'Người mẹ và thanh gươm', dạt dào cảm xúc khi xem lại tác phẩm của nhà thơ Phan Vũ

NSƯT Hoàng Khanh và Hồng Giang trong vở "Người mẹ và thanh gươm"

Tối 21-12, nhân kỷ niệm 81 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam (22.12.1944 – 22.12.2025), Trung tâm Văn hóa, Nghệ thuật TP Cần Thơ tổ chức công diễn vở cải lương "Người mẹ và thanh gươm" của tác giả Phan Vũ, chuyển thể cải lương Ngô Linh, đạo diễn NSND Trần Ngọc Giàu.

Tối nay, 22-12, Trung tâm sẽ chiếu phim "Mưa đỏ" phục vụ khán giả, mở cửa tự do. Trong chuỗi hoạt động mang ý nghĩa chính trị – văn hóa sâu sắc này, vở cải lương "Người mẹ và thanh gươm" đã để lại ấn tượng mạnh mẽ, không chỉ bởi đề tài chiến tranh cách mạng quen thuộc, mà còn bởi chiều sâu tư tưởng và cách dàn dựng xúc tích, giàu cảm xúc của NSND Trần Ngọc Giàu.

Nhà báo Việt Nga - con gái tác giả Phan Vũ tặng hoa nghệ sĩ Phương Anh sau đêm công diễn vở "Người mẹ và thanh gươm"

Kịch bản xuất sắc – mâu thuẫn được đẩy tới tận cùng

Kịch bản của Phan Vũ được đánh giá là một trong những điểm tựa quan trọng làm nên sức nặng của vở diễn. Ông xây dựng câu chuyện xoay quanh một gia đình trong thời chiến, nơi người cha đi theo con đường cách mạng, nhưng trớ trêu thay, người con lại đứng ở phía bên kia chiến tuyến. Từ bi kịch riêng ấy, tác giả cài đặt hàng loạt tình huống, mâu thuẫn chồng lớp, buộc các nhân vật phải đối diện với lựa chọn khắc nghiệt giữa hiếu đạo, tình thân và vận mệnh của đất nước.

Dòng họ Trần Trung với thanh gươm gia truyền – bảo vật hiếm có từ thời ông cha theo Quang Trung – Nguyễn Huệ đánh giặc – trở thành trục biểu tượng xuyên suốt vở diễn. Thanh gươm không chỉ là di vật của một dòng họ võ nghiệp, mà còn là biểu tượng của lời thế vì dân, vì nước, của truyền thống không chịu sống hèn, sống nhục, mà phải nêu cao khí tiết, lý tưởng và danh dự của gia tộc.

Các nghệ sĩ và ê kíp sáng tạo vở trong vở "Người mẹ và thanh gươm"

Chính thanh gươm ấy đã đặt các nhân vật vào thử thách đạo lý gay gắt: giữ trọn chữ hiếu hay chọn con đường lớn của dân tộc.

Dàn dựng xúc tích, đi vào từng số phận

Trên nền kịch bản giàu chất bi kịch ấy, NSND Trần Ngọc Giàu đã lựa chọn phong cách dàn dựng tiết chế, chắt lọc, không phô trương hình thức mà tập trung khắc họa số phận con người. Câu chuyện được kể một cách mạch lạc, chặt chẽ, từng lớp diễn như những vòng sóng lan dần, cuốn khán giả đi sâu vào nội tâm từng nhân vật.

Thủ pháp dàn dựng nổi bật của NSND Trần Ngọc Giàu là đặt cảm xúc làm trung tâm, để bi kịch không bùng nổ bằng hành động dữ dội, mà bằng những khoảng lặng, ánh nhìn, sự ngập ngừng trước lựa chọn sinh tử.

Vở "Người mẹ và thanh gươm" mang lại nhiều cảm xúc cho khán giả với tài năng ca diễn của nghệ sĩ

Thanh gươm xuất hiện không nhiều về mặt hành động, nhưng luôn hiện diện như một sức nặng vô hình, đè lên từng quyết định của các nhân vật, tạo nên cao trào sâu lắng, ám ảnh.

Thăng hoa ca – diễn chân thật của dàn nghệ sĩ

Thành công của vở "Người mẹ và thanh gươm" còn được ghi nhận ở sự thăng hoa cảm xúc trong nghệ thuật ca và diễn xuất rất chân thật của dàn nghệ sĩ hiện đang công tác tại Trung tâm.

NSƯT Hoàng Khanh trong vai Trần Trung Chánh đã khắc họa hình ảnh người chiến sĩ cách mạng với nội tâm phức tạp: cứng rắn trong lý tưởng nhưng đầy day dứt trước tình thân. Cách xử lý làn hơi chắc, ca diễn tiết chế, đặc biệt ở những đoạn đối thoại nội tâm, đã tạo chiều sâu cho nhân vật, khiến khán giả cảm nhận rõ nỗi đau của một con người phải đặt nghĩa lớn lên trên tình riêng.

Nghệ sĩ Hồng Giang vai bà mẹ là linh hồn cảm xúc của vở diễn. Không bi lụy, không cường điệu, bà mẹ hiện lên bằng sự khẳng khái, ẩn chứa sức mạnh tinh thần to lớn.

Lãnh đạo Sở VHTTDL TP Cần Thơ và Trung tâm VHNT TP Cần Thơ tặng hoa cho ê kíp sáng tạo vở "Người mẹ và thanh gươm"

Những đoạn ca chậm, lắng, kết hợp với ánh mắt dù mù lòa nhưng sáng rực lòng yêu nước. Với dáng đứng tĩnh đã tạo nên hình ảnh người mẹ Nam Bộ giàu đức hy sinh, khiến nhiều khán giả xúc động đến lặng người.

Nghệ sĩ Lê Duy vai Trần Trung Hiếu – người con ở phía bên kia – thể hiện tròn vai một nhân vật đầy mâu thuẫn. Ca diễn của anh mang màu sắc giằng xé, khi quyết liệt, khi hoang mang, phản ánh bi kịch của một con người bị cuốn vào vòng xoáy lịch sử, đối diện với chính dòng máu và truyền thống của mình.

Nghệ sĩ Phương Anh vai Trung tá Vĩnh Hường tạo được dấu ấn bằng phong thái lạnh lùng, lý trí, đối lập rõ nét với không khí gia đình và tình thân, góp phần làm bật lên xung đột kịch.

Nghệ sĩ Kim Ngân vai Trần Trung Thành – là nữ đóng vai nam, lại là vai bé trai chưa đủ tuổi trưởng thành, nhưng đã mang đến sắc thái thông minh, gan dạ, bổ sung chiều cảm xúc cho bức tranh gia đình nhiều đổ vỡ trong chiến tranh.

Các nghệ sĩ tham gia vở "Người mẹ và thanh gươm"

Mỹ thuật, âm nhạc – không gian Nam Bộ giàu biểu tượng

Thiết kế mỹ thuật của NSND Doãn Bằng, cùng phần thực hiện cảnh trí của họa sĩ Trần Thiện, đã mang lại cho vở diễn một không gian sân khấu sang trọng, giàu tính biểu tượng Nam Bộ.

Vở "Người mẹ và thanh gươm" không kể chiến tranh bằng tiếng súng, mà bằng những lựa chọn đau đớn của con người trong gia đình, nơi hiếu đạo, tình thân va chạm dữ dội với vận mệnh đất nước.

Bài và ảnh: Thanh Hiệp