Người phụ nữ khiến cả EU và NATO lo ngại

Khi cử tri Pháp bỏ phiếu vòng một vào hôm 10/4, các cuộc thăm dò dự đoán cuộc bầu cử lần này sẽ là “trận tái đấu” đợt bầu cử năm 2017, khi bà Le Pen và ông Emmanuel Macron gặp nhau trong vòng thứ 2.

Và điều này đã đúng. NATO và Liên minh châu Âu (EU) chuẩn bị đối mặt với 2 tuần đầy căng thẳng sau khi ứng cử viên đảng cực hữu Marine Le Pen hôm 10/4 đủ điều kiện tham gia vòng hai bầu cử tổng thống Pháp.

Tổng thống Pháp giành được 27,6% phiếu bầu. Trong khi đó, đối thủ của ông, bà Le Pen - người có mối quan hệ tốt với Tổng thống Nga Vladimir Putin - giành được 23,4% phiếu bầu, theo Politico.

Những số liệu ngày càng thu hẹp có nghĩa là tất cả “cặp mắt”, từ cả châu Âu và ở Washington, sẽ chú ý tới bước ngoặt trong chiến dịch tranh cử tổng thống Pháp những ngày tới. Lúc này, các đồng minh bắt đầu cân nhắc liệu Paris có còn là một đối tác đáng tin cậy trong nỗ lực chung gia tăng sức ép với Nga hay không.

Cuộc tranh luận vào ngày 20/4 sẽ là “trận tái đấu” quyết định, khi bà Le Pen đã thay đổi, xây dựng một hình ảnh tốt hơn so với “màn trình diễn run rẩy” khi đối đầu ông Macron 5 năm trước, theo New York Times.

"Cơn ác mộng" cho EU và NATO

Pháp là cường quốc quân sự lớn trong EU. Nước này giữ ghế thành viên thường trực trong Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc, đồng thời là cường quốc hạt nhân duy nhất trong EU. Nếu Pháp rút khỏi nỗ lực trừng phạt Nga, đó sẽ là đòn giáng mạnh vào phương Tây.

Khi nhắc đến NATO, bà Le Pen muốn kéo Pháp ra khỏi liên minh quân sự này để Paris “không còn vướng vào các cuộc xung đột không liên quan tới chúng ta”.

Ý kiến này của bà khiến NATO lo ngại, bởi đây rõ ràng là thách thức đối với cấu trúc an ninh thời hậu Chiến tranh Lạnh của phương Tây. Lập trường đó càng được chú ý hơn nữa khi bà Le Pen từ lâu đã có mối quan hệ nồng ấm với Điện Kremlin.

Đảng của bà từng nhận được khoản vay từ một ngân hàng Nga vào năm 2014. Bà và Tổng thống Nga Vladimir Putin từng gặp nhau tại Điện Kremlin ngay trước cuộc bầu cử tổng thống năm 2017.

Mặc dù lên án chiến sự ở Ukraine, bà nói rằng Moscow có thể một lần nữa trở thành đồng minh sau khi tình hình kết thúc.

Trong cuộc phỏng vấn với Reuters, bà nhấn mạnh mình sẽ theo đuổi chính sách đối ngoại giữa Washington và Moscow ở khoảng cách tương đồng.

Khi được hỏi liệu bà có điều gì muốn nhắn gửi tới các đồng minh truyền thống của Pháp là Anh và Mỹ hay không, bà đáp lại: “Hãy gạt bỏ những định kiến truyền thống mà bạn có về tôi”.

Không chỉ NATO lo ngại về chính sách của bà Le Pen mà EU cũng vậy. Nếu bà chiến thắng ông Macron ở vòng hai, đây có thể là một cú tổn hại mạnh đối với hoạt động của EU.

Đảng của bà, National Rally, hiện đã từ bỏ đề xuất rời EU và khối Schengen, cùng với loại đồng euro để trả nợ bằng đồng franc, nhưng bà Le Pen vẫn theo đuổi chính sách giảm đóng góp cho kho bạc của EU.

Động thái này sẽ đưa Pháp vào “cuộc chiến” mâu thuẫn với Ủy ban châu Âu và các thành viên EU khác. Ngoài ra, bà cũng muốn thúc đẩy liên minh với các quốc gia như Hungary hay Ba Lan. Bà Le Pen nói rằng họ không nên bị "trừng phạt vì muốn thực hiện ý chí dân tộc mình".

Bà khẳng định luật pháp của Pháp nên đứng trên các quy tắc của EU, dẫn đến thách thức tòa án cấp cao nhất của khối.

Cuối cùng, bà muốn thay thế EU bằng một “châu Âu của các quốc gia”, mặc dù bà chưa giải thích điều đó sẽ ra sao.

Người dân chụp ảnh trước xe buýt vận động tranh cử của bà Le Pen. Ảnh: New York Times.

Nền tảng chiến dịch của bà Le Pen cũng có những đề xuất mâu thuẫn với các nguyên tắc di chuyển tự do của EU. Có người đã cáo buộc rằng thực chất kế hoạch của bà chính là “Frexit”, mặc dù không chính thức nêu cái tên này.

Chẳng hạn, bà Le Pen muốn tăng cường số lượng nhân viên hải quan để kiểm tra hàng hóa vào Pháp, kể cả từ EU, nhằm mục đích chống gian lận. Các nhà phân tích nói rằng điều đó sẽ làm suy yếu thị trường bán lẻ.

Không chỉ vậy, bà cũng muốn đàm phán lại thỏa thuận về khu vực Schengen, điều mà bà cho rằng “không thể áp dụng” và thay thế nó bằng các thứ đơn giản hơn cho công dân EU.

Phấn khích trước kết quả của vòng thứ nhất, những người ủng hộ bà Le Pen vào tối 10/4 đã hô vang thông điệp "Chúng ta sẽ chiến thắng".

Trong bài phát biểu trước những người ủng hộ, bà đề cập mạnh mẽ đến các vấn đề như chủ quyền và mối quan tâm về giá cả sinh hoạt, đồng thời hứa sẽ trở thành “một tổng thống của tất cả người Pháp”.

Kết quả này cũng củng cố ý tưởng Pháp đã vượt ra khỏi sự phân chia cánh tả - hữu truyền thống - điều vốn thống trị nền chính trị Pháp thời hậu chiến, theo Politico.

Chưa từng tiến sát hơn

Đây là lần thứ 3 bà Le Pen tranh cử tổng thống, đồng thời là lần bà nhận được số phiếu bầu cao nhất trong vòng đầu tiên, tiến sát ông Macron.

Năm 2012, bà Le Pen thua ngay ở vòng đầu. Năm 2017, bà thua ông Macron ở vòng hai khi chỉ được 34% phiếu bầu. Lần này, cuộc thăm dò ý kiến cho thấy bà có thể đạt được 47% phiếu bầu vào ngày 24/4.

Theo New York Times, bà Le Pen đã thay đổi hình ảnh kể từ cuộc bầu cử cách đây 5 năm. Bà sẵn sàng từ bỏ một số ý tưởng khiến các cử tri chính thống xa lánh.

Chiến dịch của bà dựa vào một cam kết trọng tâm: Mang đến thu nhập nhiều hơn cho người Pháp, trong bối cảnh lo ngại lạm phát và chi phí sinh hoạt tăng liên quan đến cuộc chiến ở Ukraine.

Trong bài phát biểu gần đây về giá sinh hoạt tăng cao tại thị trấn khai thác than Stiring-Wendel, bà Le Pen gây ấn tượng với cả những người chưa từng có ý định ủng hộ bà chỉ vài tháng trước.

Nhiều cử tri nói rằng bà đã “bớt cực đoan hơn”, “trưởng thành hơn” và “tự tin hơn”, thậm chí là ra dáng “tổng thống hơn”.

Bà Le Pen chụp ảnh cùng những người ủng hộ. Ảnh: AFP.

Trong nhiều tháng, bà Le Pen đã học được cách nói chuyện trực tiếp với tầng lớp lao động Pháp. Bà vận động tại các ngôi làng và thị trấn nhỏ, cố gắng tiếp cận với dân thường.

Tự cho mình là người đấu tranh cho người nghèo và chống lại giới tinh hoa, bà Le Pen hứa hẹn sẽ "trả lại tiền cho người Pháp" với một loạt các đề xuất hào phóng, như cắt giảm thuế thu nhập cho thanh niên và thuế VAT đối với giá nhiên liệu.

Thách thức của bà là thuyết phục các cử tri, đặc biệt là cử tri bảo thủ, rằng các đề xuất kinh tế của bà là bền vững.

Mấu chốt hiện tại phụ thuộc vào việc ứng cử viên nào sẽ nhận được sự ủng hộ từ cử tri của ông Jean-Luc Mélenchon - người đứng thứ ba trong vòng đầu tiên với tỷ lệ phiếu bầu là 21,9%.

Theo kết quả thăm dò gần đây từ Ipsos, một nửa cử tri của ông Mélenchon không thích cả bà Le Pen và ông Macron, trong khi nửa còn lại chia khá đồng đều cho cả hai người, nhưng vẫn ưu tiên ông Macron hơn.

Bản thân ông Mélenchon kêu gọi cử tri không bỏ phiếu cho bà Le Pen ở vòng thứ hai, nhưng cũng không ủng hộ ông Macron.

Theo Guardian, cuộc bầu cử Pháp đang đi lạc khỏi kịch bản tưởng rằng có thể dự đoán được. Một tháng trước, ông Macron dường như chắc chắn trở thành tổng thống Pháp đầu tiên tiếp tục nhiệm kỳ thứ hai sau 20 năm.

Giờ đây mọi thứ đã khác. Kịch bản mới về cuộc đua giành điện Elyseé có thể kết thúc “như một bộ phim kinh dị” đối với những ai quan tâm tới sự thịnh vượng của châu Âu.

Phương Linh