Nguồn gốc của trò chơi lô tô

Về nguồn gốc của trò chơi lô tô, nhiều nghiên cứu khẳng định chữ "lô tô" vốn xuất phát từ chữ "loto" trong tiếng Pháp, có nghĩa là "rất nhiều". Từ này gốc tiếng Ý là "lotto".

Trò chơi này đã xuất hiện ở Ý vào thế kỷ 16 và lan truyền rộng rãi đến nhiều châu lục khác trong suốt thế kỷ 20. Ở Mỹ, phiên bản tương tự như lô tô mang tên Bingo được phổ biến tại các hội chợ vào thập niên 1920. Sau đó phiên bản này trở nên cực thịnh ở nước Anh.

Khán giả ở TP.HCM thưởng thức lô tô vào dịp tết - Ảnh: Sài Gòn Tân Thời

Lô tô du nhập vào miền Nam Việt Nam vào thời Pháp thuộc. Tờ nội san Hợp tác và Nông tín xuất bản tháng 4.1960 cũng đề cập đến trò chơi này. Tuy nhiên đến nay chưa có công trình nghiên cứu nào xác định rõ thời điểm chính xác lô tô được du nhập vào Việt Nam.

Khi đến Việt Nam, hát lô tô đã trở thành một nét văn hóa dân gian độc đáo của người dân Nam Bộ. Đặc biệt vào mỗi dịp Tết Nguyên đán nhu cầu chơi và thưởng thức lô tô không thể thiếu đối với người Sài Gòn.

Từ năm 1980 - 1990 lô tô phát triển cực thịnh ở các tỉnh phía Nam. Tuy nhiên sau đó lô tô bắt đầu thoái trào do cách hát, cách chơi đi theo lối mòn thiếu sáng tạo dẫn đến sự nhàm chán cho người chơi.

Khoảng 5 năm trở lại đây lô tô được hồi sinh mạnh mẽ ở TP.HCM nhờ vào thế hệ những người hát lô lô còn rất trẻ có những bước đột phá mạnh mẽ cả hình thức lẫn nội dung để thu hút khán giả trở lại với sân chơi này.

Những người hát lô tô vào dịp tết Giáp Thìn - Ảnh: Sài Gòn Tân Thời

Hiện nay, lô tô còn xuất hiện dưới dạng các gánh hát lô tô, một sân khấu biểu diễn của những người thuộc cộng đồng LGBT. Các gánh lô tô nay xuất hiện nhiều nơi ở Nam Bộ. Đặc biệt tại Sài Gòn, những bóng hồng chuyển giới đã mang đến cho người chơi không chỉ giọng hát hay độc đáo mà còn thổi hồn vào lô tô để mang đến sự đa dạng và phong phú cho các hoạt động nghệ thuật của thành phố. Vào dịp Tết Giáp Thìn, NSƯT Hoài Linh cũng đã thể hiện tiết mục hát lô tô trong một vở kịch, tạo sự thú vị cho khán giả.

Trào lưu hát lô tô ở Sài Gòn trong những năm gần đây đang thu hút sự chú ý của nhiều người. Đoàn lô tô Sài Gòn Tân Thời là một trong những nhóm nổi tiếng tham gia vào trào lưu này. Họ đã tạo ra nhiều video hài hước và độc đáo về cách dò lô tô, đặc biệt là phiên bản mùa xuân. Sự sáng tạo mang tính đột phá của đoàn lô tô Sài Gòn Tân Thời đã mang đến cho trò chơi lô tô những điểm nhấn khá đặc biệt. Không chỉ hô kết quả con số bằng đoạn hát tân nhạc, những người hát lô tô còn kết hợp rất nhiều thể loại diễn xướng hiện đại và truyền thống như cải lương, bài chòi, hát tuồng, hài kịch... Chính vì điều đó lô tô đã trở thành món ăn tinh thần của người bình dân sau một ngày lao động mệt nhọc. Đặc biệt trong dịp tết vừa qua, sân chơi của Sài Gòn Tân Thời thu hút hàng ngàn khán giả vào mỗi đêm.

Dù rất phổ biến và thu hút rất đông người chơi nhưng đến nay lô tô vẫn chưa được công nhận chính thức là một bộ môn nghệ thuật ở Việt Nam. Phần đông khán giả đều xem lô tô như một loại hình giải trí. Tuy vậy, khán giả vẫn nhìn nhận sự đóng góp của những người biểu diễn lô tô, và xem họ là những người nghệ sĩ đích thực.

Video giới thiệu lô tô bằng ba ngôn ngữ (Việt - Anh - Hoa):

Tiểu Vũ