Nguy cơ thiếu nước sạch tại Côn Đảo

Huyện Côn Đảo (tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu) có tổng cộng 16 hòn đảo lớn, nhỏ, nhưng duy nhất chỉ có đảo Côn Sơn có nước ngọt. Với địa hình dốc, chủ yếu là núi đá nên khả năng trữ nước ngầm ở Côn Đảo rất thấp. Do đó, một trong những ưu tiên hàng đầu để phục vụ phát triển kinh tế - xã hội huyện Côn Đảo là bảo vệ nguồn nước, đáp ứng nhu cầu cấp nước cho sinh hoạt của nhân dân, du khách cũng như các hoạt động sản xuất, kinh doanh trên đảo.

Những năm gần đây, kinh tế - xã hội tại Côn Đảo có bước phát triển vượt bậc. Cùng việc mở rộng hệ thống giao thông thủy, hình thành các tuyến tàu cao tốc từ miền Tây Nam Bộ và TP Vũng Tàu ra đảo, một số hãng hàng không cũng thiết lập các đường bay thẳng từ Hà Nội, Hải Phòng, Vinh…, làm cho Côn Đảo gần hơn với đất liền.

Tuy nhiên, ngoài những lợi ích trước mắt thấy rõ, Côn Đảo đang phải đối mặt với không ít khó khăn; trong đó, nguy cơ thiếu điện và nước sinh hoạt đang là những vấn đề cấp bách nhất hiện nay đối với chính quyền và nhân dân huyện đảo.

Phó Trưởng Trạm cung cấp nước Côn Đảo Nguyễn Thị Thùy Trang cho biết, Trạm cung cấp nước Côn Đảo thực hiện nhiệm vụ sản xuất nước sinh hoạt cung cấp cho khoảng 8.700 người dân trên đảo (chưa bao gồm lực lượng vũ trang và số dân tạm trú dưới 6 tháng), cùng với lượng khách du lịch trung bình khoảng 2.000 khách.

Trạm có công suất thiết kế 3.800 m3/ngày đêm, nhưng trên thực tế, đang phải sản xuất lượng nước cao hơn công suất thiết kế mới đủ đáp ứng nhu cầu sử dụng. Cũng theo bà Trang, hằng năm, khoảng từ tháng 3 đến tháng 5, nguồn nước ngầm từ giếng khoan hồ Quang Trung 1, Quang Trung 2 sụt giảm, nguồn nước phục vụ nhu cầu sinh hoạt của người dân và du khách thiếu hụt đáng kể.

Để bảo đảm có nước sinh hoạt, trạm cung cấp buộc phải thực hiện giải pháp điều tiết nước. “Trạm ưu tiên cấp nước sinh hoạt cho người dân tại các khu dân cư trung tâm huyện đảo. Từ 6 giờ chiều hôm trước đến 6 giờ chiều hôm sau sẽ khóa bồn khu vực Bến Đầm, hạn chế cấp nước cho các nhà máy sản xuất nước đá”, bà Trang nói.

Với địa hình dốc, chủ yếu là núi đá nên khả năng trữ nước ngầm ở Côn Đảo rất thấp. Lượng nước được tích tụ chủ yếu vào mùa mưa ở các hồ: An Hải, Quang Trung 1, Quang Trung 2, Lò Vôi và Cỏ Ống với tổng dung tích gần hai triệu m3.

Thực tế, hoạt động quan trắc nguồn nước ngầm, nước hồ và nước biển ven bờ tại Côn Đảo cho thấy, các chỉ tiêu về chất lượng môi trường nước đang bảo đảm, trữ lượng vẫn ổn định. Tuy nhiên, với tốc độ phát triển kinh tế - xã hội và xuất hiện ngày càng nhiều yếu tố tác động khác dự báo áp lực về nguồn nước ngọt đạt tiêu chuẩn để cung cấp cho người dân trên đảo rất đáng lo ngại.

Hiện nay, đã có tình trạng nước hồ bị ô nhiễm chất hữu cơ; nước biển ven bờ có hàm lượng dầu mỡ cao, nước ngầm nhiễm vi sinh, nguy cơ thiếu nguồn nước trong tương lai. Những lo lắng ấy hoàn toàn có cơ sở, bởi theo nhiều hộ dân sinh sống trên đảo, thông thường, vào những giờ cao điểm, từ 17 giờ đến 20 giờ hằng ngày, nước máy chảy rất yếu. Các hộ dân ở nhà từ hai tầng trở lên đều phải dùng bể chứa. Nhiều sinh hoạt cá nhân, như: tắm, giặt... phải thực hiện vào sau 20 giờ, khá bất tiện.

Chủ tịch UBND huyện Côn Đảo Lê Văn Phong cho biết, để bảo vệ và duy trì lượng nước ngọt tại các hồ chứa nước, được sự quan tâm của UBND tỉnh, Sở Tài nguyên và Môi trường, đến nay, huyện Côn Đảo đã hoàn thành và đưa vào tích nước công trình hồ chứa nước Quang Trung 2 (quy mô diện tích mặt hồ là 10,4ha, dung tích hồ ở mức nước dâng bình thường là 645.000m3); thực hiện dự án nạo vét hồ Quang Trung 1 (sau nạo vét, dung tích hồ khoảng 600.000m3).

Đồng thời, huyện cũng đang khảo sát vị trí xây dựng hồ chứa nước Cỏ Ống, Đất Dốc nhằm dự trữ nguồn nước ngọt cho sinh hoạt và phòng cháy, chữa cháy. Song song đó, để đáp ứng nhu cầu cấp nước cho nhân dân, huyện đã đầu tư mở rộng hệ thống xử lý (đã lắp đặt xong hệ thống lọc công suất 45m3/giờ), thay mới đường ống dẫn nước khu trung tâm; cải tạo và xây mới hệ thống bể chứa nước đạt 1.600m3 tại Nhà máy nước lớn, bể điều áp 400m3 tuyến Cỏ Ống và bể điều áp 800m3 tuyến Bến Đầm; đầu tư dự án Xây dựng nhà máy cấp nước sinh hoạt huyện Côn Đảo công suất 3.000m3/ngày đêm…

Kiểm tra chất lượng nước đầu vào tại Trạm cấp nước Côn Đảo.

Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu Đặng Sơn Hải cũng cho biết, để kiểm soát chất lượng nguồn nước ngọt, ngoài việc cải tạo các hồ chứa nước, Sở Tài nguyên và Môi trường sẽ cùng với UBND huyện tăng cường kiểm tra, kiểm soát, yêu cầu các cơ sở sản xuất, kinh doanh, nhất là các cơ sở gần khu vực hồ chứa nước, áp dụng các biện pháp xử lý nước thải trước khi xả thải vào môi trường; tuyên truyền, hướng dẫn người dân tuân thủ đúng quy định khi sử dụng hóa chất bảo vệ thực vật; nâng cao nhận thức, ý thức của người dân và du khách về bảo vệ môi trường, bảo vệ các hồ chứa cũng như hệ thống nước ngầm trên đảo…

Đây là những giải pháp quan trọng nhằm giảm thiểu nguy cơ gây ô nhiễm nguồn nước, suy giảm chất lượng và trữ lượng nước; bảo vệ bền vững nguồn nước ngầm vốn rất quý và hiếm ở Côn Đảo.

NGUYỄN NAM, THẾ HƯNG