Nhà máy X51: Nửa thế kỷ xây dựng và phát triển

Nhà máy X51 (tên doanh nghiệp là Công ty Trách nhiệm hữu hạn Một thành viên Đóng và sửa tàu Hải Minh) ra đời sau thắng lợi của sự nghiệp chống Mỹ, cứu nước, trên cơ sở tiếp quản một căn cứ yểm trợ tiếp vận quân sự của Mỹ - Ngụy, sau đổi thành Xưởng Hải quân Nhà Bè.

Ngày 26-10-1975, Xưởng Hải quân Nhà Bè được gọi là Xưởng 51 - tiền thân của Nhà máy X51 ngày nay, với nhiệm vụ sửa chữa, bảo đảm kỹ thuật cho tàu, thuyền và các phương tiện nổi của Vùng 4 Hải quân.

Ban Chấp hành Đảng bộ Nhà máy X51 nhiệm kỳ 2025-2030 và đại biểu dự Đại hội Đại biểu Tổng công ty Ba Son lần thứ XIV ra mắt Đại hội. Ảnh: KIỀU OANH

Ngay từ những ngày đầu thành lập, Nhà máy đã là một trong 7 đơn vị có nhiệm vụ bảo đảm kỹ thuật tàu, thuyền cho Quân chủng Hải quân. Trong những năm chiến đấu và phục vụ chiến đấu, hàng trăm cán bộ, công nhân viên Nhà máy đã không ngại gian khổ, hy sinh, trực tiếp sửa chữa, bảo đảm sức sống cho đa số tàu trên chiến trường biên giới Tây Nam.

Mặc dù công việc khẩn trương, nặng nề, Nhà máy vẫn làm tròn nhiệm vụ quốc tế giúp nước bạn Lào và Campuchia, góp phần vào thắng lợi của cách mạng hai nước. Những thành tích đó của Nhà máy đã được Đảng và Nhà nước ghi nhận và trao tặng Huân chương Chiến công hạng Nhất, cùng nhiều phần thưởng cao quý khác.

Bước vào thời kỳ đổi mới, cán bộ, chiến sĩ, công nhân viên, người lao động Nhà máy đã kịp thời có mặt tại Cam Ranh và Trường Sa (Khánh Hòa), vượt qua mọi khó khăn, nguy hiểm để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ bảo đảm kỹ thuật cho các tàu, thuyền thực thi nhiệm vụ trên biển tại Quần đảo Trường Sa, được Chủ tịch Hội đồng Nhà nước (nay là Chủ tịch nước) tặng thưởng Huân chương Chiến công hạng Nhất lần thứ hai.

Phát huy truyền thống trong công tác bảo đảm kỹ thuật tàu quân sự, tập thể Nhà máy đã tích cực, chủ động nghiên cứu, sửa chữa, đóng mới thành công nhiều loại tàu quân sự hiện đại, có yêu cầu kỹ thuật cao, hoạt động dài ngày trên biển. Đơn vị đủ năng lực sửa chữa lớn các lớp tàu quân sự hiện đại (kể cả phần vũ khí, trang bị kỹ thuật), tiêu biểu như: Tàu hộ vệ chống ngầm (HQ11, 15, 13, 07..), tàu pháo, tàu quét mìn, tàu vận tải đổ bộ cỡ lớn...

Thi công đóng mới tàu kiểm ngư tại Nhà máy. Ảnh: KIỀU OANH

Bên cạnh nhiệm vụ quốc phòng, Nhà máy đã phát huy thế mạnh về năng lực công nghệ, đẩy mạnh hợp tác, liên doanh, liên kết, đóng mới nhiều phương tiện vận tải thủy, phương tiện nổi có trọng tải đến 6.500 tấn. Tiêu biểu là đóng mới thành công 5 tàu đánh cá ngừ đại dương lớn nhất khu vực Đông Nam Á và tàu du lịch hiện đại Aqua Nera phục vụ tuyến sông Amazon ở Nam Mỹ; tàu đa năng ứng phó sự cố tràn dầu trên biển; tàu chở dầu đến 3.000 tấn. Ngoài ra, Nhà máy còn thực hiện các dịch vụ gia công và lắp dựng kết cấu thép, góp phần đảm bảo việc làm, thu nhập ổn định cho cán bộ, công nhân viên và người lao động.

Song song với nhiệm vụ sản xuất, Nhà máy đã chủ động tiếp thu, ứng dụng khoa học, công nghệ, đầu tư trang thiết bị, phát huy sáng kiến, cải tiến kỹ thuật nâng cao chất lượng đóng mới, sửa chữa, bảo đảm kỹ thuật cho các loại tàu. Hiện, X51 là một trong những đơn vị dẫn đầu trong công tác bảo đảm kỹ thuật tàu Hải quân, Cảnh Sát biển, Cục Dân quân tự vệ khu vực phía Nam. Nhiều dự án nâng cao năng lực đã được triển khai như: Ụ chìm 5.000 tấn, cầu tàu 10.000 tấn, sàn nâng tàu 2.270T...

Để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thời kỳ đổi mới, Nhà máy thường xuyên quan tâm bồi dưỡng, đào tạo nâng cao trình độ cho đội ngũ cán bộ, công nhân viên, bằng nhiều hình thức sáng tạo: Tổ chức các lớp bồi dưỡng nghiệp vụ, nâng cao tay nghề; liên kết với các trường nghề đào tạo mới, đào tạo lại; gửi cán bộ, công nhân viên đi đào tạo các trường trong và ngoài Quân đội, đào tạo tiếp nhận chuyển giao công nghệ trong và ngoài nước; tổ chức các hội thi, hội thao gắn với tổ chức phong trào thi đua “luyện tay nghề - thi thợ giỏi”..., Đến nay, bình quân bậc thợ của Nhà máy là 5/7, thợ bậc cao chiếm 51,6%; có 35 thợ hàn được cấp chứng chỉ quốc tế (Lloyds, BV).

Những kết quả trong triển khai thực hiện nhiệm vụ chính trị trọng tâm luôn gắn liền với hoạt động công tác Đảng, công tác chính trị. Theo đó, Đảng ủy, chỉ huy Nhà máy luôn quan tâm xây dựng tổ chức đảng các cấp trong sạch vững mạnh, gắn với xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện “mẫu mực, tiêu biểu”, tạo nên sự thống nhất cao về nhận thức, tư tưởng và hành động trong thực hiện nhiệm vụ được giao.

Với những thành tích xuất sắc và toàn diện trên các mặt công tác, Nhà máy X51 vinh dự được Đảng, Nhà nước trao tặng nhiều phần thưởng cao quý: Danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân, 4 Huân chương Chiến công hạng Nhất, Huân chương Quân công hạng Nhì, Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Ba, Huân chương Lao động hạng Ba. Nhân dịp kỷ niệm 50 năm Ngày truyền thống (26-10-1975 / 26-10-2025), Nhà máy vinh dự được Chủ tịch nước tặng thưởng Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Ba.

Thời gian tới, với phương châm “Đoàn kết hiệp đồng, năng động sáng tạo, khắc phục khó khăn, hoàn thành tốt nhiệm vụ”, Nhà máy X51 sẽ tiếp tục tập trung nghiên cứu thiết kế và đề xuất đóng mới các loại tàu quân sự hiện đại, đáp ứng yêu cầu bảo vệ chủ quyền biển, đảo trong tình hình mới. Đồng thời, đẩy mạnh hợp tác quốc tế, tham gia đóng mới các tàu kinh tế phục vụ thị trường trong nước và xuất khẩu. Tổ chức sắp xếp bộ máy tinh, gọn, hoạt động hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả; làm tốt công tác giáo dục chính trị tư tưởng, tổ chức hiệu quả các phong trào thi đua; phát huy vai trò của các tổ chức quần chúng trong việc thực hiện nhiệm vụ chính trị của đơn vị. Quan tâm chăm lo bảo đảm việc làm, thu nhập, thực hiện chế độ, chính sách cho người lao động.

50 năm xây dựng và trưởng thành, Nhà máy X51 đã trở thành một trong những đơn vị có bề dày truyền thống của ngành đóng và sửa chữa tàu quân sự Việt Nam. Với nền tảng vững chắc từ các thành tựu đã đạt được, thế hệ "lính thợ" hôm nay của Nhà máy X51 Anh hùng quyết tâm viết tiếp "bản hùng ca" về tinh thần tự chủ, tự lực, tự cường, góp phần xây dựng Quân đội nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại, bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo thiêng liêng của Tổ quốc.