Người trẻ và câu chuyện về HPV

HPV có hơn 200 chủng khác nhau, trong đó trên 30 chủng lây truyền chủ yếu qua quan hệ tình dục. Một số chủng được xếp vào nhóm nguy cơ cao, có khả năng gây ra các tổn thương tiền ung thư và ung thư, điển hình là HPV 16 và 18. Hai chủng này được ghi nhận gây ra hơn 70% các trường hợp ung thư cổ tử cung – một trong những bệnh lý ung thư có thể dự phòng nhưng vẫn đang gây gánh nặng lớn tại nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam.

Gánh nặng HPV nhìn từ số liệu tại Việt Nam

Hiện nay, dù thông tin về HPV đã phổ biến hơn so với 5 – 10 năm trước, song nhiều người trẻ vẫn chưa có hiểu biết đầy đủ về cơ chế lây nhiễm, mức độ nguy hiểm hay các biện pháp dự phòng. Không ít bạn trẻ cho rằng HPV chỉ là vấn đề của phụ nữ hoặc chỉ liên quan đến ung thư cổ tử cung. Trong khi thực tế, HPV có thể gây ra các bệnh lý ở cả nam và nữ, bao gồm sùi mào gà, ung thư hậu môn, ung thư dương vật, ung thư hầu họng…

Lan và Hà – hai nhân vật trẻ tại Hà Nội – chia sẻ rằng, trước đây, việc chăm sóc sức khỏe sinh sản chưa bao giờ nằm trong danh sách ưu tiên của họ. “Tôi từng nghĩ chăm sóc da, dáng mới là quan trọng. Nhưng càng tìm hiểu, tôi càng nhận ra sức khỏe sinh sản, sức khỏe lâu dài mới là nền tảng”, Hà tâm sự.

Với nhiều bạn trẻ, sự thay đổi nhận thức chỉ diễn ra khi họ đối diện thông tin cụ thể về tỉ lệ mắc bệnh, biến chứng hoặc nghe chuyện từ người thân quen. Tuy nhiên, việc chờ đến lúc bị tác động mới hành động là quá muộn đối với một căn bệnh hoàn toàn có thể dự phòng như HPV.

Các bác sĩ chuyên khoa cho rằng, dự phòng HPV phải được thực hiện từ sớm và cần sự kết hợp nhiều giải pháp. Đối với nữ giới trong độ tuổi 21 – 65, việc tầm soát định kỳ ung thư cổ tử cung thông qua Pap smear hoặc xét nghiệm HPV định kỳ theo khuyến cáo là bước then chốt. Nếu phát hiện sớm các tổn thương tiền ung thư, hiệu quả điều trị đạt mức cao, giúp giảm nguy cơ tiến triển thành ung thư xâm lấn.

Cùng với đó, thực hành tình dục an toàn, sử dụng bao cao su đúng cách, hạn chế số lượng bạn tình cũng giúp giảm nguy cơ lây nhiễm HPV và các bệnh lây qua đường tình dục khác. Chế độ sinh hoạt khoa học – bao gồm dinh dưỡng cân bằng, luyện tập thể thao thường xuyên và ngủ đủ giấc – góp phần nâng cao hệ miễn dịch, hỗ trợ cơ thể tự đào thải HPV trong trường hợp nhiễm phải.

Đặc biệt, tiêm vắc xin HPV được xem là biện pháp dự phòng chủ động, hiệu quả cao và bền vững. Vắc xin giúp bảo vệ khỏi các chủng HPV nguy cơ cao, trong đó có HPV 16 và 18. Việc tiêm vắc xin nên được thực hiện sớm, lý tưởng nhất là trước khi có quan hệ tình dục, song người đã quan hệ vẫn có thể tiêm và hưởng lợi từ vắc xin. Các cơ sở y tế trên cả nước hiện đều cung cấp dịch vụ này với nhiều loại vắc xin khác nhau, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân tiếp cận.

Tăng nhận thức cộng đồng – chìa khóa để giảm gánh nặng HPV

Theo các chuyên gia, nâng cao nhận thức của cộng đồng trẻ là yếu tố quan trọng trong mục tiêu xây dựng một thế hệ khỏe mạnh và chủ động phòng bệnh. Hiện nay, không khó để bắt gặp các chiến dịch truyền thông về HPV từ các tổ chức y tế, báo chí hay mạng xã hội. Tuy nhiên, hiệu quả của từng chiến dịch phụ thuộc lớn vào khả năng tiếp cận đúng nhóm, đúng nhu cầu, cũng như cách truyền tải thông tin dựa trên khoa học và dễ hiểu.

Các tổ chức y tế khẳng định, muốn giảm số ca mắc và tử vong, mỗi cá nhân cần coi việc dự phòng HPV là trách nhiệm đối với bản thân và cộng đồng. Điều này không chỉ thể hiện sự quan tâm tới sức khỏe cá nhân mà còn góp phần vào mục tiêu y tế công cộng rộng lớn hơn: một Việt Nam không còn gánh nặng bởi HPV và ung thư cổ tử cung.

Câu chuyện của Lan, Hà và rất nhiều người trẻ khác cho thấy rằng khi được cung cấp đầy đủ thông tin và có điều kiện tiếp cận dịch vụ, giới trẻ hoàn toàn có thể trở thành lực lượng tiên phong trong phòng chống HPV. Sự chủ động ấy, dù bắt đầu từ một cuộc trò chuyện nhỏ, một buổi khám định kỳ hay một mũi vắc xin, đều mang ý nghĩa lớn đối với sức khỏe lâu dài của mỗi người.

PV