Người mẹ của những đứa trẻ đặc biệt

Vừa dạy, vừa dỗ

“Ngân ngồi ngoan nào, Thành cầm bút lên đi, Hải không chạy ra ngoài nhé, ngồi yên cô cho kẹo ăn nhé…”, trong chốc lát cô giáo Hội đã giúp những đứa trẻ ngoan ngoãn ngồi ngay ngắn học bài. Lớp học có 12 em, mỗi em một dạng khuyết tật, em bị câm điếc, em bị hội chứng Down, bị tim bẩm sinh, thiếu máu huyết tán, không có cơ vòng hậu môn, bại liệt… Mỗi em một cách dạy riêng, nhưng giáo án chung vẫn là tình yêu thương và sự kiên trì dành cho những đứa trẻ kém may mắn.

Cô giáo Hội từng là giáo viên trường Tiểu học Sơn Phú (Na Hang). Theo chương trình di dân tái định cư, cô được chuyển về dạy tại trường Tiểu học Sơn Lạc. Sau nhiều lần được dự giờ và hỗ trợ giáo viên lớp khuyết tật, với sự đồng cảm và tình yêu thương dành cho những đứa trẻ kém may mắn, năm 2004, cô Hội đã tình nguyện xin nhận phụ trách lớp. Không được đào tạo tập huấn kỹ năng dạy trẻ khuyết tật, thế nên cô phải nỗ lực gấp 3, gấp 4 lần để “hòa đồng” cùng các em.

Một giờ học của lớp khuyết tật, trường Tiểu học Sơn Lạc, xã Kim Phú (Yên Sơn)do cô giáo Nguyễn Thị Hội chủ nhiệm.

Những ngày đầu nhận lớp, dù đã chuẩn bị tâm lý rất kỹ, nhưng khi tiếp cận công việc, làm quen với các em, cô giáo Hội không tránh khỏi những bỡ ngỡ, nhất là khi các em lên cơn động kinh, co giật, la hét, đập phá đồ đạc, không tự chủ được hành vi… Vốn là lớp học với toàn học sinh “đặc biệt” nên mỗi khi thời tiết thay đổi, việc quản lý, nuôi dạy các em cũng trở nên đặc biệt hơn bình thường, vì nếu như có ngày nắng quá, một số em cứ ngồi cười mãi không biết mệt. Những ngày như thế, thay vì dạy theo chương trình, cô giáo Hội phải đáp ứng yêu cầu cho các em học hát, nghe nhạc. Bây giờ nắm được tính cách của từng em, trải qua nhiều tình huống nên cô Hội không còn bị “sốc” như những ngày mới dạy.

Cô Hội kể rằng, nhiều trẻ bị khuyết tật dễ nổi giận, đập phá đồ đạc. Có lúc vô thức trêu bạn, bị cô giáo nhắc, tự ái đòi về để lấy dao đâm cô giáo. Những lúc như vậy, cô ôm ấp, vỗ về giúp các em trở lại bình thường. Hay có nhiều em giờ ra chơi chả biết làm gì, ra sân ôm gốc cây rồi đập đầu. Thế nên lúc nào cũng phải để mắt đến các em, không để các em làm tổn thương đến mình và các bạn xung quanh.

Việc giao tiếp với các em đã khó, dạy chữ càng khó hơn. Dỗ dành, hướng dẫn từng ly, từng tý, thường xuyên phải nịnh bằng quà bánh là điều mà cô vẫn làm hàng ngày để các em có thể tập trung chú ý. Chính sự nhẹ nhàng, ân cần đấy suốt 15 năm gắn bó với các học trò nhỏ, cô giáo Hội đã gặt hái nhiều “quả ngọt”.

Những bến đỗ bình yên

15 năm cô giáo Hội thầm lặng, bền bỉ chèo lái con thuyền nhỏ qua sông. Mỗi học trò một đích đến riêng, có em biết được 29 chữ cái, đếm được con số, có em biết cách kiểm soát hành vi, có em hòa nhập cộng đồng, tự chăm sóc bản thân, kiếm tiền, xây dựng gia đình… Để đến được bến bờ ấy là cả một hành trình mà cô trò đã nỗ lực trải qua.

Như em Nông Văn Nhụt, xã Hoàng Khai, bị thiểu năng trí tuệ. Ban đầu đến học tỏ ra rất lầm lỳ, không chịu học. Đôi lúc em la hét, trèo lên bàn, lên cửa sổ và tranh đồ chơi của các bạn cùng lớp. Đối với những học trò như Nhụt, trang giáo án vẫn luôn là sự dịu dàng, ấm áp của cô giáo.

Để giúp Nhụt hòa nhập, giờ ra chơi, cô giáo Hội ngồi cạnh rồi chơi cùng em. Đến giờ học cô Hội vừa dùng ngôn ngữ ký hiệu, kết hợp sử dụng những hình ảnh trực quan sinh động bằng tranh ảnh, hình thù các đồ vật mà các cô tự làm ra nên một tiết học thường rất dài. Sau 7 năm theo học, Nhụt đã hoạt bát, mạnh dạn hơn trong giao tiếp, biết cách nhận biết con số, chữ cái... Sau khi ra trường, Nhụt đã học nghề và tìm kiếm cho mình công việc tại một cửa hàng khung nhôm cửa kính ngay gần nhà.

Hay như em Lâm Thùy Nhung đã bước sang tuổi 12 nhưng bị bại liệt lại không có hậu môn nên việc sinh hoạt rất khó khăn. Sức khỏe yếu, Nhung dễ tủi thân nên cô giáo vừa dạy, vừa biết cách động viên, khích lệ học trò vượt qua mặc cảm. Nay Nhung đã biết đọc, biết làm toán và hào hứng đến trường. Nhung tâm sự: “Em chỉ mong em có sức khỏe để ngày nào cũng được đến lớp. Cô Hội bảo, nếu em học tốt, mai sau sẽ được làm cô giáo”.

Em Hoàng Thị Hương Mơ năm nay đã 16 tuổi, em theo học từ năm 7 tuổi. Mơ bị tan máu bẩm sinh, di chứng nặng nề, bụng ngày càng phình to. Vừa học, vừa chữa trị nên việc em hòa nhập gặp rất nhiều khó khăn. Thế nhưng qua năm học này, Mơ đã sắp tốt nghiệp Tiểu học và được lên lớp 6. Anh Hoàng Hải Hùng, bố em Mơ chia sẻ: “Không chỉ biết đọc, biết viết mà con tôi đã làm được bài văn kể về gia đình rồi đọc to cho cả nhà nghe. Vợ chồng tôi rất hạnh phúc và biết ơn cô giáo Hội”.

Lớp học khuyết tật đa số các em đều có hoàn cảnh khó khăn. Không chỉ giúp các em hòa nhập, cô giáo Hội còn trích từ đồng lương ít ỏi để hỗ trợ vật chất, động viên học trò. Mỗi học trò có cách hỗ trợ riêng, có em thì mua áo khoác, mua sách vở hay có em thì được cô Hội mua dép... Anh Lâm Trung Kiên, phụ huynh của em Lâm Thùy Nhung bày tỏ: “Nhung bị liệt hai chân, không có cơ vòng hậu môn, đường tiêu hóa của cháu rất kém nên không đi vệ sinh tự chủ được. Cô Hội đã trích tiền mua bỉm hàng tháng để giảm bớt gánh nặng cho gia đình tôi”.

Không những thế cô giáo còn nhận đưa đón và nuôi ăn trưa miễn phí cho nhiều học trò. Trong đó có em Trần Duy Long bị Hội chứng Down. Hoàn cảnh gia đình khó khăn, bố mẹ không đưa đón thường xuyên nên buổi trưa cô Hội tình nguyện đưa Long về nhà cho ăn uống rồi lại đưa đến trường. Cảm nhận được tình yêu thương của cô, Long luôn quấn quýt cô giáo không rời.

Từng ấy thời gian đồng hành cùng các em nhỏ, dù chặng đường chông gai và khó khăn, song mỗi ngày cô giáo Hội được làm công việc mình yêu thích. Cô được chứng kiến các em biết thêm một việc, học thêm một chữ, được các em yêu mến, chính là niềm hạnh phúc lớn lao nhất. Ghi nhận sự đóng góp ấy, năm 2018, cô Hội được Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo tặng Bằng khen có thành tích xuất sắc trong công tác giáo dục học sinh khuyết tật; Ủy ban Trung ương Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam tặng Bằng khen đã có thành tích xuất sắc trong sự nghiệp bồi dưỡng giáo dục thế hệ trẻ. Sự ghi nhận của các cấp, các ngành chính là động lực lớn lao để cô Hội tiếp tục nỗ lực làm tốt hơn nữa nhiệm vụ “trồng người” rất đặc biệt của mình như lời Bác Hồ đã căn dặn: “... Người thầy giáo tốt - thầy giáo xứng đáng là thầy giáo - là người vẻ vang nhất...”. Chính vì vậy, cô luôn tự hào và nỗ lực hơn nữa trên con đường mình đã chọn.

Phóng sự: Giang Lam