Người đàn ông ở cạnh Hoàng hậu Nam Phương những năm cuối đời

Cùng năm 1957, khi ông Bảo Đại quen với người tình mới, Hoàng hậu Nam Phương sức khỏe vốn không được tốt lắm, nay thêm chứng đau lưng và nhức mỏi. Tại Cannes lúc đó, có một chuyên gia vật lý trị liệu mà tên tuổi được giới thiệu giữa các khách hàng trong giới thượng lưu của thành phố. Đó là André Mourand, 51 tuổi, đảng viên Đảng Cộng sản Pháp.

Năm 1947, Mourand có tên trong danh sách của Đảng Cộng sản trong kỳ bầu cử Hội đồng thành phố; sau cuộc bầu cử, Mourand được bổ nhiệm vào một trong những ghế phó thị trưởng và ông đã giữ chức vụ này cho đến năm 1959. André Mourand đã có vợ, làm việc trong một tiệm chăm sóc móng tay tại Cannes.

Lúc đó, muốn làm nghề xoa bóp - vật lý trị liệu tại Pháp, người ta phải có văn bằng quốc gia vật lý trị liệu, được cấp sau một khóa đào tạo hai năm, theo đạo luật ngày 30-4-1946. Trong lúc bà Nam Phương ở trong một trạng thái thể chất mỏi mệt, suy yếu, còn tinh thần thì xuống thật thấp trước tương lai mù mịt của đời sống vợ chồng, những buổi xoa bóp trị liệu đem đến cho bà một cảm giác dễ chịu thật sự.

Nhưng sự lui tới thường xuyên của André Mourand tại ngôi biệt thự Thorenc không qua khỏi đôi mắt tò mò của đám ký giả chuyên săn tin hấp dẫn trong giới thượng lưu, và bắt đầu có những lời đồn đại về một mối tình thầm kín giữa Hoàng hậu với tay chuyên gia xoa bóp trị liệu.

Thấy câu chuyện giữa hai người khó có thể giấu giếm và muốn tránh lời xì xào bàn tán, bà Nam Phương giúp André Mourand mở một tiệm hành nghề mới tại Paris sau khi đóng cửa phòng trị liệu tại Cannes. Hai người có thể gặp nhau mỗi khi Hoàng hậu về Paris sống tại căn hộ ở Neuilly, một thị trấn lịch sự ngay sát thủ đô Paris.

Bà Reneé, vợ của André, cũng được bà Nam Phương giúp mở cửa tiệm để hành nghề tại Paris.

Lúc này, bà Nam Phương muốn rời bỏ Cannes và xã hội xa hoa thuộc về quá khứ mà bà muốn lãng quên, tìm chỗ cư ngụ mới, kín đáo và yên tĩnh. Chính André tìm thấy một trang trại rao bán trong vùng Corrèze khi đọc được mẩu tin rao vặt trên báo.

André Mourand (người thứ hai từ phải sang) cùng những nhân viên giúp việc trong gia trang La Perche - Nguồn: François Joyaux. Ảnh chụp lại từ sách.

Marcel Boudy, lúc đó là phó thị trưởng Chabrignac 315, kể lại: “Hoàng hậu muốn tìm một gia trang xa thành phố để được yên tĩnh, không ai quấy rầy. Bà đi cùng với nhân viên một cơ quan địa ốc làng bên cạnh thăm trang trại La Perche trong khi trời mưa như trút. Bà chưa đi vòng hết trang trại mà đã ưng ý liền!”. Ông Boudy còn nhớ giá mua lúc đó: 48 triệu franc.

Việc mua bán được thực hiện vào tháng 3-1959 một cách kín đáo, qua bình phong của một công ty bất động sản tư nhân. Hoàng hậu muốn một hình thức pháp lý khiến ông Bảo Đại không có quyền gì trên bất động sản đó. André Mourand đóng góp tượng trưng một triệu franc vào công ty. Văn kiện mua bán được ký kết ngày 25-3-1959, do một công ty dân sự thành lập tại Paris ngày 15-3 đứng mua 316.

Gia trang La Perche trải rộng trên một diện tích 160 ha. Tòa nhà chính là một kiến trúc dài, kiên cố, mái lợp đá bảng xám, lâu ngày rêu đóng trở thành màu nâu; lầu một có một hàng hơn mười cửa sổ nhìn ra khu vườn cỏ trước mặt. Tầng dưới có phòng khách rộng, phòng ăn, hai phòng ngủ và nhiều phòng nhỏ khác nữa. Tầng trên là một dãy phòng rộng có cửa sổ trổ ra phía trước.

Hoàng hậu cho sửa sang lại rất nhiều bên trong tòa nhà và giao André Mourand giám sát công trình. […]

Do tình cờ, trong thời gian Hoàng hậu Nam Phương về ở làng Chabrignac thì Công chúa Như Lý đang cư ngụ trong lâu đài La Nauche ở làng Vigeois gần đó, cũng trong tỉnh Corrèze. […].

Khi dọn đến ở Chabrignac, bà Nam Phương không đến thăm xã giao người láng giềng trong hoàng tộc và hai người không hề gặp nhau.

Về phần gia đình thì các hoàng tử và công chúa rất ít đến thăm Hoàng hậu vì không mấy ưa người tình của mẹ. Chuyện này cũng dễ hiểu.

Cựu hoàng Bảo Đại thì trong suốt mấy năm có về thăm ba hay bốn lần, mỗi lần không lâu quá hai ngày. Lần đầu tiên là vào dịp lễ Giáng sinh năm 1959. Ông không tỏ ý khó chịu hay ghen tuông gì đối với André Mourand, mà ông thường gọi bằng tên trống không là Mourand. Đó là cách gọi thông thường của người Pháp khi nói chuyện với thuộc cấp, bình thường thì phải kèm “Ông” (Monsieur) trước tên. Còn Mourand thì bao giờ cũng kính cẩn nói “Hoàng thượng” (Majesté). […]

Đầu năm 1962, ngày 6-1, đám cưới của Công chúa Phương Liên tổ chức tại Chabrignac là dịp để có một cuộc họp mặt gia đình lớn tại gia trang La Perche, lần đầu tiên mà cũng là lần cuối. […]

André Mourand không xuất hiện trên các tấm ảnh, nhưng tích cực tham gia vào công việc tổ chức. […]

Một năm sau, Công chúa Phương Liên cho Hoàng hậu thêm một lần hạnh phúc được làm bà ngoại. Bé gái mang tên Valérie sinh ngày 20-7-1963, chỉ hai tháng trước khi Hoàng Hậu Nam Phương đột ngột từ trần.

[…]

Sáng chủ nhật 15-9-1963, Hoàng hậu lái chiếc Renault Dauphine đi sang làng Brive-la-Gaillarde mua thực phẩm rồi trở về. Hôm trước bà đã than bị đau cuống họng. Người nhà mời bác sĩ đến và bác sĩ chẩn đoán bị viêm họng nhẹ. Nhưng đến chiều chủ nhật, sau khi đi Brive-la-Gaillarde về, cơn bệnh trở nặng và Hoàng hậu bắt đầu bị ngộp thở.

Người làm trong nhà tìm một bác sĩ mới và gọi xe cấp cứu. Lúc đó, André Mourand đang bận đi săn với Phó Thị trưởng Marcel Boudy, không liên lạc được. Bác sĩ và xe cứu thương đến nhưng không cứu được Hoàng hậu. Theo các triệu chứng thì đây có thể là một trường hợp nhiễm trùng khoang dưới hàm; các triệu chứng bao gồm đau, khó nuốt và tắc nghẽn đường thở có thể gây tử vong.

Những giây phút cuối rất bi thảm vì Hoàng hậu cố gắng trong tuyệt vọng để thở nhưng không được và bà từ trần dưới sự chứng kiến của những người giúp việc trong nhà.

Tang lễ được tổ chức tại làng Chabrignac với sự có mặt của cựu hoàng Bảo Đại, các con, một ít quan khách và dân làng. Tỉnh trưởng Paul Villeneuve đại diện cho chính quyền cùng với ông Jean-Philippe Bosselut, Thị trưởng Chabrignac. Bá tước François de la Besse thay mặt cho gia đình vợ, tức là Công chúa Như Lý, dự đám tang. Trong số tràng hoa phúng điếu có một tràng hoa của Hoàng Thái hậu Từ Cung.

[…]

Năm 1969, André Mourand dọn về thành phố Bergerac, tỉnh Dordogne, nhưng quyết định mua một lô đất trong nghĩa trang làng Chabrignac để sau khi chết được chôn gần mộ Hoàng hậu. Ngày 22-12-1985, Mourand từ trần, và như ý nguyện, thi hài ông được đem về chôn cất tại Chabrignac, cạnh ngôi mộ Hoàng Hậu Nam Phương.

Vĩnh Đào - Nguyễn Thị Thanh Thúy / NXB Phụ nữ Việt Nam