Người dưới 16 tuổi hiếp dâm trẻ em có bị phạt tù?

Cuối tháng 9-2022, ông S (38 tuổi, trú tại thôn Ngảm Váng, xã Nhạn Môn, huyện Pác Nặm) đã đến Công an xã Nhạn Môn, huyện Pác Nặm trình báo về việc con gái ông là cháu L (6 tuổi) bị 2 đối tượng là C (15 tuổi) và T (13 tuổi), trú cùng thôn thực hiện hành vi xâm hại tình dục.

Cụ thể, trưa 24-9, C, T, L và 2 cháu nhỏ cùng thôn đang chơi ở sân nhà của C. Thời điểm này bố, mẹ và người thân của C không có nhà nên C và T đã lôi kéo, dụ dỗ và thực hiện hành vi xâm hại tình dục cháu L.

Tại cơ quan Công an, C và T đã khai nhận hành vi vi phạm của mình. Được biết, C học hết lớp 6, còn T học hết lớp 1, 2 cháu hiện ở nhà phụ giúp gia đình lao động sản xuất. Vụ việc đang được Công an tỉnh Bắc Kạn điều tra, làm rõ.

Đối tượng C (15 tuổi) tại cơ quan công an.

Vụ việc trên không phải hiếm gặp. Thời gian qua đã xảy ra khá nhiều vụ xâm hại tình dục, hiếp dâm trẻ em mà đối tượng thực hiện hành vi cũng là trẻ dưới 16 tuổi.

Về việc xác định trách nhiệm hình sự của đối tượng trong độ tuổi này, Luật sư Lê Hồng Vân - Đoàn Luật sư Hà Nội cho biết, Điều 142 BLHS 2015 sửa đổi quy định về Tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi nêu rõ, người nào thực hiện một trong các hành vi giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người dưới 13 tuổi thì bị phạt tù từ 7-15 năm. Phạm tội với người dưới 10 tuổi thì bị phạt tù 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình.

Về tuổi chịu trách nhiệm hình sự, theo Điều 12 BLHS 2015, người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm, trừ những tội phạm mà Bộ luật này có quy định khác.

Người từ đủ 14 đến dưới 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng quy định tại một trong các điều 123, 134, 141-144… của Bộ luật này.

Như vậy, với hành vi hiếp dâm trẻ em dưới 10 tuổi khung hình phạt khung hình phạt cao nhất là tử hình - thuộc loại tội phạm đặc biệt nghiêm trọng. Do đó người phạm tội chỉ cần từ đủ 14 tuổi trở lên sẽ phải chịu trách nhiệm hình sự.

Tuy nhiên, BLHS 2015 cũng ghi nhận các hình phạt được áp dụng đối với người chưa thành niên phạm tội. Đó là, người dưới 18 tuổi phạm tội chỉ bị áp dụng một trong các hình phạt sau đối với mỗi tội phạm: Cảnh cáo; Phạt tiền; Cải tạo không giam giữ; Tù có thời hạn.

Cũng theo Luật sư Hồng Vân, về hình phạt tù áp dụng cho người từ đủ 14 đến dưới 16 tuổi phạm tội, nếu điều luật được áp dụng quy định hình phạt tù chung thân hoặc tử hình, thì mức hình phạt cao nhất được áp dụng không quá 12 năm tù; Nếu là tù có thời hạn thì mức hình phạt cao nhất được áp dụng không quá một phần hai mức phạt tù mà điều luật quy định.

Như vậy, với những hình phạt trên, mức cao nhất người chưa thành niên phạm tội phải chịu là án hình phạt tù có thời hạn, song cần xem xét nhiều tình tiết của vụ việc cộng thêm yếu tố về độ tuổi và nhận thức của người phạm tội mà áp dụng hình phạt phù hợp.

H.L