nơi thoáng mát, tránh bị gió lùa trực tiếp vào, giữ ấm cơ thể cho người bệnh để tránh hạ thân nhiệt đột ngột gây tử vong.

Không nên để người bất tỉnh một mình để giúp tránh tình trạng nôn mửa có thể gây nghẹt đường thở. Nên đặt bệnh nhân nằm đầu cao hoặc ngồi. Trường hợp không thể ngồi thì nên đặt người bệnh nằm nghiêng hoặc nằm úp xuống giường, mặt hơi nghiêng về bên trái và 2 tay duỗi ra sau.

Nếu người bị ngộ độc có dấu hiệu ngừng thở, hãy thực hiện hô hấp nhân tạo cho đến khi có hỗ trợ từ y tế chuyên nghiệp. Quan sát các diễn tiến của bệnh nhân để thông tin ngay khi có bác sĩ cấp cứu.

Đặc biệt, hãy cố gắng ghi nhớ về loại rượu hoặc lấy mẫu loại rượu bệnh nhân đã uống để cung cấp cho bệnh viện khi cần thiết, giúp các bác sĩ có thể xác định đúng loại ngộ độc để có thể xử trí ngộ độc cấp cứu kịp thời.

Song Lê