Người Brazil nói về Xuân Son, bóng đá Brazil và Đức

Sáng 15/7 (giờ địa phương), tôi thơ thẩn trong khách sạn Grand Hyatt thì thấy một anh kiểu "to con đen thơm mồ hôi dầu" đeo biển tên Victor Hugo. Tôi biết Victor Hugo Gomes Silva (sinh ngày 11/5/2004) là cầu thủ bóng đá chuyên nghiệp người Brazil chơi ở vị trí tiền vệ cho Câu lạc bộ Göztepe thuộc giải Süper Lig, theo dạng cho mượn từ Flamengo. Tuy nhiên, anh này chỉ là người hâm mộ bóng đá thôi và trông hao hao cầu thủ Brazil Rafaelson Bezerra Fernande nhập quốc tịch Việt Nam với cái tên Nguyễn Xuân Son.

Anh Victor Hugo chụp ảnh lưu niệm với fan Việt mê Xuân Son tại khu vực của Bayer Leverkusen ở Rio de Janeiro, Brazil ngày 15/10/2025. Ảnh: Cheng Jing.

Xuân Son - hợp đất hợp người

Tôi đưa ảnh Xuân Son cho Hugo xem, anh cười ngoác miệng đùa: "Ơ, tôi đây mà. Tôi sang Việt Nam định làm thêm trong kỳ nghỉ hè. Thấy Việt Nam cái gì cũng đẹp nên xin ở lại luôn". Tôi bảo, "đất lành chim đậu mà" rồi kể cho Hugo về thành tích của Xuân Son và tình cảm của người Việt Nam dành cho cầu thủ nhập tịch.

Ví dụ, Xuân Son là chân sút chủ lực của CLB Nam Định (ghi 7 bàn thắng trong 8 trận cho CLB), giành danh hiệu Vua phá lưới V.League 1 mùa giải 2023 và 2023-2024. Cuối năm ngoái, Xuân Son ra mắt Đội tuyển Việt Nam tại AFF Cup 2024, lập cú đúp trong trận đầu tiên gặp Myanmar, sau đó trở thành vua phá lưới giải đấu, góp phần giúp Việt Nam giành chức vô địch và rinh luôn danh hiệu Cầu thủ xuất sắc nhất giải. Mới đây, CLB Nam Định quyết định ký với Xuân Son hợp đồng mới có thời hạn tới năm 2031 dù anh vẫn đang phải điều trị sau khi bị gãy gập chân trong trận chung kết lượt đi AFF Cup 2024 với Thái Lan.

Nghe xong, Hugo gật gù "hợp đất hợp người" rồi tủm tỉm nói nhỏ: "Trước đó, Rafaelson không gặt hái được nhiều thành tích như vậy khi thi đấu ở Brazil, Nhật Bản, Đan Mạch đâu". Sau đó, Hugo thở dài sườn sượt bảo rất vui khi thấy Xuân Sơn thi đấu thành công và được yêu mến ở Việt Nam, nhưng bóng đá Brazil đang nhạt nhòa bản sắc vì các cầu thủ "xịn" nhất sang châu Âu thi đấu với phong cách ngày càng thực dụng. "Chúng tôi bé tí đã chơi bóng, trên đường phố, trong sân trường, với tất cả sự đam mê, vô tư lự. Vì thế, các bạn thấy chúng tôi chuộng lối đá bay bổng, cống hiến kiểu nghệ sĩ", Hugo nói. Tôi bồi thêm: "Bóng đá châu Âu, nhất là Đức, kỷ luật quá hóa thực dụng cao làm giảm nét đẹp tổng thể của môn thể thao vua". Nhận được sự đồng cảm nặng tính "chọc ngoáy" của tôi, Hugo càng "phiêu", tràng giang đại hải bằng cả tiếng Anh và tiếng Bồ Đào Nha. Tôi không hiểu hết, chỉ biết ý của Hugo muốn "xả".

Cựu tiền đạo Bayer Leverkusen – Paulo Sérgio (phải) chào đón CLB cũ trở về quê hương của ông ngay trong ngày đầu tiên 14/7/2025. Ảnh: Bayer Leverkusen.

"Chất Brazil"

Bóng đá Brazil từ lâu đã gắn liền với hai chữ "nghệ sĩ" – không chỉ vì những vũ điệu samba được tái hiện trên sân cỏ mà còn bởi tinh thần chơi bóng vô tư, đậm chất đường phố. Chất Brazil trong bóng đá không tự nhiên mà có, nó được nuôi dưỡng từ những sân đất bụi mờ, từ những quả bóng làm bằng giẻ vụn lăn lóc trong ngõ hẹp, nơi các cậu bé chơi bóng từ khi mới biết đi. Từ trường học đến góc phố, bất cứ nơi đâu cũng có thể trở thành sân bóng. Chính sự gần gũi ấy đã tạo ra một thế hệ cầu thủ với kỹ năng thiên phú, cảm hứng sáng tạo và phong cách thi đấu đầy mê hoặc.

Niềm đam mê cháy bỏng và sự vô tư khi chơi bóng chính là cái nôi sinh ra thứ bóng đá ngẫu hứng, hoa mỹ và khác biệt của người Brazil. Những bước ngoặt bất ngờ, cú đảo bóng mềm mại, đường chuyền ngẫu hứng nhưng đầy hiệu quả – tất cả tạo nên một thứ bóng đá không chỉ để thắng mà còn để "biểu diễn", để làm hài lòng khán giả như một buổi trình diễn nghệ thuật thực thụ. Đó là lý do vì sao thế giới từng ngả mũ trước những cái tên như Pelé, Zico, Ronaldinho hay Neymar – những biểu tượng không chỉ của tài năng mà còn của tâm hồn bóng đá Brazil.

Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện đại, khi ngày càng nhiều cầu thủ Brazil thi đấu ở châu Âu – nơi đề cao tính chiến thuật, kỷ luật và hiệu quả – thì bản sắc "nghệ sĩ" của bóng đá Brazil dường như đang phai nhạt. Họ phải thích nghi với những hệ thống thi đấu nghiêm ngặt, hy sinh tính ngẫu hứng để phù hợp với yêu cầu chiến thuật của các CLB lớn. Dù vẫn còn đó những pha xử lý kỹ thuật tinh tế, nhưng cái chất “chơi bóng như khiêu vũ” – từng là linh hồn của Selecao – đang dần trở nên hiếm hoi. Sự thay đổi ấy khiến người hâm mộ vừa ngưỡng mộ sự trưởng thành của cầu thủ Brazil, nhưng cũng không khỏi tiếc nuối về một bản sắc bóng đá từng làm cả thế giới say mê. Đó là cái "chất Brazil" ngày nào – tự do, sáng tạo, nghệ sĩ.

Hugo vừa dứt chuỗi lời "ào ào thác đổ" thì tôi thấy các cầu thủ CLB Bayer Leverkusen bước vào nhận phòng khách sạn. Tôi không rành bóng đá Đức lắm nên lại chú ý đến con chó robot họ mang theo.

Chó robot ghi hình của Bayer Leverkusen mang sang Rio de Janeiro, Brazil. Ảnh: Nhật Anh.

Bayer Leverkusen du đấu

Trò chuyện với Hugo và xin tài liệu của đoàn Đức một hồi, tôi được biết Bayer Leverkusen thăm Rio de Janeiro từ ngày 14-24/7, trở thành câu lạc bộ Bundesliga đầu tiên tổ chức tour du đấu trước mùa giải tại Nam Mỹ. Với khẩu hiệu “Esquenta!” (Khởi động), Leverkusen chuẩn bị cho mùa giải mới tại trung tâm huấn luyện Ninho do Urubu (Tổ đại bàng) của câu lạc bộ Flamengo. Đội bóng vô địch cú đúp mùa giải 2023/24 của Đức có các hoạt động với giới truyền thông và một trận giao hữu đáng chú ý. Bayer Leverkusen sẽ thi đấu giao hữu với đội U20 của Flamengo – đương kim vô địch U20 Copa Libertadores hai năm liên tiếp – vào chiều 18/7 tại sân Estádio da Gávea.

Những năm gần đây, Leverkusen nỗ lực tăng cường mối liên hệ với Brazil. Đội bóng từng đến quốc gia Nam Mỹ này trong khuôn khổ Trophy Tour 2024, trước khi ra mắt các kênh truyền thông kỹ thuật số bằng tiếng Bồ Đào Nha (Instagram, website, WhatsApp) vào tháng 5/2025 và công bố việc thành lập Học viện Bóng đá Bayer 04 tại São Paulo. Trung tâm này được khánh thành ngay trước chuyến đi và được Paulo Sérgio, một trong 20 cầu thủ Brazil từng khoác áo đội bóng vùng Rhineland, điều hành.

Chuyến du đấu Brazil lần này cũng là chuyến đi đầu tiên của Leverkusen dưới thời huấn luyện viên trưởng mới Erik Ten Hag. Mùa giải 2023/24, Leverkusen cán đích ở vị trí á quân Bundesliga, kém Bayern Munich 13 điểm. Họ sẽ trở lại thi đấu chính thức ở vòng một Cúp Quốc gia Đức (DFB-Pokal) gặp Sonnenhof Großaspach vào ngày 15/8, trước khi mở màn Bundesliga tại sân nhà gặp Hoffenheim tám ngày sau đó.

Sau hơn 30 năm trắng tay, đội bóng đã giành chức vô địch Bundesliga đầu tiên và Cúp Quốc gia Đức lần thứ hai vào năm 2024, trở thành đội bóng Đức đầu tiên bất bại toàn bộ mùa giải tại hai đấu trường này và lập kỷ lục châu Âu về số trận bất bại liên tiếp

Thái An

Nhật Anh