Nguyên nhân gây đau bụng kinh và cách giảm đau tại nhà hiệu quả

Trong chu kỳ kinh nguyệt, cơn co thắt tử cung có thể gây ra đau bụng kinh cho phụ nữ. Đây là phản ứng tự nhiên nhưng nếu cường độ co thắt quá mạnh, nó có thể dẫn đến những cơn đau dữ dội. Hiểu rõ về nguyên nhân và cách giảm thiểu đau bụng kinh giúp chị em có thể quản lý tốt hơn tình trạng này. Hãy tìm hiểu thêm để cải thiện sức khỏe và chất lượng cuộc sống trong những ngày khó khăn này.

1. Đau bụng kinh có phải là bệnh?

Thống kê cho thấy, khoảng 25-50% phụ nữ trưởng thành và lên đến 75% thanh thiếu niên trải qua tình trạng đau bụng kinh. Trong số đó, một bộ phận không nhỏ gặp phải cơn đau đủ nghiêm trọng có thể cản trở các hoạt động thường ngày.

Học viện Sản phụ khoa Hoa Kỳ cũng báo cáo hơn một nửa số phụ nữ có kinh nguyệt bị đau bụng từ 1-2 ngày mỗi tháng.

Triệu chứng đau bụng kinh thường là những cơn đau nhói hoặc co thắt vùng bụng dưới.

Cơn đau bụng kinh có thể được chia làm hai loại chính:

Đau bụng kinh nguyên phát: Đây là dạng phổ biến nhất, không phải do bệnh lý nào gây ra. Cơn đau thường xuất hiện từ khi bắt đầu có kinh nguyệt và có xu hướng giảm dần theo tuổi tác hoặc sau khi sinh con.
Đau bụng kinh thứ phát: Cơn đau xuất hiện muộn hơn, thường ở phụ nữ trên 25 tuổi và có liên quan đến các bệnh lý phụ khoa tiềm ẩn như lạc nội mạc tử cung, u xơ tử cung hoặc viêm vùng chậu. Những trường hợp này cần được thăm khám và điều trị chuyên sâu.

2. Nguyên nhân chính gây đau bụng kinh

Thủ phạm chính gây ra cơn đau bụng kinh không do bệnh lý là một loại hormone được gọi là prostaglandin. Vào những ngày gần hành kinh, các tế bào trong lớp niêm mạc tử cung sẽ sản xuất ra prostaglandin để kích thích cơ tử cung co bóp. Mục đích của sự co bóp này là để tống xuất lớp niêm mạc đã bong ra.

Tuy nhiên, nếu cơ thể sản xuất quá nhiều prostaglandin, các cơn co thắt sẽ trở nên mạnh mẽ và liên tục hơn. Những cơn co thắt này gây chèn ép các mạch máu cung cấp oxy cho cơ tử cung, dẫn đến tình trạng thiếu oxy cục bộ, tương tự như hiện tượng chuột rút ở các cơ bắp khác, và gây ra cảm giác đau dữ dội. Ngoài ra, prostaglandin còn có tác dụng lên các cơ trơn khác trong cơ thể, giải thích tại sao một số phụ nữ còn gặp các triệu chứng đi kèm như buồn nôn, tiêu chảy hoặc đau đầu trong kỳ kinh nguyệt.

Sự mất cân bằng hormone và chế độ sinh hoạt cũng đóng vai trò quan trọng. Chế độ ăn uống không lành mạnh, căng thẳng kéo dài, thiếu ngủ hay ít vận động có thể làm tăng cường độ sản xuất prostaglandin, khiến cơn đau trở nên tồi tệ hơn.

3. Các phương pháp giảm đau bụng kinh tại nhà hiệu quả

Với đau bụng kinh nguyên phát, bạn hoàn toàn có thể kiểm soát và làm dịu cơn đau bằng những biện pháp tự nhiên, đơn giản tại nhà.

Chườm ấm và massage

Đây là một trong những cách giảm đau hiệu quả và tức thì nhất. Bạn có thể dùng túi chườm nóng, chai nước ấm hoặc miếng dán nhiệt chuyên dụng đặt lên vùng bụng dưới.

Hơi nóng giúp giãn các cơ tử cung đang co thắt, cải thiện lưu thông máu và làm dịu cơn đau nhanh chóng. Kết hợp với việc massage nhẹ nhàng vùng bụng dưới theo chuyển động tròn có thể giúp thư giãn cơ và giảm áp lực.

Chế độ ăn uống chống viêm

Một chế độ ăn uống khoa học có thể giúp giảm sản xuất prostaglandin và làm dịu cơn đau từ bên trong. Bạn nên bổ sung các loại thực phẩm có đặc tính chống viêm mạnh mẽ, chẳng hạn như:

Các loại cá béo (cá hồi, cá thu): Giàu acid béo omega-3, giúp giảm viêm.
Gừng và quế: Hai loại gia vị này có tính ấm, giúp tăng cường lưu thông máu và làm dịu các cơn co thắt. Bạn có thể pha trà gừng hoặc trà quế nóng để uống.
Các loại rau lá xanh đậm và trái cây: Cung cấp magie và các vitamin nhóm B, giúp thư giãn cơ bắp và giảm đầy hơi.
Các loại hạt và ngũ cốc nguyên hạt: Giàu vitamin E, kẽm và magie, những khoáng chất cần thiết để giảm co thắt cơ.

Đồng thời, cần hạn chế các loại thực phẩm có thể kích thích viêm nhiễm và tăng cường độ đau, bao gồm đồ ăn chế biến sẵn, đồ ăn nhiều đường, đồ chiên rán và các loại chất kích thích như caffeine, rượu bia. Việc uống đủ nước ấm cũng rất quan trọng, giúp duy trì độ ẩm cho cơ thể và cải thiện lưu thông máu.

Vận động và thư giãn cơ thể

Nhiều người có xu hướng nằm nhiều hơn khi bị đau bụng kinh nhưng thực tế, vận động nhẹ nhàng lại là một giải pháp rất hữu ích. Khi tập thể dục, cơ thể sẽ giải phóng endorphin, một loại "thuốc giảm đau" tự nhiên giúp giảm nhận thức về cơn đau.

Chị em cần tập thể dục nhẹ nhàng như đi bộ, đi xe đạp, tập yoga và hít thở không khí trong lành.

Tập thể dục mang lại nhiều lợi ích cho cơ thể, một trong số đó bao gồm giảm đau. Khi tập thể dục, cơ thể giải phóng endorphin, giúp thay đổi cách chúng ta cảm nhận cơn đau. Nói một cách đơn giản, cơ thể sản sinh càng nhiều endorphin, chúng ta càng ít cảm thấy đau. Bạn có thể thử các bài tập nhẹ nhàng như đi bộ, chạy bộ, yoga, zumba, nhảy dây hoặc đạp xe chậm.

Giảm căng thẳng cũng là một yếu tố then chốt. Căng thẳng khiến cơ thể nhạy cảm hơn với cơn đau. Hãy dành thời gian để nghỉ ngơi, ngủ đủ giấc, thực hành thiền hoặc các bài tập hít thở sâu để cân bằng tinh thần và làm dịu cơn đau.

Sử dụng thuốc giảm đau không kê đơn

Nếu cơn đau quá khó chịu và ảnh hưởng đến sinh hoạt, chị em có thể cân nhắc sử dụng các loại thuốc giảm đau không kê đơn (NSAID) như ibuprofen. Những loại thuốc này có tác dụng ức chế sản xuất prostaglandin, từ đó trực tiếp xử lý nguyên nhân gây đau. Tuy nhiên, luôn đọc kỹ hướng dẫn sử dụng và tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ để đảm bảo liều lượng và cách dùng phù hợp, đặc biệt đối với những người có vấn đề về dạ dày.

Nếu cơn đau bụng kinh đang làm gián đoạn cuộc sống hoặc bạn lo lắng rằng nó có thể báo hiệu một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng hơn, hãy đến gặp bác sĩ để được điều trị đúng cách.

BS. Ngô Thị Hường