Người trồng thuốc lá vùng Đông Nam Gia Lai đón niềm vui kép

Được mùa, được giá

Vụ Đông Xuân 2023-2024, bà con nông dân khu vực Đông Nam tỉnh canh tác gần 4.000 ha thuốc lá, trong đó, huyện Krông Pa có 2.200 ha, huyện Ia Pa 1.140 ha, huyện Phú Thiện 370 ha, thị xã Ayun Pa 270 ha. Thời điểm này, người dân đang bước vào cao điểm vụ thu hoạch. Năm nay, thuốc lá được mùa, được giá nên bà con rất phấn khởi.

Dưới cái nắng như đổ lửa, ông Ksor Kleo (buôn Phu Ma Nher 1, xã Ia Rtô, thị xã Ayun Pa) nhanh tay mang từng bó lá thuốc từ trên xe công nông xuống để xiên trước khi đưa vào lò sấy.

Ông cho biết: Những năm trước, gia đình thường trồng mì trên diện tích 1,2 ha. Nhưng do mì bị bệnh khảm lá nên năng suất giảm dần, mỗi vụ chỉ lãi khoảng 30 triệu đồng. Vì vậy năm nay, ông học hỏi kinh nghiệm của các hộ đi trước, chuyển đổi sang trồng thuốc lá. Đây là vụ đầu tiên nhưng đã đạt kết quả khả quan.

“Hiện tôi đã sấy sang lò thứ 3, ước năng suất đạt trên 3,5 tấn/ha. Hai mẻ sấy đầu tiên được công ty thu mua với giá 53-57 ngàn đồng/kg. Với năng suất và giá cả như thế này, vụ Đông Xuân năm nay, gia đình lãi trên 70 triệu đồng”-ông Kleo phấn khởi nói.

Ông Ksor Kleo (buôn Phu Ma Nher 1, xã Ia Rtô, thị xã Ayun Pa) phấn khởi vì năm đầu tiên trồng thuốc lá đạt năng suất cao. Ảnh: Vũ Chi

Những năm trước, do chưa có kinh phí làm lò sấy nên gia đình anh Mã Thế Thọ (thôn Bình Trang, xã Ia Peng, huyện Phú Thiện) chỉ trồng 2 ha thuốc lá. Năm nay, anh đầu tư xây lò sấy bán điện nên mở rộng diện tích thêm 2 ha. Nhờ thời tiết đầu vụ thuận lợi nên rẫy thuốc lá của gia đình phát triển tốt, lá to, dài, năng suất ước đạt 4 tấn/ha.

Anh Thọ vui vẻ cho hay: “Các công ty thu mua thuốc lá đều hỗ trợ người dân giống, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, một phần kinh phí đầu tư và thu mua thành phẩm ngay sau khi ra lò. So với năm ngoái, giá thuốc lá năm nay cao hơn 2 ngàn đồng/kg. Nếu trừ chi phí đầu tư khoảng 80 triệu đồng/ha, gia đình sẽ lãi gần 400 triệu đồng”.

Tại “thủ phủ” thuốc lá Krông Pa, không khí thu hoạch diễn ra rộn ràng. Nhìn mẻ thuốc lá mới ra lò, ông Nguyễn Văn Thương (thôn Thắng Lợi, xã Phú Cần) chia sẻ: Trồng thuốc lá tuy vất vả hơn các loại cây trồng truyền thống khác nhưng giá cả ổn định, lợi nhuận cao. Nhờ lắp đặt hệ thống tưới nhỏ giọt, năng suất thuốc lá vụ này của gia đình đạt khoảng gần 4 tấn/ha.

Được công ty thu mua tạo điều kiện cho ứng trước vốn chuyển đổi từ lò sấy truyền thống sang lò sấy bán điện nên gia đình không chỉ tiết kiệm thời gian, công sức, chi phí thuê nhân công mà chất lượng sản phẩm cũng được nâng cao. Với giá thu mua hiện tại, 6 ha thuốc lá của gia đình sẽ mang lại lợi nhuận trên 500 triệu đồng.

Rộng đường xuất khẩu

Cùng với mía, mì và lúa gạo, những năm qua, thuốc lá đã trở thành cây trồng chủ lực của người dân khu vực Đông Nam tỉnh. Theo ông Mai Ngọc Quý-Phó Trưởng phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Phú Thiện: Hiện nay, người trồng thuốc lá đã thay đổi tư duy, áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất như lắp đặt hệ thống tưới tiết kiệm, chuyển đổi từ lò sấy truyền thống sang lò sấy bán điện.

Toàn huyện có 370 ha thuốc lá, tập trung chủ yếu ở xã Ia Peng. Đây cũng là xã duy nhất thành lập Tổ hội nghề nghiệp trồng thuốc lá nhằm tạo điều kiện cho người dân tiếp cận nguồn vốn vay ưu đãi, chia sẻ kinh nghiệm, liên kết trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm.

Với kinh nghiệm sản xuất và thời tiết thuận lợi, năng suất thuốc lá năm nay đạt cao, lá thuốc từ gốc lên tới lá ngọn được thương lái thu mua với giá 53-67 ngàn đồng/kg. Người dân lãi bình quân 60-100 triệu đồng/ha.

Cùng với niềm vui được mùa, được giá, vụ Đông Xuân 2023-2024, người trồng thuốc lá ở huyện Krông Pa còn đón nhận nhiều tin vui. Đây là vụ thu hoạch đầu tiên sau khi địa phương xây dựng thành công thương hiệu “Thuốc lá lá Krông Pa-Gia Lai”.

Để rộng đường xuất khẩu, UBND huyện giao Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện phối hợp với Nhà máy Thuốc lá Thanh Hóa triển khai thí điểm mô hình thuốc lá chất lượng cao trên diện tích 18 ha tại xã Ia Mláh.

Người dân buôn Phu Ma Nher 1 (xã Ia Rtô, thị xã Ayun Pa) tập trung xiên thuốc lá trước khi đưa vào lò sấy. Ảnh: V.C

Ông Âu Thành Trung-Giám đốc Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện-cho hay: Mô hình thuốc lá chất lượng cao được triển khai nhằm tăng hàm lượng nicotin trong lá thuốc nguyên liệu. Theo đó, quy trình trồng, chăm sóc và thu hoạch do Nhà máy Thuốc lá Thanh Hóa thực hiện. Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện cử cán bộ theo dõi học hỏi để sau khi mô hình thành công có thể chuyển giao lại cho người dân.

Do sử dụng quá nhiều phân đạm trong chăm sóc cây và sử dụng nhiệt độ cao để rút ngắn thời gian sấy đã làm cho lượng nicotin trong lá thuốc giảm đáng kể. Hiện lượng nicotin trong sản phẩm thuốc lá sấy khô của huyện chỉ đạt khoảng 2,4%, các địa phương lân cận đạt khoảng 2,2-2,3%. Để sản phẩm thuốc lá sấy khô có thể xuất khẩu thì bắt buộc lượng nicotin phải đạt trên 3%.

Trên diện tích 18 ha, Nhà máy Thuốc lá Thanh Hóa tiến hành xuống giống 3 đợt, mỗi đợt 6 ha, cách nhau 1 tháng. Mỗi lần xuống giống, Nhà máy sử dụng lượng phân bón khác nhau để so sánh kết quả.

Mục tiêu của đơn vị trong năm đầu tiên là tăng chất lượng lá thuốc. Trên cơ sở đó, những năm tiếp theo sẽ có điều chỉnh tăng năng suất. Hiện Nhà máy Thuốc lá Thanh Hóa đã xây dựng 4 lò sấy bán điện và 1 lò sấy điện 100% để đối chiếu chất lượng sản phẩm.

Thời gian sấy mỗi lò kéo dài 8 ngày 7 đêm thay vì 6 ngày 5 đêm của lò sấy truyền thống hay 4 ngày 3 đêm của lò sấy bán điện. Những mẻ sấy đầu tiên cho kết quả tương đối khả quan, lượng nicotin trong lá thuốc tăng lên. Tới đây, sẽ có chuyên gia bên Ấn Độ qua kiểm tra, đánh giá cũng như góp ý cho sản phẩm.

“Tuy năng suất mô hình năm đầu tiên chỉ đạt 2 tấn/ha, nhưng nếu đủ tiêu chuẩn xuất khẩu, giá thu mua sẽ tăng gấp đôi so với thuốc lá truyền thống, lợi nhuận cho người nông dân sẽ tăng lên đáng kể.

Cũng trong chuỗi liên kết này, cùng với mô hình thuốc lá chất lượng cao, khoảng 1 tháng nữa, Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện sẽ xuống giống cây thuốc lá xì gà nhằm không để giống bị lai tạo trong quá trình ra hoa. Hy vọng khoảng 5 năm nữa, 2 mô hình này sẽ mang lại thành công, tạo nên bước ngoặt, đưa sản phẩm thuốc lá Krông Pa vươn ra thế giới”-Giám đốc Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện thông tin.