Nhà nông Đà Lạt lao đao vì rau, hoa nhiễm virus 'lạ'

Nhiều nhà vườn tại Đà Lạt lao đao vì hoa cúc nhiễm virus

Chiều 18-4, chúng tôi tìm đến nhiều khu vườn canh tác rau xà lách tại khu vực Thánh Mẫu, Đất Mới (phường 7, TP Đà Lạt). Theo các nhà nông nơi đây, hàng chục năm qua, họ canh tác rau xà lách tại đây, nhưng hầu như không phải sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, cũng ít xuất hiện sâu bệnh. Tuy nhiên, hơn hai tháng qua, nhiều vườn đột nhiên cây bị héo vàng rồi chết dần, chưa rõ nguyên nhân.

Dịch virus khiến vườn xà lách gia đình anh Ngữ chỉ thu hoạch được khoảng 10%.

Tại vườn rau xà lách hơn 1,5 ha của gia đình anh Nguyễn Quốc Minh Ngữ, khu Đất Mới, phường 7, TP Đà Lạt, trước đây, hàng tháng, gia đình anh vẫn đều đặn chuyển từ 6 đến 8 tấn rau theo đơn đặt hàng của nhiều siêu thị, nhà hàng trong cả nước. Nhưng hơn hai tháng nay, cả khu vườn chỉ cho thu hoạch gần một tấn rau mỗi tháng và chất lượng không bảo đảm, do rau nhiễm bệnh chưa rõ nguyên nhân, khiến nhiều hợp đồng tiêu thụ bị đổ bể.

“Tình trạng này xuất hiện từ sau Tết nguyên đán đến giờ. Vốn đầu tư, công cán, thuốc bảo vệ thực vật… đã bỏ ra, hơn hai tháng chờ thu hoạch, giờ đành phải nhổ bỏ phần lớn. Thiệt hại thì ai nhìn cũng biết rồi, mong sao cơ quan chức năng tìm được thuốc trị”, anh Ngữ tâm tư.

Bị nhiễm virus, cây hoa cúc bị “gục” phần ngọn.

Cách khu vườn anh Ngữ không xa, vườn rau xà lách gần bốn sào (gần 4.000m2), sắp đến kỳ thu hoạch của gia đình bà Bùi Thị Bình, dù đã được thương lái đặt hàng và cho ứng trước 32 triệu đồng, nhưng do rau nhiễm virus nên bà đành ngậm ngùi hoàn trả lại tiền.

Liền kề vườn bà Bình, gia đình chị Nguyễn Thị Hằng đành để cho vườn xà lách hơn hai sào tự chết khô, vì rau nhiễm bệnh nặng. “Tiền đặt cọc mua rau cũng đã nhận rồi, giờ phải trả chứ biết sao. Rau héo vàng, chết gần hết vườn, nên gia đình quyết định không thu hoạch, để cho chết khô rồi xới đất chuẩn bị cho mùa vụ mới”, chị Hằng ngậm ngùi.

Cây xà lách nhiễm bệnh đốm héo.

Chung tình cảnh với rau xà lách, thời gian gần đây, nhiều diện tích hoa cúc, cát tường tại Đà Lạt bỗng dưng bị héo vàng, hoa méo, lệch, không nở, khiến nông dân lo lắng. Nhiều nhà vườn buộc phải nhổ bỏ diện tích bị nhiễm bệnh để tránh lây lan. Thăm vườn hoa cúc saphia hơn bốn sào đang mùa trổ nụ, ông Nguyễn Phất (Làng hoa Thái Phiên, TP Đà Lạt), cho biết: “Hoa bị bệnh lạ lắm, chuẩn bị ra nụ thì phần ngọn bị “gục”, héo vàng. Vườn mình bị hư hại khoảng 30% thôi, còn nhiều vườn ở làng hoa này bị đến 70, 80%, đành phải nhổ bỏ trồng vụ mới. Hơn ba tháng chờ mùa thu hoạch, giờ thì…”.

Theo thống kê của ngành nông nghiệp TP Đà Lạt, từ tháng ba đến nay, thời tiết khô, nóng, có mưa rải rác nên bệnh virus trên hoa cúc, xà lách có xu hướng gia tăng mạnh. Hiện dịch hại này xảy ra khá phổ biến tại phường 7, 8, 11, 12 và xã Xuân Thọ.

Thống kê ban đầu, đã có hơn 120 ha hoa cúc, cát tường bị nhiễm virus, tỷ lệ hư hại từ 30 đến 50%; hơn 20 ha rau xà lách, bị hư hại từ 25 đến 45%, chủ yếu trên xà lách cô-rôn canh tác ngoài trời, các giống xà lách lô lô canh tác trong nhà kính ít nhiễm hơn.

Nhiều vườn xà lách của nhà nông Đà Lạt cùng chung tình cảnh.

Bà Vũ Thị Thúy, Trưởng phòng Bảo vệ thực vật, Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh Lâm Đồng, cho biết: “Ngay khi nhận thông tin, chúng tôi đã lấy mẫu phân tích và xác định tác nhân gây bệnh trên hoa cúc và xà lách đều là virus đốm héo cà chua TSWV (Tomato spotted wilt virus). Đây là dịch bệnh nguy hiểm, gây hại trên nhiều loài cây trồng như hoa cúc, xà lách, cà chua, atisô, húng quế… Loài virus này mới phát hiện lần đầu tại Lâm Đồng vào giữa tháng 4-2017. Loài virus này lây lan qua bọ trĩ và nhân giống vô tính”.

Sau khi xác định nguyên nhân gây bệnh, cơ quan chức năng tỉnh Lâm Đồng đã khuyến cáo, các vườn sản xuất cây giống phải bảo đảm các điều kiện về cách ly, chế độ vệ sinh; thường xuyên kiểm tra tình hình gây hại của bệnh đốm héo tại vườn ươm, nếu có triệu chứng phải nhổ bỏ, tiêu hủy toàn bộ lô giống. Với các nhà vườn, chú ý vệ sinh vườn, xử lý đất thu gom, tiêu hủy nguồn tàn dư thực vật nhiễm bệnh trước khi trồng; vườn bị nhiễm nặng phải nhổ bỏ và thu gom toàn bộ cây bị bệnh, tiêu hủy tập trung; không luân canh cây xà lách với hoa cúc, cà chua, húng quế, vì cùng là ký chủ của virus…

Tuy nhiên, cái khó hiện nay là loại virus này chưa có thuốc đặc trị. Do đó, để ngăn ngừa sự lây lan, trước mắt, nhà nông cần tuân thủ khuyến cáo của cơ quan chức năng trong quá trình sản xuất, mới mong giảm bớt nỗi lo toan khi vào những vụ mùa…

MAI VĂN BẢO