Người đứng đầu phải chịu trách nhiệm nếu xảy ra hành vi gây lãng phí

Bảo vệ người đấu tranh chống lãng phí

Ngày 22/9, tiếp tục chương trình phiên họp thứ 49, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật Tiết kiệm, chống lãng phí (sửa đổi toàn diện Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí).

Thứ trưởng Bộ Tài chính Hồ Sỹ Hùng trình bày tờ trình.

Trình bày tờ trình, Thứ trưởng Bộ Tài chính Hồ Sỹ Hùng cho biết, việc xây dựng Luật Tiết kiệm, chống lãng phí nhằm tạo khung khổ pháp lý đồng bộ, thống nhất, rõ ràng, hiệu quả đối với công tác tiết kiệm, chống lãng phí; góp phần phòng ngừa, ngăn chặn và xử lý các hành vi gây lãng phí. Đồng thời, nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm trong công tác tiết kiệm, chống lãng phí và xây dựng văn hóa tiết kiệm trong toàn xã hội.

Để đảm bảo Luật mới được ban hành có ý nghĩa thực chất, đi vào thực tế, khắc phục tồn tại, hạn chế của Luật hiện hành, đạt được các mục tiêu, yêu cầu, chỉ đạo của Đảng, Nhà nước và đặc biệt là chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm, dự án Luật Tiết kiệm, chống lãng phí được nghiên cứu, thiết kế với một số nội dung sửa đổi, hoàn thiện quan trọng.

Dự thảo Luật đã cụ thể hóa Chỉ thị 27-CT/TW của Bộ Chính trị để xác định đầy đủ, cụ thể trách nhiệm, nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan, tổ chức, tập thể, cá nhân trong quản lý, sử dụng các nguồn lực của nền kinh tế, nhất là người đứng đầu đối với công tác phòng, chống lãng phí.

Theo đó, tại dự thảo Luật đã quy định cụ thể 7 nhóm quyền và trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, tổ chức và 6 nhóm quyền và trách nhiệm của cán bộ, công chức, viên chức trong khu vực Nhà nước. "Trong đó, đặc biệt nhấn mạnh việc người đứng đầu cơ quan, tổ chức phải chịu trách nhiệm cá nhân trong trường hợp không thực hiện hoặc thực hiện không đúng các quy định pháp luật về phòng, chống lãng phí hoặc để xảy ra hành vi gây lãng phí trong phạm vi cơ quan, tổ chức và lĩnh vực được giao quản lý", Thứ trưởng Bộ Tài chính cho hay.

Ví dụ, không ban hành, chậm ban hành hoặc không tổ chức triển khai thực hiện chương trình, kế hoạch tiết kiệm, chống lãng phí trong phạm vi cơ quan, tổ chức và lĩnh vực được giao quản lý; không ban hành, chậm ban hành hoặc ban hành các văn bản trái pháp luật, gây lãng phí; không báo cáo hoặc chậm báo cáo, báo cáo không đầy đủ các thông tin theo quy định, yêu cầu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền…

Dự thảo Luật được hoàn thiện theo hướng tất cả các cơ quan, tổ chức, cá nhân đều có quyền cung cấp thông tin phát hiện lãng phí.

Người đứng đầu cơ quan, tổ chức nhận được thông tin về lãng phí có trách nhiệm kiểm tra, làm rõ, thông tin phát hiện lãng phí; ngăn chặn, khắc phục kịp thời trường hợp có lãng phí xảy ra; xử lý theo thẩm quyền hoặc trình cấp có thẩm quyền xử lý sai phạm và công khai kết quả xử lý; giải trình trước cơ quan chức năng về việc để xảy ra lãng phí.

Đồng thời, giao Chính phủ quy định chi tiết các biện pháp bảo vệ cơ quan, tổ chức cung cấp thông tin phát hiện lãng phí, người đấu tranh chống lãng phí và người thân của người đấu tranh chống lãng phí.

Ngoài ra, tại dự thảo Luật cũng đã bổ sung các hành vi nghiêm cấm trong cung cấp, xử lý thông tin phát hiện lãng phí, bảo vệ người đấu tranh chống lãng phí.

Dự thảo Luật nêu 9 nhóm hành vi gây lãng phí và 9 nhóm hành vi vi phạm trong tổ chức thực hiện phòng, chống lãng phí để đảm bảo có đầy đủ cơ chế xử lý đối với một số hành vi mà Luật hiện hành chưa quy định.

Đồng thời, bổ sung nội dung giao Chính phủ quy định chi tiết từng hành vi gây lãng phí, hành vi vi phạm cụ thể và chế tài xử lý kỷ luật tương ứng đối với người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị và các cá nhân có liên quan trong trường hợp thực hiện hành vi vi phạm hoặc hành vi gây lãng phí.

Tạo không gian pháp lý để cán bộ dám nghĩ, dám làm

Thẩm tra dự án Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi đề nghị bổ sung một khoản quy định nguyên tắc "Việc đánh giá tiết kiệm, chống lãng phí phải dựa trên tiêu chuẩn, định mức do cơ quan có thẩm quyền ban hành, kết hợp với đánh giá tổng thể về kết quả thực hiện nhiệm vụ, chất lượng đầu ra, hiệu quả sử dụng nguồn lực và tác động xã hội".

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi phát biểu.

Theo ông Mãi, việc bổ sung nguyên tắc đánh giá tiết kiệm theo hướng kết hợp giữa tiêu chuẩn, định mức với kết quả thực hiện là cần thiết, cấp bách và phù hợp với xu hướng quản lý công hiện đại; bảo đảm tiết kiệm thực chất, chống lãng phí hiệu quả hơn.

Tăng tính khách quan trong đánh giá bằng hệ thống tiêu chuẩn, định mức, gắn với kết quả và hiệu quả, giúp chuyển từ "quản lý đầu vào" sang "quản lý theo kết quả"; hạn chế lãng phí tiềm ẩn do cơ chế đánh giá hình thức, máy móc.

Đề nghị bổ sung nguyên tắc "việc thực hành tiết kiệm, chống lãng phí cần phân biệt rõ giữa hành vi gây lãng phí do thiếu trách nhiệm, vi phạm pháp luật với các rủi ro khách quan trong quá trình đổi mới, thực hiện cơ chế, chính sách thí điểm" nhằm tạo không gian pháp lý để cán bộ dám nghĩ, dám làm, không bị "đánh đồng" giữa thất bại trong thử nghiệm và sai phạm; vừa kiểm soát được lãng phí vừa khuyến khích tính chủ động, năng động của cán bộ, công chức.

Nhấn mạnh việc xử lý vi phạm trong thực hiện tiết kiệm, chống lãng phí là nội dung quan trọng của Luật, Ủy ban đề nghị nghiên cứu, quy định cụ thể về xử lý vi phạm và quy định về trách nhiệm bồi thường thiệt hại.

Theo đó, quy định rõ xử lý vi phạm đối với tổ chức, cá nhân và người đứng đầu trong trường hợp để xảy ra sai phạm và quy định về trách nhiệm bồi thường thiệt hại của tổ chức, cá nhân, trách nhiệm liên đới của người đứng đầu.

Bên cạnh đó, đề nghị cần quy định trong Luật hoặc giao Chính phủ quy định các trường hợp gây lãng phí phải bồi thường, mức bồi thường.

Quỳnh Nga