Người nghiện ma túy có xu hướng trẻ hóa

Tăng khoảng 10.000 người nghiện mỗi năm

Tính đến hết tháng 4-2020, cả nước có 97 cơ sở cai nghiện ma túy công lập và 16 cơ sở cai nghiện ma túy tự nguyện do tổ chức, cá nhân thành lập và được cấp giấy phép hoạt động. Tổng số học viên đang được cai nghiện tại các cơ sở cai nghiện công lập là 34.982 người.

Bên cạnh việc đánh giá kết quả tích cực trong công tác phòng chống ma túy thời gian qua, Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Nguyễn Thị Hà cho biết, tình hình vẫn tiếp tục diễn biến phức tạp, khó kiểm soát. Số người nghiện tăng bình quân khoảng hơn 10.000 người/năm. Các vụ việc liên quan tới người sử dụng ma túy trái phép như trộm cắp, cướp giật, gây rối trật tự công cộng, tự sát, giết người gia tăng về cả số vụ và tính chất nghiêm trọng. Điều này gây ảnh hưởng đến trật tự, an toàn xã hội, cuộc sống của người dân ở nhiều khu vực và tốc độ phát triển kinh tế-xã hội của đất nước.

Thông tin thêm về nội dung này, Thượng tá Ngô Thanh Bình - Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát Điều tra tội phạm về ma túy (Bộ Công an) - cho biết, số người nghiện ma túy có hồ sơ quản lý còn cao, tính đến tháng 11-2019 là 235.314 người, tăng 10.215 người so với cùng kỳ 2018. Đáng lo ngại người nghiện ma túy trong độ tuổi 12-18 có xu hướng tăng.

Người nghiện ma túy trẻ hóa, nhưng việc xử lí, tổ chức cai nghiện bắt buộc gặp nhiều khó khăn do bất cập về các qui định pháp luật, vướng các quy định của quốc tế và Việt Nam về quyền trẻ em, nên việc xử lí, nhất là xử lí hình sự rất khó khăn. Tình trạng chưa thống nhất giữa Luật Phòng, chống ma túy và Luật Xử lý vi phạm hành chính trong nhiều quy định, vô hình trung tạo ra sự lúng túng, thiếu thống nhất trong việc triển khai ở các địa phương. Đơn cử như vấn đề cai nghiện đối với người nghiện ma túy từ đủ 12 tuổi đến dưới 18, thẩm quyền quyết định việc cai nghiện tại cơ sở cai nghiện bắt buộc đối với người từ 12 đến dưới 18 tuổi và người từ đủ 18 tuổi.

Hiện theo quy định tại khoản 1 điều 29 Luật Phòng chống ma túy năm 2000 thì người nghiện ma túy từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi đã được cai nghiện tại gia đình, cộng đồng hoặc đã được giáo dục tại xã, phường, thị trấn mà vẫn còn nghiện hoặc không có nơi cư trú nhất định thì được đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc dành riêng cho họ. Tuy nhiên, theo khoản 1 điều 96 Luật Xử lý vi phạm hành chính thì quy định áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện ma túy bắt buộc đối với người nghiện ma túy từ 18 tuổi trở lên, không có quy định áp dụng bắt buộc đối với người nghiện ma túy từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi.

Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Nguyễn Thị Hà cho biết, công tác tuyên truyền phòng, chống ma túy cần thực hiện từ gia đình, nhà trường, xã hội để lấy phòng là chính chứ nghiện rồi mới chống thì khó. Ảnh: MOLISA.GOV.VN

Chú trọng tuyên truyền, lấy phòng là chính

Để công tác cai nghiện hiệu quả, nhiều ý kiến phát biểu tại Hội thảo nhấn mạnh cần có sự chung tay của chính quyền, gia đình, xã hội và đặc biệt những người làm công tác cai nghiện. Cùng với đó, hệ thống pháp luật phải đồng bộ, làm sao vừa đảm bảo quyền con người đã được quy định trong Hiến pháp, đảm bảo nhân quyền cho những người yếu thế nhưng cũng phải đảm bảo hiệu quả công tác phòng chống ma túy, cai nghiện. Đặc biệt, ý kiến đại biểu tham dự Hội thảo cũng nhấn mạnh cần tăng cường và đổi mới công tác tuyên truyền phòng chống ma túy.

Theo ông Đoàn Hữu Bảy, Phó Vụ trưởng Vụ Khoa giáo - văn xã, Văn Phòng Chính phủ, tuyên truyền dự phòng không phải là biện pháp mới nhưng hiệu quả nhất trong các biện pháp, cần triển khai tập trung. “Nếu làm tốt công tác tuyên truyền có thể vừa giảm cung, vừa giảm cầu. Dịch Covid-19 là minh chứng rõ nét cho hiệu quả của công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức về tác hại của dịch bệnh”.

Cùng quan điểm, Thượng tá Ngô Thanh Bình - Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát Điều tra tội phạm về ma túy (Bộ Công an) cho rằng, vừa rồi chúng ta làm công tác tuyên truyền phòng, chống dịch Covid-19 rất hiệu quả. Mọi người tự giác tuân thủ các biện pháp phòng, chống dịch như tự giác đeo khẩu trang khi ra đường. Hoặc như đợt phòng chống dịch H5N1, có thời điểm người dân sợ không dám ăn thịt gà. Vậy phòng chống ma túy, cũng phải tuyên truyền làm sao để mọi người thay đổi nhận thức, nghe đến ma túy là phải tránh xa.

Ma túy đang "đi ngược"

Theo Thượng tá Ngô Thanh Bình, Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy, trước đây, Trung Quốc là “trung tâm sản xuất ma túy tổng hợp” và ma túy được đưa vào Việt Nam rồi mới sang các nước khác. Còn bây giờ dòng ma túy đang “đi ngược” từ Lào, Campuchia qua Việt Nam để sang Trung Quốc. Tuyến ma túy, nguồn ma túy đã có sự thay đổi nên chúng ta cũng phải có những điều chỉnh về chính sách cho phù hợp.

Nguyên An