Người dân Kim Trà sống chung với lũ

Diện tích ngò gai chìm trong nước ở Tổ dân phố An Thuận

Còn người, còn của

Sau trận lũ lịch sử kéo dài từ 26-31/10, chúng tôi trở lại Kim Trà khi nước bắt đầu rút dần. Thế nhưng đường đến vùng đất lụt này cũng không hề dễ dàng, phần lớn việc di chuyển phải dựa vào những chiếc ghe.

Đây cũng là một trong những xã, phường bị ngập nặng nhất của Huế trong đợt mưa lụt dài ngày vừa qua. Toàn phường có 27 tổ dân phố (TDP) thì có đến 26 tổ chìm trong biển nước với mức ngập từ 1m -1,8m. Đến ngày 31/10, tuy nhiều nơi nước đã rút nhưng Kim Trà vẫn còn hơn 10 TDP bị ngập sâu, trong đó, 2 TDP: An Thuận và Vân Cù - Nam Thanh, nơi được xem là "rốn lũ" của Kim Trà, ngập nặng nhất, trên 1m.

Để tiếp cận 2 TDP này, từ Quốc lộ 1A, chúng tôi phải vượt qua gần 2km vừa đi bộ, vừa lội nước - có đoạn ngập gần 1m để đến xóm chài của TDP Giáp Trung. Từ đó chúng tôi di chuyển bằng thuyền với sự đồng hành nhiệt tình của Phan Thanh Tuấn - Phó Chỉ huy trưởng Ban Chỉ huy Quân sự (CHQS) P. Kim Trà và “bạn bơi” Trần Văn Trai - cư dân xóm chài ở Giáp Trung.

Kể về ảnh hưởng lũ ở Kim Trà những ngày vừa qua, anh Tuấn cho biết, An Thuận có 300 hộ với gần 1.200 nhân khẩu. Đợt lụt vừa qua, cả xã chỉ có 4 hộ/9 khẩu phải di dời. Còn Vân Cù - Nam Thanh có 570 hộ/2.644 khẩu, nhưng trong số này chỉ có 1 hộ/4 khẩu phải di dời đến nơi an toàn.

Sau khoảng 20 phút xuôi dòng, thuyền chúng tôi đến địa phận TDP An Thuận. Giữa mênh mông nước là trập trùng những dãy lưới che rau màu. Những tấm lưới nguyên bản màu xanh nay nhuốm màu bùn phủ kín. Đây cũng là tất cả những gì còn lại của 5ha ngò gai gần đến kỳ thu hoạch của nông dân An Thuận đã chìm trong nước.

“Tầm tuần trước tui vẫn đang khấp khởi sẽ có thêm chút tiền sắm sửa, ai dè… trời hại mất” - chị Nguyễn Thị Hằng, cư dân của Kim Trà kể, không dấu được nỗi buồn khi nói về những khoảnh ngò gai của mình đang chìm sâu dưới nước lũ.

Nỗi buồn của chị Hằng cũng là nỗi buồn của những nông dân Kim Trà khi toàn phường có thêm 50ha rau màu (chủ yếu cũng là ngò gai) bị ngập úng, thiệt hại ước tính khoảng 1,5 tỷ đồng. Tuy nhiên, với người dân nơi đây, ngò gai là giống cây có thể trồng bất cứ thời điểm nào trong năm và thu hoạch thường xuyên, nên sau lụt, nếu có hỗ trợ, cùng sự chịu thương chịu khó của bà con, việc khôi phục lại diện tích rau màu này không khó. Điều mừng nhất là qua lũ lớn, người dân đã được bình an, còn người còn của.

Thích nghi với thiên tai

Nhà được xây vững chãi, sân nền cao nên hộ bà Nguyễn Thị Mùi không quá lo ngại trong những ngày nước dâng

Tiếp tục hành trình giữa dòng nước đục đang chảy xiết, Trần Văn Trai đưa chúng tôi đến Vân Cù - Nam Thanh. Không chỉ là tay lái “lụa”, Trai còn rất thông thuộc địa hình. Tuy khắp nơi chỉ thấy một màu nước, nhưng chỉ nhìn qua, Trai có thể chỉ ra đâu là khu vực kênh mương, lăng mộ bị ngập, đâu là nơi nước lút đường ray (đường sắt Bắc - Nam) để điều khiển thuyền tránh những nơi có nguy cơ mắc cạn.

Thuyền đến Vân Cù - Nam Thanh. Có lẽ đây là một trong những địa phương ít thiệt hại về nông nghiệp của Kim Trà khi nghề chính của người dân nơi đây là làm bún, trong khi lúa vụ Hè - Thu đã gặt xong. Và cũng như An Thuận, địa phương này có đặc điểm đường rất thấp, nhưng nhà cư dân khá cao. Đó là cách người dân Kim Trà thích nghi với thời tiết, mưa lũ.

Nhờ những ngôi nhà được nâng nền rất cao, ngày 29/10, thời điểm nước lụt đạt đỉnh, đường ngập từ 1,5-1,8m, nhưng hầu hết những ngôi nhà ở 2 TDP này nước vào cũng chỉ ngang đầu gối người lớn. Còn thời điểm chúng tôi có mặt, dù nước ở các con đường vẫn ngập trên 1m nhưng nước trong nhà dân đã rút hết.

“Dân vùng thấp trũng nên ai cũng có ý thức chủ động trong phòng tránh ngập lụt khi luôn cố gắng nâng nền, đổ móng nổi, kể cả những hộ nghèo. Nếu không thì mấy ngày qua, nhà ở khu vực này nước phải lút đầu. Cũng từ việc chủ động, ngay sau khi nghe thông báo của chính quyền về tình hình mưa lụt, dân quanh đây đều đã tích trữ lương thực, nhu yếu phẩm. Tuy bây giờ có chút khó khăn do nước yếu, điện cắt, di chuyển bất tiện nhưng mọi thứ còn lại đều không quá lo ngại”, anh Nguyễn Văn Hoàng (TDP Vân Cù - Nam Thanh) nói.

Bà Nguyễn Thị Mùi, một hộ nghèo của Vân Cù - Nam Thanh vừa được hỗ trợ xây nhà tình thương. Căn nhà cấp 4 không quá khang trang, nhưng vững chãi và sân được xây khá cao. “Mấy ngày trước nước có vô nhà, nhưng nhờ có sân xây cao nên gia đình vẫn không quá mức chật vật, nguy hiểm. Cũng trong mấy ngày này, nhờ hàng cứu trợ được chính quyền, dân quân, công an… vận chuyển đến kịp thời nên dù có khó khăn hơn ngày thường đôi chút thì chúng tôi vẫn trụ được”, bà Mùi chia sẻ.

“Những ngày qua, UBND phường đã huy động tất cả các lực lượng tiếp nhận, vận chuyển đến tận tay người dân trên địa bàn hàng ngàn suất lương thực, nhu yếu phẩm… của UBND thành phố, của các đội, nhóm thiện nguyện trong và ngoài địa phương. Đề phòng thiếu phương tiện, phường đã huy đông thêm những người có ghe thuyền và thành lập một đội hỗ trợ. Trong mấy ngày này, các lực lượng tham gia đều rất xông xáo, nhiệt tình, luôn cố gắng vận chuyển hàng tiếp tế đến tay bà con trong thời gian sớm nhất”, ông Hồ Lê Hoàng Thịnh - Chủ tịch UBND P. Kim Trà cho hay.

Chủ động, thích nghi

Vân Cù - Nam Thanh có đặc điểm đường rất thấp, nhưng nhà cư dân có sân, bậc thềm khá cao

Tính đến ngày 1/11, cư dân Kim Trà nói chung, An Thuận, Vân Cù - Nam Thanh nói riêng đã bị nước vây 1 tuần. Ở những vùng ngập sâu, ngoài những chuyến hàng kịp thời của chính quyền, của quân đội, công an, người dân nơi đây còn được tiếp sức từ một số nhóm thiện nguyện của Huế, Quảng Trị, Hải Phòng, Hà Nội, Lâm Đồng… Ở những nơi cao hơn, không ít người đã có thể lên khu vực họp chợ để mua sắm thêm lương thực, đồ dùng thiết yếu.

Từ những “chuyển động” này, có thể thấy, tuy bị nước vây trong thời gian dài, nhưng với những hỗ trợ kịp thời của chính quyền, của các đội, nhóm thiện nguyện, cuộc sống người dân nơi đây cơ bản vẫn ổn định, không xảy ra chuyện thiếu đói trong những ngày mưa lũ kéo dài. Có chăng ở những vùng còn ngập, bức thiết nhất là điện và nước sạch. Nhưng điều này còn phải phụ thuộc vào con nước…

Trong những ngày qua, ngoài 55ha rau màu, toàn P. Kim Trà còn thiệt hại 6 tấn cá diêu hồng; hệ thống kênh mương, giao thông nội đồng, nội thị, liên vùng… bị hư hỏng nghiêm trọng, với tổng thiệt hại ước tính gần 15 tỷ đồng. Ngoài ra, có 3 trường hợp tử vong.

Dẫu vậy bên cạnh những mất mát, đau thương này, ở những nơi thấp trũng nhất của Kim Trà vẫn hiện diện những lạc quan và cảm giác yên tâm từ sự chủ động của người dân trong những ngày sống chung với mưa lụt, từ tinh thần vì dân của chính quyền, lực lượng quân sự, công an, các đoàn thể, hội nhóm thiện nguyện… đối với người dân nơi đây.

“Theo dõi thông tin, Huế tiếp tục đón những trận mưa lớn. Khả năng cao, người dân chúng tôi lại phải chống chọi với lũ lụt. Nguy hiểm là có, bất tiện trong di chuyển, sinh hoạt là có, nhưng chỉ cần không quá chủ quan, bất cẩn, mọi người vẫn có thể vượt qua thiên tai”, ông Nguyễn Đình Bằng trên đường sắm sửa thêm nhu yếu phẩm chia sẻ.

Chia tay An Thuận, Vân Cù - Nam Thanh khi trời đã nhá nhem, trên đường về lại nhớ số liệu Trần Thanh Tuấn cung cấp (và đã được xác minh từ Chủ tịch UBND P. Kim Trà), nhớ những ngôi nhà có sân, nền khá cao. Hai yếu tố này rõ ràng có liên quan mật thiết với nhau, cũng như chứng mình được việc thích nghi, sống chung với thiên tai của cư dân nơi rốn lũ.

Bài, ảnh: HÀN ĐĂNG