Người dân thôn Cốc Bó (Lào Cai) nơm nớp nỗi lo đất đá sạt lở vào nhà khi mưa lớn

Nơm nớp nỗi lo sạt lở

Sau mỗi cơn mưa to, một lượng bùn đất, đá lớn lại vương vãi trên những thửa ruộng, mặt đường liên thôn và cả dưới sàn nhà của người dân. Cụ ông Nông Văn Khanh, 84 tuổi - người dân thôn Cốc Bó, xã Lục Yên, tỉnh Lào Cai cho biết như vậy.

Nếu mưa lớn kéo dài, lượng đất đá phía trên có thể lại bị sạt trôi xuống dòng suối Cốc Bó

"Chưa có mỏ đá thì 4 đời rồi tôi ở đây không có ngập tí nào. Bây giờ mỏ đá kia thải xuống, suối thì bồi lên, nước vào không chảy được là ngập luôn. Bây giờ cái phai nước (đập nước nhỏ) một phần đã bị lấp rồi, gia đình yêu cầu công ty làm xuống hai cái ao, đền bù cho cá, ba đám ruộng đó thì múc đi thì mới cấy được. Năm nay không cấy được nữa đâu", ông Khanh cho biết.

Nhiều vị trí khai thác, tập kết đá tiềm ẩn nguy cơ sạt lở xuống suối, xuống ruộng vườn và thậm chí tràn vào nhà dân nếu mưa lớn kéo dài.

Cụ bà Mông Thị Rụ cho biết thêm: Trước đây, dòng suối Cốc Bó quanh năm trong lành, nước chảy điều hòa, là nguồn sống cho cánh đồng trù phú và cũng là nơi bà con trong vùng thường tắm mát mỗi độ hè về. Thế nhưng vài năm gần đây, kể từ khi có hoạt động khai thác đá phía trên núi, suối bị bồi lấp, dòng nước đổi màu, không còn như xưa.

Một khu vực ruộng của người dân bị đất đá vùi lấp mới được khôi phục lại - người dân cho rằng do công ty tác động đến dòng chảy

Không chỉ hoa màu, mà cả tính mạng và tài sản của nhiều hộ dân trong thôn cũng đang bị đặt trong tình trạng nguy hiểm. Cụ bà Mông Thị Rụ bày tỏ lo lắng: "Không có công ty làm ở trên đó thì không có nước lũ như thế này bao giờ. Năm nay, hôm vừa rồi lũ mới về cao như thế, ngập đây và dưới bãi, sau nhà rồi đi sang tận bên kia, quanh cái nhà toàn là đất đá công ty trôi sạt xuống hết".

Cụ bà Mông Thị Rụ cho biết, bao đời nay chưa từng có hiện tượng nước vào nhà, nhưng khi có công ty làm ở phía trên thì mọi thứ đã khác

Anh Nông Văn Thanh – người dân thôn Cốc Bó cho biết, có công ty đang khai thác đá phía thượng nguồn đã làm thay đổi dòng chảy ở phía trên. Khi mưa lớn, nước cuốn theo nhiều loại rác, đất đá, trong đó có cả đá từ bãi khai thác của công ty xuống tràn vào gầm sàn, quanh nhà và ruộng, vườn của người dân. Điều này trước đây chưa từng xảy ra, khiến gia đình anh và các hộ dân trong khu vực vô cùng bất an.

"Ngày trước dân làng sống ở đây không bị ảnh hưởng như thế này đâu. Nhưng hiện tại, như chỗ ở nhà tôi này, nếu như vừa rồi nước đánh được vào tầm khoảng một mét thì cái nhà chắc không còn. Về lâu dài thì chắc chắn là sẽ không an toàn rồi, nó sẽ ảnh hưởng đến tính mạng của con người. Vì vậy, mong muốn của gia đình bây giờ là công ty Chân Thiện Mỹ phải tìm hướng giải quyết sớm nhất cho gia đình để sống được an toàn hơn", anh Nông Văn Thanh cho biết.

Anh Nông Văn Thanh chỉ cho phóng viên những viên đá trắng to, nhỏ từ mỏ theo dòng nước xuống tràn vào gầm sàn, quanh nhà.

Từ vị trí gần khu khai thác, phóng viên ghi nhận có hàng trăm khối đá được tập kết ngay sườn núi, cách khu dân cư phía dưới không xa. Đáng lo ngại, nhiều vị trí tiềm ẩn nguy cơ sạt lở xuống suối, xuống ruộng vườn và thậm chí tràn vào nhà dân nếu mưa lớn kéo dài.

Anh Thanh cho biết thêm, nhiều hộ dân ở thôn Cốc Bó thấy bất an khi có mưa to và từ các hoạt động khai thác đá khác như nổ mìn.

Tại đầu nguồn, một lượng lớn đá đã trôi xuống lòng suối. Ở một nhánh khác, người dân cho rằng công ty đã can thiệp, thay đổi dòng chảy, để lại dấu tích rõ nét: dòng nước khoét sâu lề đường cả mét, rộng vài mét rồi đổ thẳng xuống khu dân cư, ruộng đồng bên dưới.

Dấu tích dòng nước từ trên núi xuống khoét sâu lề đường cả mét rồi đổ thẳng xuống khu dân cư, ruộng đồng bên dưới.

Đất đá bị lũ cuốn xuống vùi lấp một phần đường liên thôn ở Cốc Bó, xã Lục Yên, tỉnh Lào Cai

Ông Mông Văn Giảng, đại diện khoảng 30 hộ dân thôn Cốc Bó thường xuyên bị ảnh hưởng cho biết, người dân đã nhiều lần kiến nghị đến doanh nghiệp, chính quyền địa phương và các cấp có thẩm quyền về tình trạng khai thác đá của một số công ty gây mất an toàn, ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng đến nguồn nước, sức khỏe, đe dọa tính mạng và đời sống sản xuất của bà con. Tuy nhiên, đến nay, vẫn chưa có biện pháp xử lý phù hợp.

Cảnh được người dân chụp từ 1 điểm khai thác đá trắng

Dòng suối trong mát nay thường xuyên đổi màu do ảnh hưởng của khai thác đá

Trao đổi với phóng viên, ông Hoàng Trung Hải, Chủ tịch UBND xã Lục Yên, tỉnh Lào Cai cho biết: Chính quyền xã đã tiếp nhận phản ánh của người dân thôn Cốc Bó và giao cho cơ quan chuyên môn kiểm tra, xác minh. Khi có kết quả cụ thể, xã sẽ tiếp tục tham mưu cấp có thẩm quyền để có hướng xử lý phù hợp, tạo sự đồng thuận giữa người dân và doanh nghiệp.

Một góc thôn Cốc Bó dưới chân núi

Hiện nay, mùa mưa lũ vẫn đang diễn biến phức tạp, nhất là khi hoàn lưu cơn bão số 3 được dự báo sẽ gây mưa lớn trong vùng. Với người dân thôn Cốc Bó, xã Lục Yên, tỉnh Lào Cai, mỗi khi nghe dự báo có mưa lớn, lại tâm lý bất an, lo lắng vì mối hiểm họa đang rình rập từng ngày.

Dòng suối bị vùi lấp, đổi màu do hoạt động khai thác đá (clip người dân)

Thừa Xuân/VOV-Tây Bắc