Nguyên nhân nào khiến cá voi sát thủ tăng cường tấn công tàu thuyền?

Theo Nhóm công tác về cá voi sát thủ Đại Tây Dương (GTOA), trong 5 năm qua, đã có khoảng 700 vụ cá voi sát thủ tấn công thuyền. Hậu quả là ít nhất nửa tá thuyền buồm, tàu cá và du thuyền đã bị chìm.

Một con cá voi sát thủ Iberia bị bắt gặp đang theo dõi một tàu thuyền ở eo biển Gibraltar. (Nguồn: WeWhale)

Đối với ngư dân Tây Ban Nha săn cá ngừ, cá marlin và cá kiếm ở eo biển Gibraltar, khả năng gặp cá voi sát thủ khiến công việc vốn đã nguy hiểm của họ càng trở nên đáng sợ hơn. Manuel Merianda, một ngư dân, cho biết: "Chúng có thể đánh chìm bạn. Chúng làm gãy bánh lái, nước tràn vào thuyền và khi nước vào thì không có cách nào cứu thuyền được".

Trong một lần ra khơi gần đây, Merianda kể lại rằng thuyền của anh bị một đàn cá voi sát thủ đuổi theo. Dù vậy, anh vẫn không coi cá voi sát thủ là kẻ thù, nói rằng: "Chúng ta mới là những người đang xâm phạm môi trường sống của chúng".

Một biển báo trên tàu WeWhale Hoyo Veinte ở eo biển Gibraltar vào đầu tháng 9. (Nguồn: WeWhale)

Những cuộc chạm trán ngày càng phổ biến khiến chính quyền Tây Ban Nha phải phát cảnh báo, khuyên các tàu thuyền nên di chuyển gần bờ để tránh khu vực cá voi sát thủ thường lui tới.

Cá voi sát thủ thường tấn công vào bánh lái, làm thuyền mất điều khiển. Một số trường hợp, chúng còn cắn vỡ thuyền.

Việc cá voi sát thủ Iberia tấn công tàu thuyền ở eo biển Gibraltar, một trong những tuyến đường thủy nhộn nhịp nhất thế giới, đang trở thành bí ẩn lớn. Trước năm 2020, loài cá voi này nổi tiếng là hiền lành với con người. Nhưng từ đó đến nay, các vụ tấn công ngày càng nhiều.

Không phải ai cũng tin rằng đây thực sự là những "cuộc tấn công". Janek Andre, người sáng lập tổ chức WeWhale cho rằng: "Những con cá voi sát thủ chỉ đang chơi đùa. Chúng tôi nên coi đây là một dạng tương tác thay vì tấn công".

Mỗi ngày trong mùa hè, Andre và đội của anh ra khơi để quan sát cá voi sát thủ, sau đó báo cho các tàu thuyền trong khu vực biết vị trí của chúng để tránh.

Các nhà khoa học đưa ra nhiều giả thuyết về hành vi của cá voi sát thủ. Một số cho rằng chúng đang chơi đùa, trong khi những người khác tin rằng chúng đang trả thù vì các thiệt hại do tàu thuyền gây ra. Một số lại cho rằng đây chỉ là một trào lưu nhất thời mà cá voi sát thủ đang học theo nhau.

Nhà sáng lập WeWhale, Janek Andre. (Nguồn: NBC News)

Tuy nhiên, một nghiên cứu mới từ Viện nghiên cứu cá heo mũi chai ở Tây Ban Nha đưa ra một giả thuyết khác. Họ cho rằng sự phục hồi của loài cá ngừ vây xanh, con mồi chính của cá voi sát thủ, đã khiến loài này thay đổi hành vi. Cá ngừ vây xanh bơi rất nhanh và khó săn, buộc cá voi sát thủ phải học các kỹ năng săn mồi phức tạp hơn. Điều này giải thích tại sao cá voi sát thủ thường húc và cắn thuyền – một hành động mà các nhà khoa học cho rằng là cách chúng thực hành săn mồi.

Loài cá voi sát thủ Iberia hiện đang nằm trong danh sách cực kỳ nguy cấp của Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế, với khoảng 35 cá thể còn lại. Các thủy thủ đã thử nhiều biện pháp để đối phó với cá voi sát thủ, nhưng chưa có giải pháp nào thực sự hiệu quả.

Andre tin rằng con người có thể không bao giờ hiểu rõ được lý do thực sự đằng sau các tương tác này. "Chúng tôi không phải là cá voi sát thủ, nên dù có nghiên cứu bao nhiêu đi nữa, vẫn còn rất nhiều điều chúng tôi chưa biết về thế giới dưới nước này", Andre nói.

Xuân Minh