Người khuyết tật gặp khó vì thiếu phương tiện trợ giúp

Ngày 17/2, Cục quản lý Khám, chữa bệnh, Liên hiệp hội NKT tại Việt Nam, Tổ chức IC, Tổ chức USAID phối hợp tổ chức Hội thảo xây dựng danh mục dụng cụ phục hồi chức năng (PHCN) ưu tiên tại Việt Nam.

Tại Việt Nam, hiện có hơn 7% dân số từ 2 tuổi trở lên bị khuyết tật và 13% tương đương với 12 triệu người gần đây sống trong hộ gia đình có NKT.

Bên cạnh đó, gánh nặng bệnh tật và tử vong do bệnh không lây nhiễm ngày càng cao, chủ yếu là các bệnh tim mạch, ung thư, đái tháo đường và các bệnh hô hấp mãn tính.

TS Cao Hưng Thái - Phó Cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh, Bộ Y tế phát biểu tại hội nghị.

Việt Nam cũng là quốc gia có tốc độ già hóa dân số nhanh nhất thế giới, ước tính số người từ 60 tuổi trở lên sẽ chiếm 30% dân sô vào năm 2050. Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO) ước tính, sẽ có hơn 19 triệu người Việt Nam có nhu cầu đối với ít nhất một dụng cụ PHCN.

Theo TS Cao Hưng Thái - Phó Cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh, hoạt động chăm sóc sức khỏe và PHCN được Bộ Y tế phát triển trên phạm vi toàn quốc với hệ thống PHCN rộng khắp. Tuy nhiên, trong thực tế vẫn đang tồn tại một số rào cản trong cung cấp dịch vụ khám, chữa bệnh, PHCN cũng như trong trong tiếp cận và sử dụng dịch vụ của người dân và người khuyết tật. Trong đó, vẫn còn gần 3 triệu NKT phải tự mua bảo hiểm y tế (BHYT) và phải đồng chi trả phí dịch vụ KCB. Đặc biệt, các dụng cụ PHCN, dụng cụ trợ giúp rất cần đối với NKT, người cao tuổi, những người có khó khăn trong sinh hoạt lao động, học tập, làm việc. Để giúp họ có cuộc sống khỏe mạnh, hiệu quả, độc lập, tham gia vào các hoạt động kinh tế - xã hội, nhưng chưa được BHYT chi trả (Khoản 8 Điều 23-Luật Bảo hiểm Y tế).

Với nguồn tài chính có hạn, với nhu cầu về dụng cụ PHCN, công nghệ trợ giúp lớn tại Việt Nam thì nguồn tài chính bền vững chi trả cho các dụng cụ trợ giúp NKT từ BHYT là hết sức cần thiết.

Ngành y tế cần xây dựng Danh mục dụng cụ PHCN ưu tiên để giúp NKT, người dân có cơ hội được phục hồi chức năng, hòa nhập cộng đồng, tham gia vào các hoạt động sinh hoạt, lao động của gia đình, xã hội.

WHO đã xây dựng một danh mục dụng cụ trợ giúp ưu tiên bao gồm 50 sản phẩm trợ giúp. Phát triển từ xây dựng Danh mục dụng cụ trợ giúp ưu tiên của WHO, Bộ Y tế đã họp các chuyên gia từ cơ quan quản lý, chuyên môn, Ủy ban quốc gia về NKT họp và xác định các tiêu chí cần thiết để Việt Nam xây dựng Danh mục dụng cụ PHCN ưu tiên, phù hợp trong bối cảnh của Việt Nam.

Tại hội thảo, Phó Chủ tịch Liên hiệp hội NKT Việt Nam Đặng Văn Thanh cho rằng, cần có nghiên cứu cụ thể đánh giá vai trò và tác động của dụng cụ trợ giúp đối với NKT. Nghiên cứu, mở rộng danh mục BHYT chi trả dụng cụ trợ giúp cho NKT. Trước tiên là các dụng cụ cơ bản thiết yếu như máy trợ thính cho người khiếm thính; thiết bị hỗ trợ tăng thị lực cho người khiếm thị; chân tay giả, nẹp chỉnh hình, nạng, xe lăn cho người khuyết tật vận động...

Bên cạnh đó, cần nghiên cứu các mô hình cung cấp dịch vụ dụng cụ trợ giúp đối với NKT như xã hội hóa bên cạnh nguồn lực Nhà nước; dịch vụ cho thuê dụng cụ trợ giúp; tái sử dụng dụng cụ trợ giúp... và cần có quy định về tiêu chuẩn, quy chuẩn dụng cụ hỗ trợ đối với NKT. Hiện NKT gặp nhiều khó khăn trong việc tiếp cận dụng cụ trợ giúp do không có sẵn tại địa phương trừ một số TP lớn. NKT không có khả năng chi trả do điều kiện kinh tế; không biết đến các sản phẩm tương tự. Các sản phẩm không phù hợp, không có thông tin về sửa chữa… không được tư vấn sản phẩm phù hợp…

Hiện ngành công nghiệp dụng cụ PCHN cho NKT trong nước rất hạn chế, do các DN không mặn mà. Đa số các sản phẩm phục vụ NKT phải nhập khẩu và không chủ động được nguồn hàng. Do đó các đại biểu cũng đề nghị cần có cơ chế để khuyến khích các DN phát triển mặt hàng đang có nhu cầu ngày càng cao tại Việt Nam.

Ngọc Châu