'Người thắp lửa, người cầm đuốc' trong vận động bình đẳng giới ở Hà Nội

Một buổi biểu diễn của đội văn nghệ quần chúng phụ nữ dân tộc Mường tại Ba Vì, Hà Nội.

Hiệu quả từ tổ truyền thông cộng đồng

Trời đã tối hẳn nhưng bà Bùi Thị Lưu vẫn rảo bước trên con đường liên thôn để tới họp tổ truyền thông cộng đồng xã Ba Trại, huyện Ba Vì để bàn về tình trạng một số em học sinh nữ trên địa bàn xã bị gia đình cho thôi học mà tất cả cũng vì tư duy "trọng nam, khinh nữ" đang tồn tại dai dẳng ở không ít gia đình nơi đây.

Bà Lưu nguyên là một nhà giáo. Từ khi về nghỉ hưu, có thời gian tham gia nhiều hoạt động trong cộng đồng, bà luôn luôn mang nỗi trăn trở về tình trạng học sinh, nhất là các em gái người dân tộc thiểu số phải dừng học, nghỉ học không do hoàn cảnh mà vì lối tư duy mang tính bất bình đẳng giới như đã nêu ở trên.

Trường hợp mà bà Lưu và tổ truyền thông cộng đồng phải giải quyết lần này cũng vậy. Điều kiện gia đình một em học sinh nữ không quá khó khăn, song bố mẹ em vẫn còn tư tưởng con gái không cần học cao, mặc dù em rất ham học. Sau khi đã tìm hiểu từ những người chung quanh để có cái nhìn khách quan nhất, tổ truyền thông cộng đồng quyết định để bà Lưu và một số người cao tuổi có uy tín trong cộng đồng thôn, xã đến tận nhà trò chuyện với cha mẹ em.

Bà Lưu cho biết, để đạt hiệu quả tuyên truyền, đối với những đối tượng có tư tưởng nhạy cảm, người tuyên truyền viên cần phải mềm mại, tạo được sự gần gũi nhất định, nhất là để gia đình các em hiểu được sự cần thiết cho tương lai của các em. Cũng qua những lần vận động như vậy, bố mẹ em học sinh nữ đã dần xuôi và đã hứa sẽ suy nghĩ để em đi học trở lại.

Tổ truyền thông cộng đồng ở Hà Nội chủ động "đi từng ngõ, gõ từng nhà" vận động nhân dân.

Công tác bình đẳng giới dù đạt nhiều thành quả, mang đến diện mạo tốt đẹp trong đời sống xã hội của Hà Nội. Nhưng những biểu hiện của bất bình đẳng giới vẫn âm thầm diễn ra ở một số địa phương, nhất là các vùng dân tộc thiểu số, miền núi trên địa bàn thành phố.

Theo thống kê, Hà Nội hiện có khoảng 107.800 người dân tộc thiểu số, thuộc 50 thành phần dân tộc thiểu số sinh sống ở tất cả 30 quận, huyện, thị xã và chiếm 1,3% dân số của Hà Nội.

Đời sống vật chất và tinh thần của đồng bào ngày càng phát triển, nhưng vẫn còn khoảng cách nhất định với các vùng khác của thành phố; trong đó, nhận thức về bình đẳng giới và vai trò, vị thế của người phụ nữ chưa đầy đủ.

Tình trạng bạo lực gia đình vẫn diễn biến phức tạp bên cạnh tình trạng trẻ em gái phải nghỉ học. Phụ nữ và trẻ em khu vực dân tộc thiểu số thường bị hạn chế trong việc tiếp cận với các cơ hội, nguồn lực về giáo dục, việc làm, khả năng chuyển đổi nơi ở, chỗ làm cũng như khó khăn trong tiếp cận các dịch vụ tài chính, các nguồn lực sản xuất như đất đai, tiếp cận thị trường…

Chính sách là vì dân nhưng muốn sớm thành công thì phải dựa vào sức dân. Theo ông Nguyễn Nguyên Quân, Phó Giám đốc phụ trách Sở Dân tộc và Tôn giáo Hà Nội, việc hình thành các mô hình như mô hình tổ truyền thông cộng đồng nhằm vận động nhân dân tham gia vào công tác tuyên truyền bình đẳng giới.

Những người có uy tín trong cộng đồng sẽ trở thành các tuyên truyền viên tích cực và luôn hiện hữu ở khắp các bản làng, dòng họ, gia đình. Từ sự sâu sát đó, họ sẽ kịp thời phát hiện những biểu hiện chưa đúng để từ đó có cách thức tuyên truyền phù hợp. Đây là một trong những cách làm sáng tạo, thể hiện sự linh hoạt của mỗi địa phương khi triển khai nhiệm vụ nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho phụ nữ, trẻ em.

Ai cũng có thể là tuyên truyền viên bình đẳng giới

Thời gian qua, nhiều phụ nữ ở vùng cao, vùng sâu, vùng xa của Hà Nội đã có những thay đổi mạnh mẽ về tư duy và nhận thức nhờ vào những hoạt động truyền thông từ cộng đồng. Bình đẳng giới giờ đây trở thành chủ đề thường xuyên được bàn bạc trong thôn, bản.

Chị Quách Thị Tuyết, xã Tiến Xuân, huyện Thạch Thất (Hà Nội) chia sẻ: “Trước đây trong thôn tôi còn có hiện tượng đàn ông uống rượu về mắng chửi vợ con, thậm chí có hành vi bạo lực gia đình. Tham gia vào tổ truyền thông, chúng tôi có thể góp lên tiếng nói của mình bảo vệ chị em phụ nữ. Bản thân mình cũng ngày càng tự tin trong các hoạt động chung của địa phương”.

Học sinh là đối tượng tham gia tích cực và được hướng tới trong các sự kiện tuyên truyền bình đẳng giới ở các vùng sâu, vùng xa của Hà Nội.

Anh Khuất Văn Cường, 38 tuổi, trưởng nhóm truyền thông cộng đồng của xã Ba Trại, huyện Ba Vì (Hà Nội) cho biết: “Ban đầu, khi nói về bình đẳng giới hay nạn bạo lực gia đình, nhiều bà con bảo đó là việc nhà ai nấy lo. Giờ thì khác rồi. Chúng tôi phối hợp với hội phụ nữ, trường học, trạm y tế để tổ chức nhiều buổi trò chuyện về vấn đề này và được bà con đón nhận tích cực”.

Trong giai đoạn một (từ năm 2021 đến năm 2025) của Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt ngày 14/10/2021, có mười dự án thành phần.

Trong đó, Dự án 8 “Thực hiện bình đẳng giới và giải quyết những vấn đề cấp thiết đối với phụ nữ và trẻ em” đã được chính quyền thành phố Hà Nội giao cho Hội Liên hiệp Phụ nữ thành phố chủ trì triển khai thực hiện với mục tiêu nâng cao nhận thức, thay đổi định kiến, chăm lo đời sống vật chất và tinh thần, bảo vệ, chăm sóc phụ nữ, trẻ em, thực hiện mục tiêu bình đẳng giới trên địa bàn thành phố.

Theo Phó Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ thành phố Hà Nội Phạm Thị Thanh Hương: "Dự án 8 bao gồm một hệ thống tám chỉ tiêu cơ bản và bốn nội dung trọng tâm để bảo đảm sự thúc đẩy bình đẳng giới tại khu vực đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi Hà Nội. Thực hiện dự án này, chúng tôi đã tập trung vào việc tuyên truyền vận động thay đổi nếp nghĩ cách làm, góp phần xóa bỏ những định kiến về giới, thúc đẩy bình đẳng giới và giải quyết các vấn đề bức thiết cho phụ nữ và trẻ em trên địa bàn và đang từng bước mang lại sự chuyển biến lớn về nhận thức trong đồng bào các dân tộc thiểu số của thành phố".

Sự kiện ra mắt của một tổ truyền thông cộng đồng ở xã Ba Trại, huyện Ba Vì.

Thống kê của Hội Liên hiệp Phụ nữ thành phố Hà Nội cho thấy, tính đến nay, trên địa bàn Hà Nội có 14 tổ truyền thông cộng đồng được thành lập mới; duy trì hoạt động 33 tổ hoạt động hiệu quả tại cơ sở. Nhiều cuộc đối thoại chính sách cấp xã và thôn bản liên quan đến phụ nữ, trẻ em, bình đẳng giới được tổ chức tại các xã vùng đồng bào dân tộc thiểu số. 100% cán bộ nữ dân tộc thiểu số cấp huyện, xã được tham gia các khóa tập huấn nâng cao năng lực.

Bình đẳng giới là một hành trình dài, nhưng với những bước đi vững chắc bằng chính sức dân; bằng sự sáng tạo, linh hoạt của những “người trong cuộc”, chắc chắn bình đẳng giới ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số của Hà Nội sẽ là hiện thực.

ĐỖ HIÊN