Người giành HCV xe đạp Olympic là… Tiến sĩ Toán học

Giả sử bạn còn nghi ngờ, chỉ cần vào researchgate.net, một trang tra cứu uy tín của giới khoa học và gõ, tên tuổi và các công trình nghiên cứu, các bài báo khoa học và trích dẫn của cô sẽ có đầy đủ.

Có quá nhiều điều thú vị xung quanh chiếc HCV của Anna Kiesenhofer, từ xuất thân đến cách cô đạt được thành công ở nội dung xe đạp cá nhân Olympic Tokyo 2020. Nữ VĐV người Áo đã xuất sắc giành HCV với thành tích 3 giờ 52 phút, sau khi bứt hẳn lên và đạp “solo” suốt 41 km cuối cùng. Chặng đua này dài 137km, với tổng cao độ tích lũy là 2700m.

Đến khi về đích, Anna Kiesenhofer vẫn chưa tin mình đã giành HCV.

Lần cuối cùng Áo có được chiếc HCV Olympic là 17 năm trước, tại Athen 2004. Và Anna Kiesenhofer là người Áo thứ 2 giành HCV xe đạp Olympic sau Adolf Schmal ở kỳ Olympic đầu tiên 1896, cách đây…125 năm.

Không một ai biết đến sự có mặt của Anna Keiesenhofer, bởi cô là một tay đua vô danh và nghiệp dư đích thực. Mọi sự chú ý đổ dồn vào các tay đua Hà Lan: Van Vleuten, Mariana Vos. Nhiều người đã phì cười khi Anna mạnh dạn bứt lên ngay từ đầu. Không một tay đua tiếng tăm nào tính toán kiểu đó.

Ở 41km cuối cùng khi leo đèo Kagosaka, Anna vẫn cứ một mình đạp. Và khi Mariana Vos, Van Vleuten nhận ra sai lầm thì đã quá muộn. Khi cả hai về đích thì cô đang nằm bệt dưới đất thở hổn hển vì mệt. Van Vleuten về sau Kiesenhofer đến 1 phút 15 giây. Cô trả lời Đài phát thành Áo: "ngay cả khi lướt qua vạch đích rồi, tôi vẫn tự hỏi mình đấy là sự thật sao? Mình có phải tiếp tục đạp thêm vòng nữa?".

Sau 125 năm, Áo mới có lại HCV môn xe đạp.

Anna Kiesenhofer là VĐV nghiệp dư đúng nghĩa. Cô gái ra đời đúng ngày lễ Valentine năm 1991 này hiện đang theo đuổi chương trình nghiên cứu sau Tiến sĩ Ecole Polytechnique Federale de Lausanne (EPFL – ĐH Công nghệ kỹ thuật Lausane – Thụy Sỹ) và là thành viên của nhóm nghiên cứu các phương trình vi phân riêng phi tuyến tính phát sinh trong vật lý toán học. Cô có 9 bài đăng tạp chí quốc tế, trong đó 5 lần đứng tên tác giả chính. Các công trình của cô đã được trích dẫn 57 lần, đều đăng ở những tạp chí lớn với điểm Impact Factor cao

Kiesenhofer tốt nghiệp ngành Toán học tại ĐH Kỹ thuật Vienna (2008–11), hoàn thành Thạc sĩ tại ĐH Cambridge (2011–12). Cô lấy bằng Tiến sĩ tại ĐH Bách khoa Catalonia với luận án về Hệ thống tích phân trên đa tạp b-symplectic vào năm 2016.

Với Anna Kiesenhofer, thể thao trước hết là để giải trí chứ không phải tranh đua.

Trở thành một Tiến sĩ Toán học là cực kỳ khó ở bất cứ nền học thuật nào. Vừa hoàn thành khối lượng học vấn khổng lồ lại vừa giành được HCV Olympic, chỉ có… siêu nhân. Anna Kiesenhofer là một người mê thể thao, nhưng luôn chỉ là VĐV nghiệp dư.

Cô từng chơi 3 môn phối hợp và chạy bộ khi còn là sinh viên. Một chấn thương nặng khiến cô phải chuyển sang chơi xe đạp. Khi sang Tây Ban Nha làm Tiến sĩ, cô còn chơi cho đội bóng đá nữ Catalan Frigoríficos Costa Brava – Naturalium. Vì không có HLV hay đội đua chuyên nghiệp nào, cô đăng ký tham gia dạng “thí sinh tự do”.

Anna Kiesenhofer về trước người thứ 2 đến 1 phút 15 giây và nằm thở hổn hển.

Năm 2015, cô chiến thắng giải Gran Fondo New York. Năm 2016, tham gia giải đua 2.2 Cycliste Féminin International de l'Ardèche và bị tai nạn ngay ở chặng đầu tiên. Cú ngã nặng khiến Anna tính đến chuyện rút lui khỏi xe đạp nhưng pe-dan xe thì quyết níu cô Tiến sĩ lại. Anna giành thêm giải Coupe d'Espagne và thành lập một đội đua gồm toàn các “thí sinh cơ nhỡ” từ Ba Lan, Đức để tham gia Tour de l'Ardèche và giành vị trí thứ 2 chung cuộc.

Thành tích này khiến một đội đua chuyên nghiệp tại Bỉ là Lotto Soudal Ladies chú ý và mời Anna ký hợp đồng. Cô gái 26 tuổi khi đó đã gật đầu và chỉ một năm sau thì… xin thanh lý vì: “Đấy không phải là thứ dành cho tôi. Gánh nặng thể chất và tinh thần đều quá lớn. Tôi chỉ muốn chơi thể thao và đạp xe như đi chơi giải trí vậy", cô kể lại.

Thông tin về công trình nghiên cứu, trích dẫn của Anna Kiesenhofer về Toán học.

Năm 2019, Kiesenhofer quyết định quay trở lại, vẫn là tư cách “thí sinh tự do” trong các cuộc đua thuộc giải vô địch quốc gia Áo và… giành chức vô địch. Tính ra, Kiesenhofer đã có 4 chức vô địch đua xe đạp các loại chỉ riêng ở Áo.

Anna Kiesenhofer đến với Tokyo 2020 trong tư cách nghiệp dư, không hợp đồng chuyên nghiệp và cũng chẳng có HLV. Trong lịch sử Olympic chuyên nghiệp, hình như chưa có ai “nghiệp dư” đến mức này. Và cả thế giới đã thấy cô làm được điều gì.

Người ta không thể hiểu vì sao ở thế kỷ 21, một VĐV nghiệp dư không tập luyện bài bản, công việc chính là nghiên cứu khoa học và giảng dạy tại một trường ĐH lại có thể làm được điều mà hàng chục ngàn VĐV xe đạp chuyên nghiệp trên thế giới không thể làm được?

Liệu có liên quan gì đến môn Toán mà cô đang miệt mài nghiên cứu và giảng dạy? Hồi đầu tháng này, Kiesenhofer đã gây chú ý khi đăng lên trang cá nhân của mình một biểu đồ thể hiện quá trình thích nghi của cơ thể VĐV với nhiệt độ môi trường nóng ẩm hiện tại của Tokyo.

Biểu đồ này do cô tự nghiên cứu và thống kê, từ đó đưa ra phương pháp phân phối sức phù hợp nhất, nó khác hẳn với chiến thuật phân phối sức mà bất cứ HLV xe đạp chuyên nghiệp nào áp dụng cho VĐV.

Cô cũng tính được trong điều kiện ngược gió như ở đèo Kagosaka thì cần phải cần bao nhiêu năng lượng ở chân để vượt qua được sức cản của gió. Nhiều người tin Kiesenhofer đã tính toán chính xác, không chỉ các thông số toán - vật lý, mà còn cả các thông số môi trường và chiến thuật. Dựa trên một nguyên lý có tính tối ưu: chỉ tiêu tốn lượng năng lượng thực sự cần thiết.

Nhưng với Anna Kiesenhofer, có lẽ lý do lớn nhất, đó là cô chỉ xem thể thao như một môn giải trí đơn thuần, cô thấy thoải mái như thể đang đạp xe đi chơi chứ không phải hòa mình giữa hàng trăm đồng nghiệp để tranh đua.

Khoa Tư