Người đàn ông 50 tuổi hôn mê vì lạm dụng thuốc xịt cắt cơn hen

Bệnh nhân phải thở máy khi nhập viện. Ảnh: BVCC

Theo đó, ông N.V.D nhập viện Bệnh viện Nhân dân Gia Định trong tình trạng hôn mê, tím tái, suy hô hấp nặng. Các bác sĩ khoa Nội hô hấp đã khẩn trương đặt ống nội khí quản, hỗ trợ thở máy và điều trị tích cực. Chẩn đoán cho thấy ông D đang trải qua cơn hen đe dọa tính mạng, đường thở co thắt nghiêm trọng và kém đáp ứng với thuốc. Bệnh nhân được dùng thuốc kháng viêm, kháng sinh và thuốc giãn phế quản liều cao để kiểm soát tình trạng viêm và giãn đường thở.

Tình huống của ông D đặc biệt nguy hiểm bởi phổi gần như không thể trao đổi khí, nguy cơ tử vong cao dù đã được can thiệp tích cực. Sau 7 ngày điều trị, tình trạng hô hấp của ông mới dần cải thiện. Ông được rút ống thở, tập phục hồi chức năng hô hấp và vận động trước khi xuất viện an toàn.

Trước khi nhập viện, ông D đã được chẩn đoán hen phế quản 5 năm nay. Tuy nhiên, do bận rộn công việc, ông không tái khám định kỳ và không dùng thuốc dự phòng theo chỉ định. Ông chỉ mua bình thuốc xịt giãn phế quản để cắt cơn khó thở và gần đây sử dụng với tần suất ngày càng nhiều, thậm chí dùng cả khi chưa có triệu chứng.

Theo các bác sĩ, đây là thói quen khá phổ biến ở người bệnh hen: bỏ qua thuốc kiểm soát viêm mạn tính và chỉ dựa vào thuốc cắt cơn để cảm thấy dễ thở tức thì. Nhiều người cho rằng dùng thuốc dự phòng hằng ngày khi vẫn khỏe mạnh là không cần thiết hoặc mất thời gian. Tuy nhiên, điều này tiềm ẩn rủi ro rất lớn. Một khi hen không được kiểm soát tốt, bệnh nhân có thể nhanh chóng rơi vào cơn hen cấp nguy hiểm tính mạng, buộc phải điều trị hồi sức tốn kém và phức tạp hơn nhiều.

Hen phế quản là bệnh mạn tính nhưng có thể kiểm soát hiệu quả nếu người bệnh tuân thủ tái khám và dùng thuốc đúng hướng dẫn. Bản chất của bệnh là tình trạng viêm mạn tính đường thở khiến phế quản dễ co thắt khi gặp các tác nhân kích thích như bụi, khói, dị ứng. Vì vậy, kiểm soát viêm là mục tiêu quan trọng nhất trong điều trị.

Trong điều trị hen hiện nay, có hai nhóm thuốc chính là thuốc ngừa cơn và thuốc cắt cơn. Thuốc ngừa cơn được sử dụng đều đặn hằng ngày, chứa thành phần kháng viêm dạng hít giúp giảm tình trạng viêm và giảm độ nhạy của phế quản với tác nhân kích thích. Việc tuân thủ thuốc ngừa cơn giúp hạn chế đáng kể nguy cơ xuất hiện cơn hen cấp và bảo vệ chức năng hô hấp lâu dài. Người bệnh không nên tự ý ngừng thuốc ngừa cơn chỉ vì thấy mình không có triệu chứng, bởi thuốc này có tác dụng kiểm soát bệnh về lâu dài chứ không mang lại hiệu quả tức thì.

Trong khi đó, thuốc cắt cơn chỉ được dùng khi xuất hiện triệu chứng hen như khó thở, thở khò khè. Thuốc chứa thành phần giãn phế quản tác dụng nhanh, giúp mở đường thở và cải thiện cảm giác khó thở ngay lập tức nhưng không điều trị nguyên nhân gây bệnh. Nếu phải dùng thuốc cắt cơn quá 2 lần mỗi tuần hoặc phải thức giấc ban đêm vì khó thở, người bệnh cần tái khám để điều chỉnh phác đồ điều trị.

Việc lạm dụng thuốc cắt cơn không chỉ làm giảm hiệu quả thuốc theo thời gian, khiến bệnh nhân phải tăng liều để có tác dụng, mà còn làm bệnh tiến triển nặng hơn do tình trạng viêm không được kiểm soát. Ngoài ra, sử dụng quá liều thuốc cắt cơn có thể gây run tay, tim đập nhanh, tăng huyết áp, đau ngực và biến chứng tim mạch. Nguy hiểm hơn, cảm giác dễ thở tạm thời khiến người bệnh chủ quan, che lấp các dấu hiệu bệnh nặng và trì hoãn việc điều trị đúng cách.

Các chuyên gia khuyến cáo, người bệnh hen cần tuân thủ phác đồ điều trị dự phòng, tái khám định kỳ để bác sĩ đánh giá mức độ kiểm soát bệnh và điều chỉnh thuốc kịp thời. Thuốc cắt cơn chỉ nên được dùng khi thực sự cần thiết và theo hướng dẫn. Nếu phải sử dụng thường xuyên hơn 2 lần/tuần, đó là dấu hiệu cảnh báo bệnh chưa được kiểm soát, cần đến cơ sở y tế để được thăm khám và tư vấn.

Bảo Long