Người mới phất cờ

Bà Takaichi kế nhiệm ông Shigeru Ishiba làm chủ tịch Đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền và sau đó được bầu làm thủ tướng.

Nhìn vào kết quả thì sự đăng quang quyền lực của bà Takaichi thật ngoạn mục. Nhưng nếu nhìn vào tiến trình chinh phục đỉnh cao thì bà đã gặp nhiều khó khăn và trắc trở hơn hẳn những người tiền nhiệm.

Đảng Công minh đã ly khai sau 26 năm liên tục cùng cầm quyền với LDP vì bất đồng quan điểm chính sách với bà Takaichi, khiến nữ chính trị gia này phải đối mặt nguy cơ không thể qua nổi cửa ải phê chuẩn trong Hạ viện, bởi LDP chỉ là thiểu số trong Hạ viện. Chấp nhận nhượng bộ nhiều cho Đảng Đổi mới Nhật Bản (JIP), bà Takaichi mới có được sự ủng hộ của đảng này nhưng vẫn chưa có được đa số trong Hạ viện.

JIP liên minh nhưng lại đứng ngoài chính phủ của bà Takaichi, tức là buông rèm nhiếp chính.

Cho nên không khó khăn gì để nhận ra được 4 thách thức lớn nhất, nhãn tiền nhất và phải khắc phục cấp thiết nhất đối với bà thủ tướng ngay trong những tháng ngày cầm quyền đầu tiên: Khắc phục sự rạn nứt trong nội bộ LDP và tranh thủ tất cả lực lượng chính trị bảo thủ; duy trì sự hậu thuẫn của JIP và tranh thủ những lực lượng cánh hữu, dân tộc chủ nghĩa khác; nhanh chóng thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, tăng lương và giảm chi phí sinh hoạt thường nhật cho người dân; ứng phó thành công những thử thách đối ngoại, trước mắt là xử lý quan hệ với Mỹ và Trung Quốc, ứng phó Triều Tiên và những thách thức an ninh ở khu vực Đông Bắc Á, Đông Nam Á và Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.

Thủ tướng Nhật Bản Sanae Takaichi phát biểu về chính sách tại Hạ viện ngày 24-10. Ảnh: AP

Nữ tân thủ tướng này đã phất cờ ngay sau khi giành được ngọn cờ quyền lực ở Nhật Bản. Trong tuyên bố chính sách đầu tiên sau khi giới thiệu nội các, bà Takaichi đã công khai trọng tâm chính sách cầm quyền là thúc đẩy kinh tế và cải cách xã hội, bảo đảm an ninh và chủ động đối ngoại. Với ngôn từ mạnh mẽ và biểu cảm kiên quyết, bà thủ tướng thể hiện bản thân chịu ảnh hưởng rất sâu nặng từ thần tượng chính trị của mình là cố Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe và cố Thủ tướng Anh Margaret Thatcher.

Về đối nội, định hướng cầm quyền của bà thiên lệch rõ rệt về phía cánh hữu và dân tộc chủ nghĩa. Chủ trương "Nước Nhật trước hết" của bà Takaichi tuy không đậm đặc bằng nhưng cũng có hơi hướng như "Nước Mỹ trước hết" của Tổng thống Mỹ Donald Trump. Qua đó, có thể thấy ngay từ khi khởi đầu thời kỳ cầm quyền, bà đã nhắm tới cuộc bầu cử quốc hội định kỳ tiếp đây, dự kiến vào tháng 10-2027 song song với tập trung vào những trọng tâm cầm quyền trước mắt để tránh cái dớp "đoản thọ quyền lực" như nhiều người tiền nhiệm.

Về đối ngoại, bà Takaichi cho thấy phương châm là chủ động và kiến tạo, dựa vào mối quan hệ đồng minh quân sự với Mỹ để bảo đảm an ninh, đồng thời gia tăng mạnh mẽ ngân sách quốc phòng, quân sự và cấu trúc lại quan hệ của Nhật Bản với Trung Quốc và Nga, đối phó thách thức an ninh từ phía Triều Tiên trên nền tảng ấy.

Những biểu hiện cụ thể là tăng ngân sách quốc phòng lên mức 2% và sửa đổi chiến lược an ninh đều sớm hơn dự định, ngỏ ý cải thiện quan hệ với Trung Quốc và ký hiệp ước hòa bình với Nga...

Người cầm cờ đã phất cờ. Nhưng có được thuận gió để phất cờ hay không lại là chuyện khác!

Ngải Sa