Nhà báo Nguyễn Hào ra mắt sách 'Tôi đi làm than thổ phỉ'

Tôi với Nguyễn Hào nhiều năm làm chung ở Đài Tiếng nói Việt Nam (VOV) nhưng theo hai mảng công việc khác nhau: tôi dân văn nghệ thơ ca hò vè, hắn mảng phóng sự điều tra. Tôi với Hào cũng có nhiều khác biệt. Hắn sục sạo điều tra mà vẻ bề ngoài chải chuốt, thơm tho, tóc tai óng mượt; tôi tóc cắt “áp tông”, gội râu lâu, rửa đầu thì chóng, bốn mùa áo phông quần bò. Hào dân thực chiến, ngoại giao con thoi, công việc đa năng, sục đâu được việc nấy; tôi biêng biêng nửa chừng xuân dở văn dở báo…

Nhà báo Nguyễn Sỹ Hào, Phó Tổng biên tập Báo Đại biểu Nhân dân.

Nhìn qua nhiều người nghĩ hắn là dân văn phòng hợp với việc điều phối những bữa tiệc, những phiên ký kết hợp đồng… nhưng ít người biết hắn nhiều lần xông pha điểm nóng viết điều tra, vốn phóng sự theo hắn khai cũng đủ in tập sách. “Tôi “làm” than thổ phỉ” là tập phóng sự mà hắn kêu rút hết vốn liếng, gan ruột để tập hợp in làm kỷ niệm đời làm báo.

Nguyễn Hào bóng bẩy, quần áo sành điệu, ít ai ngờ từng lọ mọ đột nhập hang ổ than thổ phỉ lấm lem để bung ra những trang điều tra sắc bén; đã từng chìa bàn tay cảm thông những gia đình thuyền viên bất hạnh; thâm nhập lên tiếng về nạn mãi lộ của lực lượng cảnh sát giao thông; ém cửa khẩu lật tẩy nạn bảo kê hàng lậu; lăn lộn vùng “trắng” chết chóc ma túy… để những trang phóng sự rung lên những hồi chuông cảnh báo.

Phần lớn các phóng sự điều tra và hơi hướng điều tra được đăng tải trên báo Tiếng nói Việt Nam, nơi Hào dừng chân lâu nhất trong quãng đời làm báo. Nơi đó góp vào làng thiện chiến điều tra những “cao thủ”: Trần Sơn Ngọc, Đoàn Quang, Phạm Trung Tuyến… Và Hào trong sự ẩn mình đến khó hiểu với nhiều người đã “lộ sáng” với những tác phẩm điều tra độc lập cũng như theo dấu đơn thư độc giả.

Một tiêu chí sống còn của tờ báo giấy Tiếng nói Việt Nam cũng như nhiều chương trình phát thanh là dù có cương quyết chống tiêu cực đến đâu thì phải luôn tìm mọi cách khơi thông mạch chảy nhân văn. Phòng chống là để xây, để dựng che chở cái tích cực. Sợi chỉ đó xuyên suốt các thế hệ phóng viên điều tra VOV, trong đó có Nguyễn Hào.

Hấp dẫn không phải ở câu chữ lấp lánh của dạng phóng sự - bút ký mà đây là sự công phu vượt nguy hiểm, gom lại những tình tiết, số liệu… thuyết phục, ăm ắp hơi thở hiện trường. Dân báo điều tra có cái cần giữ mình như "mèo dạy hổ" không dạy hết đòn, có 10 phần tư liệu thu thập được thì viết 5, viết 6 thôi, còn lại để phòng “đối tượng” phản đòn.

Điều đó cần những trang điều tra logic chặt chẽ không được phép “trữ tình ngoại đề” như những dạng phóng sự, ký sự, bút ký khác. Điều này Nguyễn Hào nên tự hào vì đã làm được để các phóng sự không bị rơi vào im lặng mà đều có những hồi âm từ các cấp thẩm quyền.

Đời làm báo ngắn dài không tính theo thời gian, từ lúc giữ tờ A4 tập sự đến khi cầm tờ Quyết định về hưu có bấy nhiêu năm, ai cũng vậy thôi; chưa kể nhiều người khi tóc xanh li ti bạc đã bỏ viết khệnh khạng làm quan báo. Vì thế với người làm văn, viết báo, tuổi nghề, cuối cùng được tính bằng tác phẩm. Cũng không hẳn phải thật đồ sộ, càng không cần giải kia, bằng nọ…, mà cái chính là làm đúng phúc phận chuyên môn với trách nhiệm “ngòi bút” thẳng nhất.

“Tôi làm than thổ phỉ” là tuyển tập gần 50 phóng sự điều tra của nhà báo Nguyễn Sỹ Hào trong hơn 20 năm công tác tại Đài Tiếng nói Việt Nam (VOV).

Tôi nghĩ Nguyễn Hào có thể an lòng về điều đó để yên tâm rời vị trí phóng viên “tiền phương” mà lui về làm quản lý - một quản lý báo có vốn liếng tác phẩm để dễ bề thị phạm cho cấp dưới.

Ở cái tuổi ngoài năm mươi như Nguyễn Hào, có lẽ nhu cầu được nổi tiếng này khác không còn quá lớn thì việc tập hợp những phóng sự, bài viết thành cuốn sách Tôi làm than thổ phỉ cũng chỉ mong ghi lại chặng làm nghề đã nếm trải, tìm sự thấu hiểu, nhìn nhận của độc giả trước một hành trình không chỉ của cá nhân nhà báo mà còn về những nhân vật từng trượt dài sa ngã. Những phóng sự lật xới tận cùng sự thật để cảnh tỉnh toàn xã hội.

Âu cũng là một thành công nữa của tập sách… Gấp sách lại, trên tinh thần đó chúc mừng nhà báo Nguyễn Hào đã rời vùng than thổ phỉ an toàn…!

Trần Nhật Minh