Ngoại giao phải chủ động đi trước mở đường cho phát triển đất nước

Hội nghị được tổ chức theo hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến tại trụ sở Bộ Ngoại giao với 63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và 94 cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài.

Hội nghị có ý nghĩa rất quan trọng đối với công tác của ngành ngoại giao, không chỉ tổng kết công tác năm 2022 và đề ra phương hướng, nhiệm vụ năm 2023, mà còn nhìn lại một năm thực hiện các kết luận, chỉ đạo của Tổng Bí thư tại Hội nghị đối ngoại toàn quốc, của Thủ tướng Chính phủ và các đồng chí Lãnh đạo Đảng, Nhà nước tại Hội nghị Ngoại giao lần thứ 31.

Ngành ngoại giao trải qua thử thách lớn nhất trong nhiều năm

Phát biểu khai mạc hội nghị, Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn nhận định, thế giới trải qua những biến động lớn, có những vấn đề ngoài dự báo thông thường, phức tạp và khó khăn hơn trước.

Ở trong nước, phục hồi và phát triển kinh tế- xã hội gặp nhiều khó khăn, vừa phải khắc phục các yếu kém nội tại, xử lý hệ lụy của dịch COVID-19, vừa phải đối phó với các tác động tiêu cực của biến động thế giới. Trong ngành ngoại giao, nảy sinh vụ việc chưa từng có tiền lệ, tác động đến tâm tư, tình cảm của các thế hệ cán bộ ngoại giao. “Có thể nói, năm 2022 ngành ngoại giao đã trải qua thử thách, khó khăn lớn nhất trong nhiều năm trở lại đây”, Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn đánh giá.

Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn phát biểu khai mạc hội nghị.

Trong bối cảnh đó, ngành ngoại giao đã đoàn kết, đồng lòng với quyết tâm và nỗ lực vượt bậc, phát huy mạnh mẽ bản sắc ngoại giao “cây tre Việt Nam”, phối hợp chặt chẽ với đối ngoại Đảng, đối ngoại nhân dân và các cấp, các ngành, vượt qua khó khăn, thử thách, hoàn thành các nhiệm vụ được Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó với kết quả toàn diện và quan trọng.

Hoạt động đối ngoại cấp cao và các cấp, trong đó gần 70 hoạt động đối ngoại của lãnh đạo chủ chốt, đã phản ánh một bức tranh sôi động trên mặt trận đối ngoại và ngoại giao, giúp tăng cường tin cậy chính trị, tạo xung lực mới cho mở rộng và làm sâu sắc hơn quan hệ với nhiều đối tác, nhất là các nước láng giềng, các đối tác quan trọng, bạn bè truyền thống và các đối tác tiềm năng.

Ngoại giao đã phối hợp chặt chẽ với quốc phòng, an ninh và các bộ, ngành, địa phương liên quan xử lý đúng đắn, kịp thời các vấn đề biên giới lãnh thổ, dân chủ, nhân quyền, tôn giáo; đồng thời, kiên trì thúc đẩy đối thoại, đàm phán và đã đạt những kết quả rất quan trọng về phân định, giải quyết một số vấn đề trên biển, trên bộ phù hợp với luật pháp quốc tếvà lợi ích quốc gia dân tộc.

Ngoại giao kinh tế trong năm qua đã đóng góp thiết thực vào ổn định kinh tế vĩ mô, thúc đẩy nền kinh tế phục hồi mạnh mẽ, thu hút đầu tư, du lịch, mở rộng kim ngạch xuất nhập khẩu vượt mốc kỷ lục 700 tỷ USD…

Trên bình diện đa phương, đã chủ động, tích cực đóng góp có trách nhiệm vào nỗ lực chung của cộng đồng quốc tế tại nhiều diễn đàn đa phương quan trọng như Liên hợp quốc, ASEAN, APEC, tiểu vùng Mekong. Năm 2022, Việt Nam được tín nhiệm bầu vào nhiều tổ chức quốc tế, nổi bật là trúng cử Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2023-2025.

Năm nhiều cung bậc cảm xúc của ngành ngoại giao

Phát biểu chỉ đạo hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho rằng, năm 2022 với đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, nhân viên ngoại giao có rất nhiều cung bậc cảm xúc khác nhau: Vinh dự, tự hào về các thành quả; tâm tư, lo lắng xen lẫn nuối tiếc, trăn trở về những gì chưa làm được; và niềm tin và kỳ vọng lớn lao vào sự phát triển của ngành ngoại giao trong việc triển khai nhiệm vụ năm 2023.

Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu bật những đóng góp của ngoại giao trong năm vừa qua.

Thủ tướng nhận định, ngành ngoại giao có nhiệm vụ hết sức quan trọng trong năm qua, luôn nỗ lực, quyết tâm, đấu tranh vì lợi ích quốc gia - dân tộc, kiên trì về nguyên tắc; chủ động, sáng tạo, linh hoạt trong ứng xử đối ngoại; xác định đúng địa bàn, vấn đề, chọn trúng thời điểm để tạo sự đột phá. Trong đó, Thủ tướng nêu bật hai điểm nhấn, là sự chuẩn bị cho chuyến thăm tốt đẹp tới Trung Quốc của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và việc tham mưu tốt để Việt Nam có ứng xử phù hợp đối với cuộc xung đột Nga-Ukraine.

Trong năm 2022, Thủ tướng đánh giá, hoạt động đối ngoại đã được đẩy mạnh toàn diện với các nước lớn và hầu hết đối tác chủ chốt, thể hiện qua gần 70 hoạt động đối ngoại cấp cao của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, trong đó có 14 chuyến thăm của ta đến 17 nước; tham dự 5 hội nghị quốc tế đa phương; hàng trăm cuộc tiếp xúc song phương với lãnh đạo, nguyên thủ các nước trên thế giới; tiếp đón 19 đoàn lãnh đạo cấp cao của các nước đến thăm Việt Nam.

Các hoạt động đối ngoại đều rất thực chất, ngày càng đi vào chiều sâu, ổn định và bền vững. Đối ngoại đa phương đạt nhiều kết quả tích cực, thể hiện vị thế, uy tín, vai trò của Việt Nam tiếp tục được nâng cao; kiên quyết và kiên trì bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, biển đảo, giữ vững an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội và bảo đảm các lợi ích chiến lược của đất nước, đồng thời góp phần tạo môi trường thuận lợi cho công cuộc phát triển và bảo vệ Tổ quốc.

Đặc biệt, ngoại giao kinh tế phục vụ phát triển có đóng góp quan trọng vào thành tựu phát triển kinh tế-xã hội; cùng với đó là những thành tựu trong công tác người Việt Nam ở nước ngoài; ngoại giao hợp tác phát triển; ngoại giao văn hóa; đàm phán phân giới cắm mốc biên giới.

Thủ tướng cũng đánh giá cao nỗ lực ngoại giao vaccine linh hoạt, hiệu quả, thiết thực với hoạt động của tổ công tác của Chính phủ về ngoại giao vaccine, đưa nước ta trở thành quốc gia có số liều vaccine sử dụng và tỉ lệ bao phủ vaccine cao trên thế giới, đóng góp quan trọng vào triển khai thành công phương châm thích ứng an toàn với dịch bệnh, tạo điều kiện thuận lợi cho phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội.

Tìm ra động lực mới, có những cống hiến mới

Nhận định thế giới và khu vực năm 2023 đứng trước những xu hướng, chuyển dịch lớn, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho rằng, điều này đặt ra những thời cơ và thách thức đan xen, "trong nguy có cơ" và ngược lại. Đối với Việt Nam, năm 2023 là năm có ý nghĩa quan trọng, là năm bản lề thực hiện các mục tiêu của Kế hoạch 5 năm 2021 - 2025.

Hội nghị được tổ chức theo hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến

Thủ tướng nhất trí với chủ đề hành động năm 2023 của ngành ngoại giao là "Đoàn kết, kỷ cương, bản lĩnh, sáng tạo, vượt mọi thách thức, phát huy vai trò tiên phong của công tác đối ngoại trong giai đoạn phát triển mới của đất nước".

Thủ tướng đề nghị Bộ Ngoại giao tiếp tục kế thừa và phát huy bản sắc đối ngoại và ngoại giao Hồ Chí Minh; quán triệt nghiêm túc và luôn bám sát chủ trương của Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII và chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư tại Hội nghị Đối ngoại toàn quốc, phát huy mạnh mẽ vai trò tiên phong của đối ngoại, trong đó giữ vững hòa bình, ổn định là nhiệm vụ trọng yếu, thường xuyên; phục vụ phát triển đất nước là nhiệm vụ trung tâm; nâng cao vị thế và uy tín đất nước là nhiệm vụ quan trọng.

Bên cạnh đó, Bộ Ngoại giao cần tiếp tục thể chế hóa, cụ thể hóa, triển khai hiệu quả và vận dụng sáng tạo, linh hoạt, triển khai có trọng tâm, trọng điểm đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa dạng hóa, đa phương hóa, là bạn tốt, đối tác tin cậy, thành viên có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế; đường lối Đại hội lần thứ XIII của Đảng; Kế hoạch, Chiến lược phát triển kinh tế xã hội 5 năm và 10 năm; các Nghị quyết Trung ương, Bộ Chính trị, Quốc hội; chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị Đối ngoại toàn quốc.

Ngoại giao chủ động đi trước mở đường

Phát biểu chỉ đạo tại hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính lưu ý, cần chú trọng phát huy vai trò tiên phong của đối ngoại, bao gồm chủ động đi trước mở đường cho phát triển đất nước; bảo vệ "từ sớm", "từ xa", "giữ nước từ khi nước chưa nguy", không để bị động bất ngờ; dám nghĩ, dám làm, bắt kịp với xu thế mới; không ngừng đổi mới, sáng tạo, tìm ra những tiềm năng mới, nguồn lực mới cho phát triển.

Ngành ngoại giao cũng cần nắm chắc, đánh giá đúng bản chất tình hình, đúng đối tượng và đối tác, đẩy mạnh công tác nghiên cứu, dự báo, tham mưu chiến lược cho Đảng, Nhà nước về công tác đối ngoại và hội nhập quốc tế, không để bị động về chiến lược; giữ gìn môi trường hòa bình và huy động tối đa ngoại lực để phát triển đất nước. Tăng cường vai trò tiên phong, tai mắt của ngành ngoại giao, nhất là hệ thống 94 cơ quan đại diện phải thực sự là những cây "ăng - ten" nhạy bén, tin cậy cho lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Chính phủ.

Các đại biểu dự hội nghị.

Thủ tướng đồng thời nêu ba nhóm nhiệm vụ ngành ngoại giao cần thực hiện tốt, gồm nhiệm vụ trọng yếu, thường xuyên; nhiệm vụ trung tâm; và nhiệm vụ quan trọng. Trong đó, nhiệm vụ trọng yếu, thường xuyên là giữ vững môi trường hòa bình, ổn định, độc lập, chủ quyền, ổn định chính trị - xã hội.

Bên cạnh đó, Thủ tướng chỉ đạo thúc đẩy tìm những cơ hội mới, thị trường mới, lĩnh vực mới; tranh thủ tối đa những cơ hội thuận lợi của môi trường quốc tế, nguồn lực bên ngoài cho phát triển, song song với đó là nhiệm vụ tiếp tục quảng bá hình ảnh, nâng cao vị thế đất nước, chủ động tham gia quá trình thiết lập, định hình các luật lệ, cơ chế trong khu vực và trên thế giới, đảm bảo được lợi ích của Việt Nam.

Thủ tướng cũng yêu cầu Bộ Ngoại giao tăng cường phối hợp chặt chẽ, đồng bộ, hiệu quả hơn giữa đối ngoại Đảng, ngoại giao Nhà nước và đối ngoại Quốc hội, đối ngoại nhân dân; giữa các bộ, ban, ngành, cơ quan Trung ương và địa phương.

Trong bài phát biểu, Thủ tướng đặc biệt lưu ý tới việc đào tạo nguồn nhân lực với quan điểm con người là yếu tố quyết định, đồng thời cần hết sức coi trọng công tác xây dựng Đảng thực sự trong sạch, vững mạnh, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các tổ chức Đảng, đảng viên. Thủ tướng đề nghị ngành ngoại giao và các cấp, các ngành, các địa phương quan tâm hơn nữa tới các nghiệp vụ ngoại giao ngày càng bài bản, chuyên nghiệp.

Cuối cùng, Thủ tướng yêu cầu đẩy mạnh hơn nữa truyền thông đối ngoại, làm sao để bạn bè, đối tác quốc tế cảm nhận, chia sẻ, thấu hiểu và yêu mến đất nước, con người Việt Nam nhiều hơn, tạo khí thế phát triển đất nước mạnh mẽ hơn, công tác đối ngoại có hiệu quả thực chất hơn.

An Nhiên