Nguyên Bộ trưởng Lê Doãn Hợp: Báo chí phải phản ánh thực tiễn và có tầm nhìn xa.

Tiến sĩ Lê Doãn Hợp - Nguyên Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông.

Báo chí trước làn sóng công nghệ số: Cơ hội và thách thức

Nguyên Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Lê Doãn Hợp nhận định rằng, với sự phát triển của công nghệ, thông tin không còn là đặc quyền của riêng các cơ quan báo chí. Bất kỳ ai cũng có thể sản xuất nội dung và lan truyền trên mạng xã hội. Điều này tạo ra áp lực lớn đối với báo chí truyền thống, buộc họ phải đổi mới mạnh mẽ để không bị lấn át. “Nếu báo chí không thay đổi tư duy, không nâng cao chất lượng nội dung, thì dù có tồn tại cũng chỉ mang tính hình thức. Công chúng bây giờ không đọc báo theo kiểu bị động nữa, họ chủ động lựa chọn thông tin mà họ cảm thấy có giá trị và đáng tin cậy.” Tuy nhiên, mạng xã hội dù nhanh nhưng không thể thay thế báo chí chính thống. Ông nhấn mạnh rằng báo chí không chỉ là nơi cung cấp tin tức mà còn là kênh định hướng dư luận, phản biện xã hội và góp phần xây dựng đất nước. Sự khác biệt lớn nhất giữa báo chí chuyên nghiệp và tin tức trên mạng xã hội chính là tính chính xác, độ tin cậy và trách nhiệm với cộng đồng.

Báo chí trong kỷ nguyên số: Không chỉ nhanh mà còn phải sâu

Một trong những vấn đề đáng lo ngại hiện nay là nhiều cơ quan báo chí chạy theo lượng truy cập, tập trung vào các tin giật gân mà bỏ qua chiều sâu. Theo ông Lê Doãn Hợp, báo chí nếu chỉ tập trung vào “câu view” mà quên đi vai trò định hướng thì sẽ tự đánh mất vị thế của mình. “Báo chí không thể chỉ đưa tin theo kiểu sự kiện mà phải có góc nhìn, có phân tích. Độc giả không cần đọc lại những gì họ đã biết, họ cần được hiểu sâu hơn, nhìn xa hơn về vấn đề. Nếu báo chí không làm được điều đó, họ sẽ quay lưng.” Ông cũng cho rằng, trong bối cảnh hiện nay, tốc độ là quan trọng nhưng không phải là tất cả. Thay vì cố gắng đưa tin nhanh nhất, báo chí nên tập trung vào chất lượng nội dung, đảm bảo thông tin được kiểm chứng và có giá trị thực sự.

Theo ông Lê Doãn Hợp, báo chí không chỉ đơn thuần là kênh truyền tải thông tin mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc định hướng dư luận và góp phần xây dựng xã hội. Ông đưa ra ba nguyên tắc quan trọng mà báo chí cần tuân thủ: 1. Phản ánh trung thực thực tiễn: Báo chí phải đảm bảo tính khách quan, chính xác, không bị chi phối bởi bất kỳ lợi ích nào. 2. Dự báo xu hướng: Không chỉ dừng lại ở việc đưa tin, báo chí cần giúp công chúng hiểu được những thay đổi lớn của xã hội và thế giới. 3. Góp phần xây dựng xã hội: Báo chí phải có trách nhiệm với quốc gia, với nhân dân, không nên chỉ tập trung vào những tin tiêu cực mà cần đưa ra giải pháp, đóng góp vào sự phát triển chung. “Nếu báo chí chỉ đưa tin mà không có hướng giải quyết, thì đó chưa phải là báo chí có trách nhiệm. Người làm báo phải tự hỏi: Mình viết bài này để làm gì? Nó có giúp ích cho ai không?”

Xây dựng đội ngũ nhà báo trong thời đại mới

Một trong những vấn đề quan trọng khác mà ông Lê Doãn Hợp đề cập là việc nâng cao chất lượng đội ngũ nhà báo. Ông cho rằng, trong thời đại công nghệ số, một nhà báo không chỉ cần biết viết mà còn phải có khả năng phân tích, tư duy phản biện và nắm bắt xu hướng. “Chúng ta có hàng chục nghìn nhà báo, nhưng số người thực sự có dấu ấn không nhiều. Báo chí hiện đại không chỉ cần những người giỏi viết, mà còn cần những người có thương hiệu cá nhân, có phong cách riêng.” Tuy nhiên, theo ông, thương hiệu cá nhân trong báo chí không phải là sự nổi tiếng đơn thuần mà là uy tín. Một nhà báo giỏi không nhất thiết phải xuất hiện thường xuyên, nhưng khi nhắc đến họ, công chúng phải nhớ đến một phong cách làm báo có trách nhiệm, có chiều sâu.

Ngoài ra, ông cũng nhấn mạnh rằng các nhà báo ngày nay không thể chỉ viết theo bản năng mà cần có nền tảng kiến thức sâu rộng về kinh tế, chính trị, xã hội và công nghệ. “Một nhà báo muốn viết tốt thì trước tiên phải hiểu rõ vấn đề. Không thể có một bài báo chất lượng nếu người viết thiếu kiến thức chuyên sâu.”

Một trong những yếu tố quan trọng mà Nguyên Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Lê Doãn Hợp nhắc đến là việc báo chí cần tận dụng công nghệ để phát triển. Nhưng công nghệ chỉ là công cụ, điều quan trọng nhất vẫn là nội dung có chất lượng.” Theo ông, trí tuệ nhân tạo có thể hỗ trợ trong việc thu thập thông tin, phân tích dữ liệu, nhưng không thể thay thế hoàn toàn nhà báo. Bởi lẽ, báo chí không chỉ đưa tin mà còn phải có góc nhìn, có sự phân tích và có trách nhiệm xã hội. “Chúng ta không thể để AI quyết định tất cả, bởi báo chí là lĩnh vực liên quan đến con người, đến cảm xúc và đạo đức nghề nghiệp.”

Những chia sẻ của Nguyên Bộ trưởng Lê Doãn Hợp cho thấy báo chí Việt Nam đang đứng trước một bước ngoặt lớn. Trong bối cảnh công nghệ thay đổi nhanh chóng, nếu không có chiến lược phù hợp, báo chí chính thống có thể bị mất dần vị thế. Muốn tồn tại và phát triển, báo chí cần thay đổi mạnh mẽ, tập trung vào chất lượng nội dung, xây dựng đội ngũ nhà báo có năng lực và tận dụng công nghệ một cách thông minh. Đồng thời, báo chí phải giữ vững giá trị cốt lõi của mình: Sự thật, đạo đức và trách nhiệm với xã hội. “Thời đại có thể thay đổi, công nghệ có thể thay đổi, nhưng nguyên tắc của báo chí vẫn phải được giữ vững. Nếu đánh mất sự thật và trách nhiệm, báo chí sẽ không còn giá trị”. - ông Lê Doãn Hợp kết luận.

Lê Phương