Nguyễn Xuân Son và bài toán khó nhất

Nguyễn Xuân Son là một trường hợp đặc biệt về ngoại binh của bóng đá Việt Nam, tương tự như tiền đạo Hoàng Vũ Samson. Xuân Son bắt đầu sự nghiệp tại V.League khi 22 tuổi, trong khi Hoàng Vũ Samson ra mắt ở tuổi 20. Cả hai cầu thủ này đều có điểm chung là gia nhập V.League từ rất sớm, cho thấy quá trình phát triển tài năng của họ được hình thành từ nhiều năm cống hiến tại Việt Nam.

Thực tế, bóng đá Việt Nam đã đóng vai trò quan trọng trong việc giúp Xuân Son trở thành ngôi sao tại giải đấu. Lúc có quốc tịch Việt Nam, anh cũng bước vào giai đoạn vàng của sự nghiệp, có cơ hội thi đấu cho đội tuyển quốc gia trong nhiều năm.

Khi khoác áo đội tuyển Việt Nam, Xuân Son bước sang tuổi 27, đó là minh chứng. Thành tích của Xuân Son tại V.League trong ba mùa đầu chưa thực sự nổi bật, với tổng cộng 17 bàn thắng do chưa thích nghi tốt với văn hóa Việt Nam và tài năng chưa hoàn thiện. Tuy nhiên, ở mùa giải thứ tư, anh đã ghi được 16 bàn và giành danh hiệu Vua phá lưới. Đặc biệt, Xuân Son đã lập kỷ lục với 31 bàn thắng ở V.League 2024.

Trường hợp của Hoàng Vũ Samson là một tiếc nuối, dù hoàn thành thủ tục nhập tịch ở tuổi 25, anh lại không được triệu tập vào đội tuyển Việt Nam. Anh là cầu thủ ghi nhiều bàn thắng nhất trong lịch sử V.League.

Xét từ câu chuyện của Nguyễn Xuân Son và Hoàng Vũ Samson, nếu bóng đá Việt Nam muốn có nhiều cầu thủ nhập tịch xuất sắc, điều này đòi hỏi sự hiện diện lâu dài của các ngoại binh trẻ tuổi ở Việt Nam trong ít nhất 5 năm, cùng khả năng thích nghi với văn hóa để phát triển tài năng và mong muốn cống hiến cho đội tuyển. Đây là một bài toán rất khó để các ngoại binh tại V.League có thể đạt được.

Ngược lại, phần lớn các ngoại binh hiện nay đều đã qua độ tuổi cầu thủ trẻ. Họ cần thêm 5 năm nữa để đủ điều kiện thi đấu cho đội tuyển Việt Nam. Vào thời điểm họ đáp ứng được yêu cầu thì thường đã ở vào độ tuổi không còn đạt phong độ tốt nhất, bởi lớn tuổi.

Một số ví dụ tiêu biểu như Hendrio, cầu thủ gần đây được nhiều người nhắc đến về khả năng khoác áo đội tuyển Việt Nam, đã 31 tuổi (sinh năm 1994). Tương tự, tiền đạo Geovane cũng đã 31 tuổi.

Tuyển Việt Nam khó có được nhiều cầu thủ nhập tịch giỏi như Nguyễn Xuân Son. Ảnh: VFF

Với bức tranh tổng thể của V.League, có thể thấy việc nâng tầm đội tuyển quốc gia thông qua việc tìm kiếm nhiều cầu thủ nhập tịch như Nguyễn Xuân Son là một thách thức lớn và chủ yếu phụ thuộc vào sự may mắn để tìm ra một số tài năng xuất sắc. Bóng đá Việt Nam cần có một chiến lược dài hạn để phát triển đội tuyển quốc gia, thay vì chỉ mong chờ vào việc có nhiều cầu thủ nhập tịch.

Một giải pháp quan trọng là tăng cường tính bền vững cho các câu lạc bộ chuyên nghiệp, bao gồm việc phát triển cơ sở hạ tầng và đào tạo cầu thủ trẻ. Để mô hình bóng đá chuyên nghiệp tại Việt Nam có thể phát triển, các câu lạc bộ cần chú trọng thực hiện tốt cả hai yếu tố này. Nếu chỉ tập trung vào việc chiêu mộ cầu thủ giỏi, họ có thể nhanh chóng thấy được hiệu quả về thành tích ngắn hạn, nhưng điều này tiềm ẩn nhiều rủi ro về lâu dài. Sự tồn tại của đội bóng phụ thuộc vào hoạt động kinh doanh của chủ sở hữu, nếu họ gặp khó khăn hoặc phát sinh vấn đề, số phận của câu lạc bộ chắc chắn sẽ bị ảnh hưởng. Nhiều câu lạc bộ ở Việt Nam đã phải giải thể vì lý do này.

Khi môi trường chuyên nghiệp được nâng lên, các câu lạc bộ sẽ tạo ra sự bền vững, từ đó bóng đá Việt Nam có thể sản sinh ra nhiều cầu thủ tài năng. Một khía cạnh quan trọng khác là cầu thủ Việt Nam sẽ đủ khả năng để ra nước ngoài thi đấu tại các giải đấu hàng đầu châu Á và châu Âu.

Đội tuyển Nhật Bản là một hình mẫu mà bóng đá Việt Nam có thể học hỏi. Họ từng sử dụng cầu thủ nhập tịch, nhưng mục tiêu dài hạn vẫn là nâng cao chất lượng cầu thủ nội địa. Các tài năng bóng đá Nhật Bản đã sang châu Âu thi đấu, đóng góp vào việc đưa tuyển Nhật từng bước vào hàng ngũ những đội tuyển xuất sắc của thế giới.

Văn Nhân