Người có uy tín - hạt nhân gắn kết cộng đồng

Nhiều năm qua, vai trò của người có uy tín (NCUT) trong cộng đồng thôn, bản đồng bào dân tộc thiểu số được thể hiện trên các lĩnh vực của đời sống xã hội. Họ đã và đang phát huy vai trò là nhịp cầu nối gắn kết giữa Đảng, chính quyền với nhân dân, vận động đồng bào dân tộc chấp hành chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, tích cực nêu gương, góp phần giữ gìn an ninh, trật tự xã hội. Qua đó, NCUT trở thành hạt nhân gắn kết cộng đồng, củng cố và xây dựng khối đại đoàn kết dân tộc, vì sự tiến bộ, công bằng và văn minh của xã hội.

Bà Phạm Thị Xuân (thứ 3 từ trái sang), người có uy tín khu I, thị trấn Cao Phong (Cao Phong) tuyên truyền bà con chấp hành chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước.

Điểm tựa tinh thần vững chắc của bản làng

Người dân xóm Lầu, xã Mai Hạ (Mai Châu) biết đến ông Vì Trọng Phiều như "cây đại thụ” trong vùng đồng bào dân tộc Thái nơi đây. Bất cứ chuyện gì của làng xã như làm đường, làm nhà văn hóa, hiến đất, giải tỏa hành lang giao thông, đến việc trong gia đình như động thổ, cưới xin, ma chay, dù đã bàn bạc, thống nhất trong gia đình nhưng bà con đều hỏi ý kiến ông. Trong dòng họ, ông Phiều cũng là người đáng kính, mẫu mực, luôn răn dạy con cháu những điều hay, lẽ phải, tiên phong hiến đất, tham gia mô hình tự quản, hòa giải, đảm bảo an ninh - trật tự khu dân cư. Được tín nhiệm, ông đã có nhiều đóng góp thiết thực trong các phong trào thi đua, vận động bà con chấp hành tốt chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, xây dựng nếp sống văn hóa lành mạnh, bài trừ mê tín dị đoan. Nhiều hủ tục tồn tại nhiều năm trong đồng bào dân tộc dần được xóa bỏ. Trong việc tang, các gia đình không để người chết trong nhà quá 24h, kèn, trống không quá 23h. Ngày trước, cơm đám hiếu không dưới 100 mâm, có những nhà thậm chí tái nghèo vì cúng bái, lễ lạt. Sau này các đám hiếu không quá 20 mâm, đời sống ngày một văn minh, tình làng nghĩa xóm bền chặt.

Thôn Đồng Danh, xã Phú Thành (Lạc Thủy) có gần 70% đồng bào theo Công giáo, dân tộc Mường chiếm hơn 65%. Những năm qua, được sự quan tâm của các cấp ủy Đảng, chính quyền, đời sống của người dân trên địa bàn có nhiều khởi sắc, hoạt động tôn giáo luôn được đảm bảo, trong đó NCUT đóng vai trò rất quan trọng. Ông Quách Văn Thực, Phó Bí thư Chi bộ, Trưởng thôn Đồng Danh, NCUT, đồng thời là giáo dân cho biết: "Sinh hoạt nhiều năm tại Giáo xứ Đồng Danh, bản thân tôi và gia đình luôn gương mẫu chấp hành chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, sống tốt đời đẹp đạo, tham gia các phong trào thi đua do địa phương phát động như hiến đất, xây dựng các công trình giao thông. Cùng với các đồng chí trong Ban công tác mặt trận, tôi đã vận động giáo dân góp tiền của, ngày công chung sức xây dựng nông thôn mới, cảnh quan môi trường sáng - xanh - sạch - đẹp. Đồng thời, thường xuyên gặp gỡ, lắng nghe tâm tư, nguyện vọng của đồng bào để kịp thời phản ánh với các cơ quan chức năng, tham gia ngăn ngừa, hòa giải các mâu thuẫn, tranh chấp, tránh để xảy ra khiếu kiện; ngăn chặn các hành vi vi phạm pháp luật, tệ nạn xã hội, đảm bảo an ninh trật tự trên địa bàn”.

Hiện, toàn tỉnh có 1.399 NCUT, trong đó, rất nhiều người là đảng viên, giữ các vai trò, vị trí quan trọng trong cộng đồng dân cư, nhất là trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng có đạo như: già làng, trưởng bản, trưởng họ, thầy mo, nhân sĩ, trí thức, cán bộ nghỉ hưu, người sản xuất - kinh doanh giỏi… Bằng kinh nghiệm, uy tín, đội ngũ NCUT trong đồng bào dân tộc đã và đang phát huy vai trò nêu gương. Họ không chỉ tiên phong trong các phong trào của địa phương, trong những biến động tưởng rất nhỏ, thậm chí việc riêng của gia đình, mà họ cũng có mặt, đưa ra những lời khuyên đáng tin cậy. Gương mẫu, nhiệt tình, lời nói có sức thuyết phục, nói đi đôi với làm, NCUT đã tạo dựng được niềm tin với cấp ủy, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc (MTTQ), các tổ chức đoàn thể và người dân địa phương, từ đó tạo sự đồng thuận, nhiều mô hình tại khu dân cư ngày càng hiệu quả như: "Tiếng kẻng vây bắt tội phạm” tại huyện Lương Sơn; "Tổ liên gia tự quản” tại huyện Mai Châu; "Dòng họ, ổ nhà tự quản” tại huyện Lạc Sơn… NCUT trong các khu dân cư, đồng bào dân tộc thiểu số đã tham gia hòa giải kịp thời những tranh chấp, mâu thuẫn tại cơ sở, không để xảy ra "điểm nóng”; tham gia quản lý, cảm hóa, giáo dục nhiều đối tượng vi phạm pháp luật, vận động nhân dân nâng cao ý thức phòng, chống tội phạm, bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở.

Vai trò nòng cốt trong các phong trào thi đua

Là lực lượng quần chúng đặc biệt, có vị trí hết sức quan trọng, NCUT trong tỉnh đã thể hiện vai trò nòng cốt, cầu nối quan trọng giữa cấp ủy, chính quyền với nhân dân. "Nghe dân nói, nói dân hiểu, làm dân tin”, cùng thực hiện công tác dân vận với cấp ủy Đảng, chính quyền, NCUT trong đồng bào dân tộc đã có nhiều đóng góp thiết thực trong củng cố, xây dựng Đảng, chính quyền tại địa phương; tuyên truyền, vận động đồng bào chấp hành tốt các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và đại đoàn kết toàn dân tộc; có nhiều đóng góp tích cực trong các phong trào thi đua yêu nước, góp phần phát triển kinh tế - xã hội. Hiện, toàn tỉnh duy trì hoạt động trên 3.530 mô hình tự quản trên các lĩnh vực kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh quốc phòng… trong đó NCUT đều làm thành viên cốt cán. Trong cuộc vận động "Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”, NCUT cùng cán bộ cơ sở đã vận động người dân hiến đất, đóng góp tiền của, ngày công thực hiện hiệu quả, thay đổi diện mạo nông thôn.

Bên cạnh đó, NCUT tại các địa bàn vùng sâu, vùng xa, vùng cao am hiểu về văn hóa, truyền thống, phong tục tập quán và có mối liên hệ chặt chẽ trong dòng họ, cộng đồng dân cư. Họ là những người có khả năng quy tụ, tập hợp nhân dân, được nhân dân tín nhiệm, đóng góp quan trọng trong xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Hơn thế nữa, còn là "cánh tay nối dài” của chính quyền và cơ quan chức năng trong giữ gìn trật tự thôn bản, phát giác tội phạm, bài trừ tệ nạn xã hội, mê tín dị đoan, đẩy mạnh sản xuất, góp phần giảm nghèo; truyền và giữ lửa cho các gia đình, dòng họ yên ấm, mỗi miền quê thêm yên bình.

Việc phát huy vai trò của NCUT trong đồng bào dân tộc thiểu số luôn được Tỉnh ủy, HĐND, UBND, Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh quan tâm chỉ đạo các cấp, các ngành thực hiện tốt công tác vận động. Coi NCUT tại các thôn, xóm, bản làng là "cánh tay nối dài" của chính quyền, cầu nối tới đồng bào dân tộc thiểu số, góp phần tạo dựng lòng tin của đồng bào các dân tộc đối với Đảng, Nhà nước. Từ năm 2024 đến nay, MTTQ các cấp trong tỉnh đã phối hợp tổ chức được 189 cuộc thăm hỏi, tiếp xúc tới trên 2.280 lượt người, trao gần 1.710 suất quà, qua đó góp phần quan tâm, chăm lo củng cố lực lượng NCUT tại các địa phương.

Đồng chí Bùi Văn Luyến, Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh cho biết: "Thời gian qua, MTTQ Việt Nam tỉnh phối hợp chặt chẽ với các cấp ủy Đảng, chính quyền, các ban, ngành, đoàn thể trong việc bồi dưỡng, xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ NCUT; đẩy mạnh tuyên truyền, vận động và phát huy vai trò của họ trên các lĩnh vực của đời sống xã hội. Qua đó góp phần giáo dục gia đình, cộng đồng không vi phạm pháp luật, các tệ nạn xã hội; cảnh giác với âm mưu chống phá của các thế lực thù địch, bảo vệ sự nghiệp cách mạng của Đảng và Nhà nước, tiếp tục giữ gìn và phát huy truyền thống yêu nước, bản sắc văn hóa tốt đẹp của dân tộc”.

Sự quan tâm kịp thời của Đảng, Nhà nước bằng các chính sách dành cho NCUT đã tạo động lực quan trọng để đội ngũ này thực hiện tốt sứ mệnh là "cầu nối” trong việc chuyển tải, vận động đồng bào các dân tộc thiểu số thực hiện tốt chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Qua đó góp phần củng cố niềm tin của đồng bào đối với sự lãnh đạo của Đảng, Nhà nước, khối đại đoàn kết toàn dân tộc trên địa bàn tỉnh Hòa Bình ngày càng thêm bền vững.

Hoàng Anh

Nhóm ý kiến:

* Quan tâm, chăm lo đời sống người có uy tín

Toàn huyện Mai Châu hiện có 116 người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số, trong đó chủ yếu là người dân tộc Thái. Những năm qua, huyện luôn đảm bảo thực hiện đầy đủ các chế độ, chính sách đối với người có uy tín như: Cấp phát thường xuyên Báo Hòa Bình, Báo Dân tộc và Phát triển; tập huấn, bồi dưỡng kiến thức pháp luật, cung cấp thông tin; tham quan, học tập, trao đổi kinh nghiệm trong và ngoài tỉnh về phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng nông thôn mới, giữ gìn bản sắc văn hóa và đoàn kết dân tộc; thăm hỏi, động viên tinh thần, nhất là vào dịp lễ, Tết hàng năm; biểu dương, khen thưởng kịp thời người có uy tín xuất sắc, tiêu biểu…

Có thể nói, các chế độ, chính sách hiện hành về cơ bản đã kịp thời động viên, khích lệ người có uy tín phát huy vai trò tích cực trên các lĩnh vực của đời sống xã hội. Qua đó, người có uy tín tiếp tục vận động đồng bào tham gia thực hiện tốt chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, tích cực tham gia phát triển sản xuất - kinh doanh, xây dựng nông thôn mới; vận động nhân dân thay đổi các tập quán lạc hậu; nhiệt tình trong công tác hòa giải... góp phần thực hiện tốt phong trào thi đua yêu nước, toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa, phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng - an ninh.

Hà Trung Thảo

Phó Chủ tịch UBND huyện Mai Châu

* Giữ gìn, phát huy truyền thống, phong tục tốt đẹp của đồng bào dân tộc thiểu số

Mỗi dân tộc thiểu số đều có bản sắc, truyền thống riêng, trong đó người dân tộc Dao là một trong số ít các dân tộc có chữ viết. Bộ chữ Nôm Dao là một phần quan trọng không thể thiếu trong văn hóa, tín ngưỡng truyền đời của người Dao Tiền. Đây là di sản quý giá, đại diện cho văn hóa nguồn cội dân tộc mà không gì thay thế được. Do vậy, tôi cùng những người có tâm huyết không ngừng nỗ lực trong hành trình "hồi sinh” chữ Nôm Dao, đưa bộ chữ của dân tộc truyền lại cho thế hệ trẻ ngày nay.

Với vai trò người có uy tín, đây là niềm vinh dự, cũng là trách nhiệm rất lớn đối với bản thân. Tôi luôn vận động các hộ gia đình tích cực học tập, bảo tồn văn hóa truyền thống của người Dao như: Duy trì tiếng nói, chữ viết, các điệu hát, nghề thêu khăn, váy thổ cẩm… Bên cạnh đó, ẩm thực truyền thống của người Dao được giữ gìn với nghề làm thịt chua, rượu hoẵng; lễ hội truyền thống như: Lập tĩnh, Tết nhảy, đám hỏi vẫn được tổ chức hàng năm. Ngoài ra, tôi luôn nêu gương, tiên phong trong các phong trào thi đua tại địa phương, tích cực lao động, sản xuất, phát triển kinh tế, tham gia giữ gìn an ninh trật tự, xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư.

Lý Hoàng Hạnh

Người có uy tín xóm Phủ, xã Toàn Sơn, huyện Đà Bắc