Nhà báo Nguyễn Duy Cương: Một đời tâm huyết với nghề, với người

Phó Tổng giám đốc TTXVN Nguyễn Tuấn Hùng thăm hỏi và trò chuyện với nguyên Phó Tổng giám đốc TTXVN Nguyễn Duy Cương. Ảnh tư liệu: TTXVN

Tôi không bao giờ quên ấn tượng ban đầu về nhà báo Nguyễn Duy Cương. Năm 1968, ông tốt nghiệp đại học ở Cuba về tham gia lớp đào tạo phóng viên TTXVN khóa 8. Lần đầu gặp ông dưới mái lá của lớp học sơ tán tại Trạm Trôi (khi ấy là Hoài Đức, Hà Tây), tôi đã cảm mến, ngưỡng mộ những nét đặc biệt ở ông: Tầm hiểu biết rộng của một người được đào tạo cơ bản nhiều năm ở nước ngoài; phong thái lịch lãm, tài hoa của một chàng trai Kinh Bắc; sự gần gũi, chân tình trong giao tiếp với mọi người.

Nhà báo Nguyễn Duy Cương sinh ngày 25/10/1945, trong một gia đình viên chức ở thị trấn Chũ, huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang (cũ), nay là phường Chũ, thuộc tỉnh Bắc Ninh. Vào thời điểm ấy, khi cuộc chiến tranh phá hoại của Mỹ ở miền Bắc đang lan rộng, dù mới về từ nước ngoài về, nhà báo Nguyễn Duy Cương đã thích nghi nhanh chóng với cuộc sống kham khổ thời chiến, cùng với anh chị em trong lớp phóng viên khóa 8 chia sẻ những khó khăn, tham gia tích cực vào các chương trình học tập và rèn luyện. Đấy là những năm tháng không thể quên đối với mỗi chúng tôi.

Nhà báo Trần Mai Hưởng (trái) và nhà báo Nguyễn Duy Cương.

Sau khi tốt nghiệp, nhà báo Nguyễn Duy Cương, với phẩm chất và năng lực nổi trội, đã nhanh chóng khẳng định mình qua nhiều công việc được giao. Ông là phóng viên tại Ban biên tập tin miền Bắc và Ban biên tập tin Thế giới, trước khi được cử đi làm phóng viên TTXVN tại Cuba. Về nước ông làm Phó trưởng Tiểu ban tiếng Tây Ban Nha tại Ban biên tập tin Đối ngoại rồi trở lại làm Trưởng Phân xã TTXVN tại La Habana. Sau khi từ Cuba trở về, ông được bổ nhiệm làm Phó trưởng ban, rồi Trưởng ban Thư ký biên tập và Quan hệ Quốc tế. Nhiều năm ông là phóng viên chuyên trách của Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng.

Nhà báo Nguyễn Duy Cương (thứ hai từ phải qua) cùng các đồng nghiệp.

Nhà báo Nguyễn Duy Cương đã tham gia thành lập và làm Tổng biên tập Tạp chí Vietnam Law and Legal Forum, một ấn phẩm rất cần thiết trong thời kỳ đất nước mở cửa, hội nhập. Ông cũng đã có thời gian phụ trách báo Tin Tức Buổi Chiều (nay là báo Tin Tức và Dân tộc), cùng tập thể tòa soạn có nhiều tìm tòi đổi mới về nội dung và phương thức làm báo. Nhà báo Nguyễn Duy Cương nhiều năm là Chủ tịch Liên chi hội nhà báo TTXVN, phụ trách công tác Đoản thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh cơ quan và nhiều công việc quan trọng khác. Các đồng nghiệp cùng làm việc, trong hoàn cảnh nào, ở đâu cũng luôn nhận thấy ở ông tinh thần đổi mới, khả năng thích nghi nhanh với hoàn cảnh, luôn biết tập hợp đoàn kết mọi người để cùng nhau hoàn thành nhiệm vụ.

Năm 1997 là một dấu mốc quan trọng trong cuộc đời nhà báo Nguyễn Duy Cương khi ông được Thủ tướng Chính phủ bổ nhiệm làm Phó Tổng giám đốc TTXVN. Trong 10 năm tham gia Ban lãnh đạo ngành (1997-2007), ông đã có nhiều đóng góp cùng tập thể Ban lãnh đạo đổi mới và phát triển để TTXVN vươn lên hoàn thành tốt nhiệm vụ của trung tâm thông tin chiến lược quốc gia, dòng thông tin chủ lưu, chính thống, tin cậy về đối nội, đối ngoại trong thời kỳ đất nước đổi mới, mở cửa và hội nhập sâu rộng. Đây là thời kỳ của những cơ hội đi cùng những thách thức, thời kỳ phát triển của khoa học và công nghệ, sự ra đời của Internet gắn với sự bùng nổ của thông tin trên không gian mạng. Cơ quan TTXVN cùng lúc phải giải quyết nhiều vấn đề về mô hình tổ chức, cơ chế quản lý, đổi mới tư duy thông tin và phương thức tác nghiệp, đào tạo và đào tạo lại đội ngũ, nâng cấp hạ tầng cơ sở kỹ thuật, phát triển các ấn phẩm, nâng cao chất lượng thông tin theo kịp các yêu cầu mới.

Nhà báo Lê Quốc Trung, nguyên Tổng Giám đốc TTXVN, người bạn đã gắn bó với nhà báo Nguyễn Duy Cương hơn 60 năm, từ những ngày các ông là sinh viên theo học chuyên ngành ngôn ngữ và văn học tại trường Đại học La Habana, và cùng về công tác, cùng tham gia Ban lãnh đạo TTXVN trong nhiều năm. Nhà báo Lê Quốc Trung chia sẻ nỗi tiếc thương về người bạn, người đồng nghiệp thân thiết của mình: “Nhà báo Nguyễn Duy Cương là một người luôn sống hết mình với công việc, tận tâm, tin cậy, khiêm nhường. Ông có nhiều đóng góp trên cương vị Phó Tổng giám đốc, góp phần tích cực cùng Ban lãnh đạo TTXVN thực hiện hiện tốt các nhiệm vụ, giải quyết nhiều vấn đề đặt ra trong quá trình phát triển. Đặc biệt, nhà báo Nguyễn Duy Cương là người có nhiều đóng góp cho công tác thông tin đối ngoại của ngành. Sau khi nghỉ theo chế độ, ông vẫn gắn bó, tham gia các hoạt động nghiệp vụ của ngành cho đến những năm gần đây!”.

Nhà báo Nguyễn Duy Cương (ngoài cùng bên phải).

Sinh thời, nhà báo Nguyễn Duy Cương dành nhiều tình cảm đặc biệt cho đất nước và con người Cuba, nơi ông gắn bó từ những năm tháng tuổi trẻ và trong suốt những năm tháng sau này. Ông tham gia nhiều hoạt động trong hội hữu nghị Việt Nam - Cuba, là người chủ trì, tham gia biên tập và hiệu đính sách nói về tình cảm của sinh viên Việt Nam đối với nhân dân Cuba; giúp cho việc biên dịch và in tuyển tập các bài diễn văn của lãnh tụ Fidel Castro nói về Việt Nam sớm ra mắt bạn đọc.

Khi nghe tin nhà báo - nguyên Phó Tổng giám đốc TTXVN Nguyễn Duy Cương qua đời, đồng chí Rogelio Polanco Fuente, Đại sứ Cuba tại Việt Nam chia sẻ: “Chúng tôi vô cùng đau buồn khi nghe tin đồng chí Nguyễn Duy Cương, người bạn thân thiết của Cuba, người mà các anh em Cuba gọi tên là Jose, đã từ trần! Trong cuộc đời mình, đồng chí Nguyễn Duy Cương luôn nổi bật với tinh thần đoàn kết sát cánh cùng cách mạng Cuba. Với cương vị là Phó Chủ tịch thường trực Hội hữu nghị Việt Nam - Cuba, đồng chí đã có những đóng góp nổi bật trong việc tổ chức các chiến dịch, phong trào ủng hộ Cuba cũng như hỗ trợ các thế hệ nhà ngoại giao Cuba đã và đang công tác tại Việt Nam.

Với sự khiêm tốn, giản dị và niềm tin kiên định, đồng chí đã được nhà nước Cuba trao tặng nhiều huân chương, huy chương, danh hiệu cao quý trong suốt chặng đường dài hoạt động và thể hiện tình đoàn kết với Cuba. Nhưng trên hết, đồng chí đã giành được tình cảm yêu mến và sự quý trọng của nhân dân Cuba và những ai từng biết đến đồng chí. Đồng chí đã chiếm một vị trí đặc biệt trong trái tim chúng tôi như một người anh em thân thiết của đất nước Cuba!”.

Với những đóng góp xuất sắc của mình, nhà báo Nguyễn Duy Cương đã được tặng Huy hiệu 40 năm tuổi Đảng, Huân chương Lao động hạng Nhì, Huân chương kháng chiến chống Mỹ cứu nước hạng Nhì, Huy chương vì sự nghiệp báo chí, Huy chương vì sự nghiệp Thông tấn và nhiều phần thưởng cao quý khác. Vào tháng 6/2025, nhân dịp kỷ niệm 100 năm ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam, Hội nhà báo Cuba thừa ủy quyền của Hội đồng Nhà nước Cuba đã trao tặng nhà báo Nguyễn Duy Cương huy chương Felix Elmusa, là phần thưởng cao quý nhất của Hội nhà báo Cuba dành cho các nhà báo Cuba và nước ngoài có thành tích xuất sắc.

Nhà báo Nguyễn Duy Cương đã khép lại cuộc đời 81 năm của một nhà lãnh đạo báo chí có tầm nhìn và tâm huyết, người làm báo dày dạn kinh nghiệm, một con người trọng nghĩa tình, khoan hòa, nhân ái. Ông hãy yên lòng an nghỉ! Những kỷ niệm tốt đẹp về ông sẽ còn mãi trong lòng người thân, bạn bè đồng nghiệp!

Trần Mai Hưởng