Người phụ nữ khôi phục hình xăm trên mặt

Vào năm 14 tuổi, Quannah Chasinghorse quyết định có một hình xăm truyền thống trên mặt. Nữ người mẫu để lại dấu ấn ở ngành thời trang khi xuất hiện trong các chiến dịch của Gucci và lên bìa Vogue Mexico. Cô lớn lên ở Fairbanks, Alaska.

Quannah Chasinghorse nhìn thấy tổ tiên có hình xăm trên cằm được gọi là Yidįįłtoo. Nữ người mẫu đã nhờ mẹ, bà Jody Potts-Joseph, xăm lên cằm bằng kỹ thuật truyền thống. Khi đó, bà Jody Potts-Joseph chưa từng áp dụng kỹ thuật xăm này. Tuy nhiên, bà đã đồng ý xăm cho con gái.

Sau khi khử trùng kim, Jody Potts-Joseph xăm cho con gái mình. Cô cho biết: "Đó là một khoảnh khắc mang ý nghĩa chữa lành. Khi hoàn thành hình xăm, tôi cảm nhận được rằng mỗi lần kim chạm vào da đều cung cấp cho Quannah một nguồn sức mạnh to lớn".

Nữ người mẫu Quannah Chasinghorse (trái) nhờ mẹ, Jody Potts-Joseph, vẽ hình xăm truyền thống trên mặt. Ảnh: quannah.rose, Vogue.

Hình xăm chữa lành

Vài tháng sau khi thực hiện hình xăm cho con gái, Jody Potts-Joseph đã được truyền cảm hứng. Bà xăm cho chính mình. Đối với bà, việc xăm hình giúp gia đình gắn kết với nhau hơn. Bên cạnh đó, Yidįįłtoo giúp chữa lành cho họ sau những tháng ngày khó khăn về tài chính. "Những hình xăm này giúp chúng tôi tìm ra điểm mạnh của bản thân", Potts-Joseph nói.

Nhiều bộ tộc bản địa trên khắp thế giới có hình xăm truyền thống trên mặt. Người Maori có Tā Moko. Người Inuit có Kakiniit. Hình xăm truyền thống thường xuất hiện dưới dạng 3 đường trên cằm hoặc hình xăm ở má và khóe mắt.

Potts-Joseph cho biết theo truyền thống, một cô gái có hình xăm đầu tiên khi họ trở thành phụ nữ. Khi đó, họ sẽ có dấu ấn truyền thống đầu tiên.

Lars Krutak - nhà nhân chủng học về hình xăm, cộng sự nghiên cứu tại Bảo tàng Nghệ thuật Dân gian Quốc tế, cho biết Yidįįłtoo là một truyền thống có ít nhất 10.000 năm tuổi. Hình xăm này được sử dụng như phương pháp chữa bệnh bằng cảm xúc. Đồng thời, Yidįįłtoo hiển thị trạng thái chiến binh, định danh bộ tộc.

Ông nói: "Chiều rộng và khoảng cách giữa các hình xăm ở cằm của phụ nữ phân biệt họ đến từ nhóm nào. Có chín nhóm Gwich'in ở nội địa Alaska".

Theo truyền thống, một cô gái có hình xăm trên mặt đầu tiên khi trở thành phụ nữ. Ảnh: Vogue.

Đối với nhiều người, tiếp xúc với Yidįįłtoo là cách tìm lại một truyền thống văn hóa đã gần như biến mất. Trong khoảng thế kỷ 19-20, người bản địa từng bị cấm thực hành truyền thống văn hóa. Một trong số đó là xăm hình.

Potts-Joseph cho biết: "Ở Alaska, một cuộc cách mạng văn hóa đang diễn ra. Chúng tôi nỗ lực tìm lại bản sắc văn hóa". Nhiều bộ lạc bản địa khác cũng đang hồi sinh tục xăm mình.

Lars Krutak khẳng định nhiều phụ nữ và nam giới đang xăm hình giống tổ tiên của họ. Điển hình như người Paiwan của Đài Loan, Kayabi từ Amazon. Một số nhân vật nổi tiếng tự hào về hình xăm truyền thống của họ như Shina Nova, phát thanh viên Oriini Kaipara.

Sự nổi tiếng của Yidįįłtoo ở Alaska là do cộng đồng Gwich'in đang lớn mạnh. Bên cạnh đó, sự phát triển của nghệ thuật xăm hình giúp mọi người dễ tiếp xúc các dấu ấn truyền thống hơn.

Nữ thợ xăm không tính phí với hình vẽ truyền thống

Potts-Joseph hiện có một cửa tiệm xăm tại làng Stevens - cộng đồng ít hơn 100 người tại bờ bắc sông Yukon của Alaska. Kể từ khi Potts-Joseph bắt đầu làm Yidįįłtoo từ 5 năm trước, bà đã kết nối với khách hàng thông qua hình thức truyền miệng. Potts-Joseph không tính phí cho những người phụ nữ bản địa, xăm Yidįįłtoo lên mặt. Tuy nhiên, bà sẽ thu tiền của những người không phải dân bản địa.

Potts-Joseph xăm hình bằng phương pháp truyền thống. Bà không tính phí những người phụ nữ bản địa. Ảnh: Vogue.

"Một số người phụ nữ đưa cho tôi chuỗi hạt, thuốc hoặc một hộp thịt tuần lộc. Tôi không muốn tiền trở thành rào cản giữa phụ nữ và Yidįįłtoo", Potts-Joseph nói.

Potts-Joseph sử dụng đến kỹ thuật stick-and-poke truyền thống khi xăm hình. Theo truyền thống, bà có kim xăm làm bằng xương chim. Thời gian gần đây, Potts-Joseph chuyển sang sử dụng kim xăm tiêu chuẩn. Để xăm hình, bà cố định kim xăm vào một thanh gỗ bạch dương bằng băng dính.

Thông thường, Potts-Joseph mất 30 phút để thực hiện hình xăm trên cằm. Đối với một thiết kế lớn hơn, bà sẽ làm trong khoảng 8-9 tiếng.

Giai Kỳ