Nguy cơ bùng phát làn sóng dịch Covid-19 ở châu Phi

Thiếu hụt nguồn cung vắc xin

Các nhà điều phối chương trình COVAX do WHO đứng đầu đã lựa chọn Ấn Độ là nhà cung cấp vắc xin cho chương trình trong bối cảnh nhiều nước giàu có đã tìm cách bảo đảm nguồn cung cho mình. COVAX được cho là phụ thuộc khá nhiều vào các nhà sản xuất vắc xin của Ấn Độ-nước sản xuất vắc xin lớn nhất thế giới và nơi có Viện Huyết thanh là nhà sản xuất vắc xin lớn nhất toàn cầu.

Một nhân viên y tế tiêm vắc xin ngừa Covid-19 cho đồng nghiệp ở Bệnh viện Mutuini ở Nairobi

Thỏa thuận giữa hai bên cho phép viện này sản xuất ít nhất 700 triệu liều vắc xin AstraZeneca ban đầu cho COVAX. Theo WHO, đợt chuyển giao vắc xin đầu tiên cho 41 quốc gia châu Phi theo chương trình COVAX bắt đầu từ tháng 3, nhưng cho tới nay 9 quốc gia ở lục địa này mới triển khai được 1/4 số liều nhận được, trong khi 15 quốc gia triển khai chưa tới 50% số liều được phân bổ.

Điều đáng nói nữa, trong khi vấn đề bất bình đẳng trong phân phối vắc xin ngừa Covid-19 đang là điều gây quan ngại, châu Phi luôn đứng ở vị trí cuối cùng về tỷ lệ tiêm cũng như số vắc xin được cung cấp. Số vắc xin ngừa Covid-19 tới châu Phi chỉ chiếm 1% tổng số liều vắc xin trên toàn cầu, giảm so với 2% cách đây vài tuần, trong khi những khu vực khác đang triển khai vắc xin với tiến độ nhanh hơn nhiều.

Sự thiếu hụt nguồn cung của Ấn Độ khiến khả năng những người dân ở Kenya đã được tiêm mũi vắc xin thứ nhất sẽ không kịp tiêm mũi thứ hai và những người đang cố gắng để được tiêm mũi 1 cũng không có triển vọng. WHO cho biết, quốc gia Đông Phi này sẽ hết lô vắc xin đầu tiên và chưa thấy dấu hiệu nào cho thấy lô vắc xin thứ hai sẽ được sớm chuyển tới đây.

Đại diện WHO tại Kenya Rudi Egger lo ngại những người đã được tiêm mũi 1 sẽ không được tiêm mũi 2 vào đúng thời điểm. Theo Liên minh vắc xin toàn cầu, đối tác cùng điều phối chương trình COVAX, quyết định hạn chế xuất khẩu vắc xin của Ấn Độ sẽ làm giảm số lượng các lô vắc xin bàn giao theo kế hoạch.

Đối mặt với làn sóng dịch Covid-19 mới

Kenya được đánh giá là một trong những nước hiệu quả nhất châu Phi trong việc đưa vắc xin tới với những nhóm có nguy cơ cao, nhưng những người đủ điều kiện được tiêm cũng đã và đang phải chật vật tìm mọi cách để được tiêm. Theo WHO, Kenya đã sử dụng ít nhất 87% số liều vắc xin được bàn giao. 8 nước đã sử dụng hết 100% số liều vắc xin được phân phối qua cơ chế COVAX gồm: Tunisia, Libya, Togo, Botswana, Eswatini, Rwanda, Ghana và Senegal.

Vào khoảng tháng 3 năm ngoái, khi có gần 130.000 người mắc Covid-19 ở 122 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới, châu Phi lại có rất ít ca mắc một cách kỳ diệu. Giới chuyên gia đã tìm ra nhiều nguyên nhân để lý giải cho điều kỳ lạ này. Tuy nhiên, hiện giờ điều này không còn ý nghĩa khi lục địa đen đang phải đối mặt với làn sóng dịch Covid-19 mới.

Các thống kê về số người nhiễm bệnh ở lục địa này khó có thể chính xác vì hầu như người dân không được xét nghiệm. WHO cho biết, phần lớn trong số 37 nước châu Phi có khả năng xét nghiệm Covid-19 chỉ có từ 100 đến 200 bộ xét nghiệm. Nguy cơ châu Phi trở thành Ấn Độ thứ hai đang cho thấy điều mà hơn một năm trước các quan chức y tế trên thế giới đã cảnh báo là hoàn toàn đúng: Cho đến khi tất cả các nước đều an toàn thì sẽ không có nước nào được an toàn trước đại dịch Covid-19.

Hoài Anh (t.h)

1,196