Người chỉ huy mưu trí, sáng tạo trong cách đánh địch

Đường Phan Ngọc Nhân, thành phố Hội An, tỉnh Quảng Nam hiện nay. Ảnh: Văn Chương

Đồng chí Phan Ngọc Nhân (có tài liệu gọi là Phạm Ngọc Nhân), sinh năm 1936, là đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam, quê xã Điện Nam, huyện Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam. Trong quá trình công tác, đồng chí đã được tặng thưởng 1 Huân chương Quân công hạng Ba, 2 Huân chương Giải phóng hạng Nhất và Nhì.

Đồng chí Phan Ngọc Nhân xuất thân trong một gia đình cách mạng. Cha mẹ Nhân hy sinh từ lúc anh còn nhỏ. Các anh chị em ruột của Nhân cũng có người đã hy sinh khi tham gia cách mạng. Vì thế, Nhân đã sớm giác ngộ và trưởng thành trong đấu tranh cách mạng.

Trong những năm còn hoạt động tại địa phương, anh luôn tỏ ra gan dạ, tháo vát, hoàn thành tốt nhiệm vụ cấp trên giao cho. Anh đã bị địch bắt 7 lần, bị chúng tra tấn dã man, nhưng không khai thác được tài liệu gì. Năm 1960, Phan Ngọc Nhân thoát ly gia đình lên căn cứ và là bộ đội địa phương. Năm 1962, anh làm chiến sĩ bảo vệ rồi chuyển sang trinh sát vũ trang (năm 1965). Trải qua công tác tại nhiều đơn vị, làm nhiều việc khác nhau, đồng chí Nhân luôn hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ.

Thực hiện nhiệm vụ trinh sát vũ trang trong vùng địch chiếm đóng, Phan Ngọc Nhân luôn nêu cao tinh thần cảnh giác cách mạng, tích cực xây dựng cơ sở, phát triển lực lượng. Trong địa bàn hoạt động có nhiều tên ác ôn, gián điệp, chúng đã từng gây bao đau khổ cho nhân dân địa phương, chống phá cách mạng quyết liệt. Để tiêu diệt những tên đó, anh đã tích cực vận động quần chúng, xây dựng được 15 cơ sở phục vụ cho đơn vị chiến đấu ngay trong lòng địch. Riêng bản thân Phan Ngọc Nhân đã tham gia chiến đấu gần 100 trận, tiêu diệt 200 tên địch, phần lớn là bọn cảnh sát ác ôn, tình báo CIA, phượng hoàng, trong đó, có một số ngụy quyền nguy hiểm.

Trong gần 100 trận chiến đấu, anh trực tiếp chỉ huy 23 trận và để hoàn thành nhiệm vụ của các trận đánh, nhiều lần anh đã khôn khéo cải trang khi làm lính ngụy, lúc đóng vai cảnh sát, lúc làm dân thường, có lúc đóng vai thợ mộc, luồn sâu vào hang ổ địch, tiêu diệt chúng một cách nhanh gọn và vô cùng dũng cảm.

Những trận đánh tiêu biểu mà Phan Ngọc Nhân đã lập chiến công xuất sắc như lần diệt tên Lư, tình báo tuần giang, Đồn trưởng Đồn Ghềnh – Hội An. Lư là một tên ác ôn, giết người, cướp của khét tiếng. Hắn có nhiều tội ác với cách mạng. Lư thường xuyên nói với quần chúng: “Tao có bùa nên đạn đồng bắn không bao giờ thủng, chỉ có đúc đạn vàng họa mới bắn thủng tao”. Và hắn hăm dọa nhân dân: “Tao mà bị Cộng sản giết thì cả thôn này không sống một ai”.

Để giết được tên này, đồng chí Phan Ngọc Nhân đã chịu đựng rất nhiều gian khổ, nghiên cứu quy luật hoạt động của hắn, xây dựng được cơ sở tin cậy và hợp đồng chặt chẽ để hành động. Sau khi nắm được quy luật và thời gian hoạt động của hắn, đêm 20-5-1965, anh bí mật giấu mình trong đống rác gần giếng Bông (Hội An). Kiến lửa cắn tím bầm, nhưng anh vẫn kiên gan chịu đựng, không dám cựa quậy. Hai chiến sĩ khác phục kích ngoài hàng rào để bảo vệ Phan Ngọc Nhân. Cả tổ Nhân chờ địch suốt từ sáng sớm đến 11 giờ 30 phút thì tên Lư xuất hiện, cùng 6 tên lính khác rồi tạt vào quán ăn...

Được cơ sở báo tín hiệu, Phan Ngọc Nhân nhanh chóng bung ra, chĩa thẳng súng vào tên Lư và quát to: “Diệt ác ôn, không diệt lính”. 6 tên lính vội nằm sấp xuống mặt đất. Đường đạn chính xác của anh đã tiêu diệt hắn ngay tại chỗ. Phan Ngọc Nhân dán bản án tử hình của mặt trận lên xác hắn. 6 tên lính khiếp sợ, nằm chết dí một chỗ. Cả tổ rút lui an toàn. Diệt được tên Lư, quần chúng rất phấn khởi, địch càng co cụm, các tuyên bố phòng của địch lỏng lẻo. Lợi dụng thời cơ, phong trào đấu tranh của nhân dân địa phương phát triển mạnh mẽ.

Chấp hành mệnh lệnh cấp trên, đội của Phan Ngọc Nhân có nhiệm vụ đánh vào cơ quan tỉnh bộ quốc dân đảng, tiêu diệt một bộ phận quan trọng của địch do tên Bùi Quang Sạn, Trung ương ủy viên quốc dân đảng phụ trách. Cơ quan tỉnh bộ và nhà tên Sạn ở chính giữa phố Hội An, là nơi tiếp nối với bọn tình báo CIA. Hằng ngày thường xuyên có 3, 4 tên cố vấn Mỹ tới làm việc. Xung quanh được bảo vệ chặt chẽ.

Sau hơn một tháng nghiên cứu cụ thể khu vực đó và xây dựng cơ sở, ngày 30-3-1967, 7 chiến sĩ An ninh vũ trang cải trang thành lính ngụy vào nhà cơ sở ém quân. Đúng 2 giờ 15 phút, dưới sự chỉ huy của Phan Ngọc Nhân, 4 chiến sĩ nhanh chóng dùng thủ pháo, lựu đạn, B40 tấn công chớp nhoáng, chiếm hết căn nhà này đến căn nhà khác. Địch bị đánh bất ngờ, không kịp trở tay. Chỉ sau 5 phút chiến đấu, cơ quan tỉnh bộ quốc dân đảng bị sụp đổ. Toàn tổ của Phan Ngọc Nhân rút lui an toàn. Kết quả trận đánh, ta tiêu diệt được 40 tên quốc dân đảng, trong đó, có một tên liên đoàn trưởng bình định, một trung úy tình báo, thu thập toàn bộ danh sách, cương lĩnh và rất nhiều tài liệu quan trọng của quốc dân đảng. Ta móc nối giáo dục, thuyết phục con gái tên Sạn về Hội An, vận động nhiều tên quốc dân đảng khác ra hàng và khuyên cha bỏ việc. Bọn địch nghi ngờ lẫn nhau, nội bộ mâu thuẫn gay gắt, cuối cùng, tên Sạn đã bị Vũ Hồng Khanh (tên trùm quốc dân đảng ở miền Nam lúc đó) thi hành kỷ luật và bị đồng bọn ở Quảng Nam thủ tiêu.

Năm 1969, ở Hội An, địch tăng quân phòng thủ chặt chẽ. Lực lượng cách mạng ở một số nơi bị chúng phá vỡ. Trước tình hình nghiêm trọng đó, Thường vụ Tỉnh ủy giao trách nhiệm cho đội trinh sát vũ trang bằng bất kỳ giá nào cũng phải giáng cho địch một đòn thật đau tại Hội An, tạo điều kiện thúc đẩy phong trào đấu tranh cách mạng lên một bước. Để thực hiện chủ trương của Tỉnh ủy, Phan Ngọc Nhân đã chỉ huy đơn vị phối hợp với các lực lượng đánh vào cơ quan CIA, dân ý vụ ngay tại thị xã Hội An.

Qua nắm tình hình, đơn vị đã biết lực lượng bảo vệ của địch gồm 4 trung đội biệt kích ngụy, 4 tiểu đội biệt kích Mỹ. Lực lượng của ta chỉ có 8 đồng chí do Phan Ngọc Nhân chỉ huy. Qua mấy ngày hành quân, vượt qua nhiều trạm canh phòng cẩn mật của địch mới tới nơi tập kết, sau khi kiểm tra lại toàn bộ những thứ cần thiết phục vụ cho trận đánh, đúng 1 giờ đêm 23-2-1969, Phan Ngọc Nhân hạ lệnh nổ súng. Anh trực tiếp chỉ huy tổ mũi nhọn đánh vào trụ sở bọn dân ý vụ, diệt gọn 50 tên. Chiến sự diễn ra ác liệt, bọn địch trên lầu xô xuống đánh vào đội hình ta. Phan Ngọc Nhân ra lệnh dùng B40 diệt luôn 2 trung đội địch. Bọn địch chống cự quyết liệt, anh vận động vòng ra ngoài, đánh thọc sườn chúng, tiêu diệt một số tên, số còn lại tháo chạy tán loạn. Sau 40 phút chiến đấu vô cùng mưu trí và dũng cảm, phân đội của Phan Ngọc Nhân đã chiếm lĩnh hoàn toàn các căn buồng của cơ quan dân ý vụ chứa chấp bọn CIA, phượng hoàng, tình báo... Một số tên bị tiêu diệt, số khác chui xuống 2 hầm, phát hiện địch, Phan Ngọc Nhân hạ lệnh vừa gọi hàng, vừa cho nổ súng đánh sập hầm, diệt gần 120 tên, bắt sống 40 tên khác.

Khi đội của anh làm chủ trận địa, đang thu dọn chiến trường thì địch cho một lực lượng khá đông, có xe tăng yểm trợ ập tới chắn giữ các ngả đường. Trước lực lượng địch đông gấp bội, Phan Ngọc Nhân đã bình tĩnh chỉ huy đơn vị chiến đấu diệt 40 tên nữa và bắt sống 20 tên. Bị đánh đau nên địch tăng cường quân lính yểm trợ, có xe tăng và xe bọc sắt theo sau. Qua đợt phản kích thứ ba, Phan Ngọc Nhân bị thương nặng, một số anh em trong đơn vị đã hy sinh, nhưng anh vẫn kiên cường chiến đấu, tiêu diệt thêm một số tên và đồng chí đã anh dũng hy sinh. Nhân dân trong vùng vô cùng thương tiếc đã đưa thi hài Phan Ngọc Nhân vượt qua sự ngăn chặn của địch về an táng một cách chu đáo. Trong trận đánh này, Nhân đã cùng đồng đội tiêu diệt 229 tên địch, hầu hết là bạn cảnh sát, tình báo và quân cảnh. Sau trận đánh, anh được truy tặng Huân chương Giải phóng hạng Nhất.

Đồng chí Phan Ngọc Nhân đã hy sinh cả tuổi trẻ của mình cho sự nghiệp chống Mỹ, cứu nước, góp phần giải phóng dân tộc. Khi còn sống, Nhân luôn nêu cao ý thức tổ chức kỷ luật, thương yêu đồng đội, khiêm tốn học hỏi, cầu tiến bộ. Phan Ngọc Nhân là một tấm gương chiến đấu kiên cường, dũng cảm, mưu trí, chỉ huy tài giỏi, lập nhiều chiến công xuất sắc. Đồng chí Phan Ngọc Nhân được Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam truy tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân ngày 6-6-1976. Tên của đồng chí đã được đặt cho một con đường khang trang, sầm uất tại thành phố Hội An, tỉnh Quảng Nam.

Mạnh Vũ