Nguồn nước đập Ngàn Trươi chuyển đỏ bất thường

Đoàn công tác thị sát một số điểm có khả năng gây ô nhiễm.

Ngày 28- 7, Bí thư Tỉnh ủy Hà Tĩnh Lê Đình Sơn và Cục trưởng Cục Xây dựng công trình (Bộ NN&PTNT) Nguyễn Hải Thanh có chuyến thị sát kiểm tra hiện tượng nguồn nước chuyển màu bất thường tại công trình thủy lợi Ngàn Trươi- Cẩm Trang (thị trấn Vũ Quang, H. Vũ Quang, tỉnh Hà Tĩnh). Hơn một tuần nay, nước đập dâng Ngàn Trươi- Cẩm Trang đột ngột chuyển màu đỏ đen, đậm đặc và bốc mùi hôi thối khiến hàng ngàn hộ dân sống quanh khu vực đập dâng và vùng hạ lưu kênh Ngàn Trươi thuộc các huyện Đức Thọ, Can Lộc đang hoang mang vì nguồn nước ô nhiễm nghiêm trọng.

Tại buổi làm việc với đoàn công tác Cục Quản lý xây dựng công trình và lãnh đạo tỉnh Hà Tĩnh, BQL dự án Đầu tư và Xây dựng thủy lợi 4 (Ban 4) cho hay, tháng 4- 2016, đơn vị này bắt đầu thực hiện công tác thu dọn lòng hồ với tổng diện tích thiết kế thu dọn 1.659,67/ha/4.610,05ha; thuộc phạm vi cao trình 12m đến 52m. Vùng thu dọn tính từ đập chính và tràn xả lũ đi vào phía trong lòng hồ. Liên quan đến chất lượng nước vùng lòng hồ, ông Hoàng Xuân Thịnh- Giám đốc Ban 4 thông tin, kể từ khi nước đập dâng xuất hiện màu đỏ bất thường (tháng 5- 2019) đến nay, Ban đã tổ chức lấy mẫu quan trắc 4 lần vào các ngày 24- 5, 24- 6 và 26- 6. Kết quả cho thấy, chỉ có một thông số NO2 - N (mẫu tầng đáy) trong đợt lấy mẫu ngày 24- 5 vượt giới hạn cho phép cột B1 QCVN 08-MT:2015/BTNMT. Còn lại các thông số khác đều nằm trong ngưỡng cho phép. "Từ tháng 8- 2017 đến nay vùng lòng hồ màu nước không có gì thay đổi và cũng không có tác nhân nào xả để làm ô nhiễm lòng hồ", ông Thịnh nói.

Sau khi đi thị sát một số vị trí có khả năng là nguyên nhân gây ô nhiễm cho đập dâng Ngàn Trươi như: Đập chính, cống xả nước tuynel 1; Nhà máy gỗ MDF Thanh Thành Đạt..., ông Lê Đình Sơn yêu cầu các đơn vị lấy mốc thời gian ngày 28- 7 để lấy mẫu quan trắc. Việc lấy mẫu chỉ là một nội dung, ngành chức năng cần tích hợp, tổng hợp toàn diện các tác nhân có thể gây nên thực trạng chuyển màu nước bất thường thời gian vừa qua. Thậm chí đánh giá cả tác động do yếu tố thời tiết, biến đổi khí hậu.

"Dứt khoát phải tìm ra nguyên nhân. Phải nhận diện, đánh giá khách quan những tác động nào khiến nước trong xanh chuyển sang nâu đục. Với trách nhiệm người đứng đầu tỉnh, tôi chắc chắn tỉnh sẽ trả lời thực sự công tâm, khách quan, trung thực, đảm bảo tính khoa học, chính xác và kịp thời", ông Lê Đình Sơn nhấn mạnh.

Cùng đó, ông Sơn yêu cầu, sau khi kênh Linh Cảm ngừng lấy nước tưới vụ Hè thu vào ngày 30- 7 tới, Ban 4 và các cơ quan chức năng phối hợp xả hết nước đập dâng, sau đó mời các đơn vị liên quan đến kiểm tra, xác định rõ tầng đáy đập dâng vì sao ô nhiễm. "Việc xác định nguyên nhân này phải làm trong vòng 10 ngày. Nếu thời điểm đó tỉnh không trả lời được thì sẽ mời chuyên gia, cơ quan chuyên môn cao hơn vào làm rõ", Bí thư Tỉnh ủy Hà Tĩnh Lê Đình Sơn nhấn mạnh.

Nước đập dâng Ngàn Trươi- Cẩm Trang đổi màu nâu đỏ bất thường.

Đồng quan điểm, ông Nguyễn Hải Thanh- Cục trưởng Cục Quản lý xây dựng công trình cho rằng, chỉ có 2 vùng xác định nguồn gây ô nhiễm cho đập dâng đó là vùng lòng hồ và kênh dẫn sau đập chính (Khe Trươi). "Bây giờ các điểm lấy mẫu phải có sự chứng kiến của cơ quan quản lý nhà nước và các đơn vị liên quan. Sau phân mẫu, Bộ NN-PTNT sẽ lấy một phần để quan trắc độc lập; Trung tâm quan trắc (Sở TN-MT Hà Tĩnh) quan trắc một phần và một phần để lưu. Cần thiết có thể mời thêm một đơn vị có năng lực khác làm một phần để tạo sự khách quan", ông Thanh nói. Cục trưởng Cục quản lý xây dựng công trình lý giải thêm, việc nước đập chính bốc mùi thì đây là mùi yếm khí amoniac. Mùi này sau nhiều năm vận hành lòng hồ sẽ được làm sạch và sẽ loãng đến mất hẳn.

Sau chuyến thị sát và buổi làm việc, các cơ quan chuyên môn tiến hành lấy mẫu nước để quan trắc, vị trí gồm: Khe Trươi (sát Nhà máy Thanh Thành) đạt 2 mẫu; kênh chính đập dâng Vũ Quang 1 mẫu; cửa xả tuynel 1 một mẫu; Nhà máy nước Vũ Quang 1 mẫu; hạ lưu cầu Ngàn Trươi khoảng 100m 1 mẫu. Riêng vùng lòng hồ đập chính lấy 3 mẫu (tầng nước mặt, tầng giữa và tầng đáy). Bí thư Tỉnh ủy Lê Đình Sơn chỉ đạo, trong thời gian 10 ngày tới phải có kết luận.

X.S