Nhà sáng chế 'chân đất'

Ông Đỗ Đức Quang (bìa phải) nhận bằng khen của Chủ tịch UBND tỉnh vì có thành tích cao tại Hội thi sáng tạo kỹ thuật cấp tỉnh lần thứ 10. Ảnh: Thủy Bình

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Danh-Chủ tịch Liên hiệp các hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh: “Ông Quang dù đã lớn tuổi nhưng đam mê sáng tạo kỹ thuật, làm ra nhiều sản phẩm có tính ứng dụng cao, giúp người dân giảm chi phí và nâng cao năng suất lao động. Các sản phẩm sáng tạo của ông Quang tham gia Hội thi sáng tạo kỹ thuật cấp tỉnh nhiều năm và đều đạt giải cao. Năm 2021, máy làm đất đa năng của ông Quang là 1 trong 5 giải pháp được Liên hiệp các hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh gửi tham gia hội thi cấp Trung ương”.

Đã quá trưa nhưng 5 công nhân xưởng cơ khí Đức Quang vẫn tích cực làm việc để kịp giao sản phẩm cho khách. Tiếng máy cắt sắt, hàn xen lẫn tiếng búa đập chan chát. Là chủ xưởng cơ khí nhưng ông Quang vẫn trực tiếp lắp ráp, hướng dẫn công nhân các công đoạn chế tạo máy móc. Rửa đôi tay lấm lem dầu mỡ, ông Quang hồ hởi kể: “Do khách đặt hàng nhiều, có người ở tỉnh Bình Phước, Lâm Đồng nên chúng tôi làm không hết việc. Vất vả nhưng được sự tin tưởng của khách hàng, anh em công nhân đều cố gắng làm việc để kịp thời gian giao hàng”.

Kể về cơ duyên gắn bó với nghề cơ khí, ông Quang cho biết: “Tôi sinh ra trong gia đình nghèo khó, phải nghỉ học từ sớm để làm việc, phụ giúp ba mẹ nuôi các em. Trải qua nhiều công việc, tôi quyết định gắn bó với nghề sửa chữa cơ khí. Năm 1976, với những kiến thức có được, tôi mở xưởng cơ khí của riêng mình. Điều tôi nung nấu là cải tiến, sáng chế các sản phẩm phục vụ sản xuất của người nông dân”.

Năm 2008, ông Quang bắt đầu tìm tòi, nghiên cứu. Đến năm 2010, ông sáng chế thành công máy đào xới bồn cà phê và máy thu hoạch cà phê. Ban đầu, ông Quang cũng gặp nhiều khó khăn, phải làm đi làm lại nhiều lần. Nhưng nhờ sự kiên trì, chịu khó đã giúp ông sáng chế thành công. Các loại máy này khi đưa vào hoạt động đều đạt hiệu quả rất cao. Không dừng lại ở đó, ông còn quan sát, cẩn thận ghi chép lại những ưu khuyết điểm khi đưa máy vào sử dụng. Qua đó, ông phát hiện máy đào xới bồn cà phê còn nhược điểm là khi đào để lấy đất lên phải kéo lui bằng tay rất mất sức và hệ thống truyền động bằng nhông nên máy có tốc độ không nhanh.

Có nhược điểm thì phải cải tiến. Suy nghĩ đó đã thôi thúc ông tiếp tục sáng tạo. Năm 2019, ông Quang cùng con trai là Đỗ Đức Sang mày mò, nghiên cứu cải tiến máy đào xới bồn cà phê thành máy làm đất đa năng, với hệ thống truyền động bằng nhông và xích giúp máy đào nhanh, lượng đất lấy lên khi đào nhiều hơn 20% và bền hơn. Máy có hệ thống lùi giúp việc đào rãnh nhanh và tiết kiệm nhiều sức lao động.

Chia sẻ về cấu tạo của máy, anh Đỗ Đức Sang cho biết: “Máy gồm 1 tay ga và 1 tay lùi. Tay ga giúp máy tăng tốc và khi lên ga lưỡi bám vào đất đưa máy di chuyển về phía trước. Tay lùi hỗ trợ người sử dụng đưa máy lùi về phía sau để lấy đất lên. Tay lùi kết hợp với hệ thống lùi được thiết kế linh hoạt; khi máy hoạt động đi tới chỉ cần bóp tay lùi máy sẽ kéo bánh về phía sau, khi thả tay sẽ tự về “mo”, bánh xe di chuyển tự do. Thiết kế như vậy giúp việc đào đất nhanh hơn, không mất thời gian dừng máy rồi mới vào số như các loại máy hiện nay. Máy nhỏ gọn, có thể di chuyển linh hoạt trên mọi địa hình và khả năng đào sâu đến 60 cm nên có thể sử dụng để đào bồn trồng cây hoặc đào móng tường rào, rãnh nước nhỏ. Qua thực tế sử dụng, máy làm đất đa năng có thể thay thế cho 8 nhân công/ngày”.

Ông Đỗ Đức Quang bên chiếc máy đào xới bồn cà phê và máy làm đất đa năng. Ảnh: Thủy Bình

Với tiện ích, hiệu quả sau khi cải tiến, ông Quang đã bán ra thị trường khoảng 80 máy làm đất đa năng; khách hàng cả ở các tỉnh: Quảng Trị, Đak Lak, Lâm Đồng, Bình Phước. Máy đào xới bồn cà phê trước đây được bán với giá 9 triệu đồng. Sau khi cải tiến thành máy làm đất đa năng, ông bán với giá 9,5 triệu đồng. Hiện tại, xưởng tạo việc làm ổn định cho 5 lao động với mức tiền công khoảng 8 triệu đồng/người/tháng. Anh Lê Trung Khánh (thôn 5, xã Nghĩa Hòa, huyện Chư Păh) sử dụng nhiều năm sản phẩm sáng chế của xưởng cơ khí chia sẻ: “Nhà tôi có 3 ha cà phê. Lúc trước, việc đào xới hố rất mất thời gian. Từ lúc sử dụng máy do chú Quang sáng chế, việc đào hố dễ dàng và nhanh hơn trước rất nhiều”.

Tham gia Hội thi sáng tạo kỹ thuật cấp tỉnh lần thứ 10 (năm 2020-2021), máy làm đất đa năng của nhóm tác giả Đỗ Đức Quang và Đỗ Đức Sang đã đạt giải nhì. Nhóm tác giả được nhận bằng khen của Chủ tịch UBND tỉnh vì đạt thành tích cao tại hội thi. Theo đánh giá của Ban giám khảo, máy làm đất đa năng của nhóm tác giả có tính ứng dụng cao. Cấu tạo máy đơn giản, dễ tháo rời khi vận chuyển đến vườn cà phê và lắp lại dễ dàng khi sử dụng.

Trò chuyện với ông Quang, chúng tôi càng cảm nhận được niềm đam mê sáng tạo, tâm huyết với hoạt động sản xuất của bà con nông dân nơi nhà sáng chế này. Những tấm bằng khen, giấy khen về các sản phẩm, sáng chế của mình được ông Quang cất giữ cẩn thận. “Tôi sẽ tiếp tục nghiên cứu, tìm tòi để sáng tạo nhiều sản phẩm có ích cho bà con nông dân”-ông Quang chia sẻ.

THỦY BÌNH