Nhà trọ, chung cư từ chối xe điện có đúng luật không?
Mạng xã hội xôn xao thông tin việc chung cư, nhà trọ cấm xe điện và quy trách nhiệm nếu để xảy ra sự cố. Vậy luật quy định ra sao?
Vừa qua, tôi đọc trên mạng xã hội thấy người dân bàn tán xôn xao việc có thông tin chung cư, nhà trọ cấm xe điện. Đồng thời, những nhà trọ này yêu cầu người ở trọ phải chịu toàn bộ trách nhiệm nếu xảy ra sự cố. Vậy pháp luật quy định vấn đề này ra sao? (Bạn đọc Thu Hương, ngụ TP HCM).
Liên quan đến vấn đề này, Báo Người Lao Động trích ý kiến của Luật sư Mai Thanh Bình (Công ty Luật TNHH Mai Thanh Bình) như sau:
Trên thực tế, hiện nay chưa có văn bản pháp luật nào quy định cụ thể về việc cấm xe điện tại nhà trọ hay chung cư. Việc từ chối này thường được ghi nhận trong hợp đồng thuê nhà hoặc nội quy của tòa nhà.
Các dòng xe điện trên thị trường. Ảnh: NGUYỄN HẢI
Hiến pháp và Bộ luật Dân sự 2015 bảo đảm quyền sở hữu tài sản cho công dân, bao gồm quyền sử dụng và định đoạt tài sản của mình. Theo Điều 32 Hiến pháp và Điều 186 Bộ luật Dân sự 2015, người dân có quyền sở hữu và sử dụng tài sản hợp pháp của mình.
Cụ thể hơn, Luật Nhà ở 2014 cũng khẳng định người thuê nhà hoặc cư dân chung cư được sử dụng nhà ở một cách ổn định. Điều này bao gồm cả việc sở hữu và sử dụng các phương tiện di chuyển như xe máy điện hay xe đạp điện.
Do đó, nếu không có căn cứ pháp lý rõ ràng, việc chủ nhà trọ hoặc ban quản lý chung cư tự ý cấm xe điện có thể bị xem là hành vi hạn chế trái pháp luật quyền sở hữu tài sản của người dân.
Việc từ chối xe điện chỉ có thể được xem là hợp pháp khi có căn cứ vững chắc, dựa trên nội dung trong hợp đồng và nội quy.
Theo khoản 2 Điều 6 Quy chế quản lý, sử dụng nhà chung cư kèm theo Thông tư 05/2024/TT-BXD, nội quy chung cư có thể bao gồm các quy định về PCCC và các quy định khác để đảm bảo an toàn.
Nếu các quy định này được xây dựng hợp pháp, nội quy phải được xây dựng đúng trình tự được đa số cư dân đồng thuận và có nội dung rõ ràng về việc cấm hoặc hạn chế xe điện, thì người dân cần phải tuân thủ.
Đối với nhà trọ, nếu hợp đồng thuê nhà có quy định rõ về việc hạn chế hoặc cấm sử dụng xe điện thì người thuê có nghĩa vụ tuân thủ. Tuy nhiên, điều khoản đó cũng không được trái với các quy định của pháp luật về dân sự, phòng cháy chữa cháy và quyền sở hữu tài sản.
Việc cấm xe điện có thể giải quyết được nỗi lo của chủ nhà, ban quản lý chung cư nhưng lại gây ra bất tiện lớn cho người dân. Một giải pháp bền vững và hợp lý hơn là tìm cách chung sống an toàn với xe điện.
Các chủ nhà trọ và ban quản lý chung cư nên đầu tư xây dựng các khu vực sạc xe điện riêng biệt, có trang bị hệ thống PCCC đúng tiêu chuẩn và hệ thống ngắt mạch tự động. Đồng thời, tăng cường tuyên truyền, hướng dẫn cư dân cách sử dụng và sạc pin an toàn.
Trong khi đó, theo luật sư Nguyễn Văn Hậu, Chủ tịch Trung tâm Trọng tài Thương mại Luật gia Việt Nam, không thể phủ nhận những lo ngại về nguy cơ cháy nổ từ pin xe điện là có thật và việc đặt sự an toàn tính mạng, tài sản của cả cộng đồng lên hàng đầu là hoàn toàn đúng đắn. Tuy nhiên, thay vì tìm kiếm giải pháp để quản lý và kiểm soát rủi ro một cách hiệu quả thì việc đưa ra lệnh cấm hoàn toàn là một biện pháp cực đoan và có xu hướng đi ngược lại với việc đẩy mạnh sử dụng và chuyển đổi xe xăng sang xe điện của Chính phủ hiện nay.
Hành động này không chỉ thể hiện sự lúng túng trong công tác quản lý mà còn là một quyết định có thể vượt quá thẩm quyền được pháp luật cho phép của ban quản trị chung cư, dẫn đến những tranh chấp không đáng có.
Về mặt pháp lý, lệnh cấm này cho thấy sự vượt quá thẩm quyền của ban quản trị và hội nghị nhà chung cư, cụ thể, ở Điều 147 Luật Nhà ở 2023 quy định về thẩm quyền của ban quản trị nhà chung cư.
Luật sư Nguyễn Văn Hậu cho rằng mặc dù hội nghị nhà chung cư có quyền đặt ra các quy chế quản lý, quyền lực này luôn bị giới hạn bởi các quy định của pháp luật và không được phép xâm phạm đến các quyền cơ bản của chủ sở hữu.
Ngoài ra, xe điện là tài sản hợp pháp và việc ngăn cản cư dân sử dụng không gian chung như nhà để xe là hành vi hạn chế quyền sở hữu tài sản. "Không ai có thể bị hạn chế, bị tước đoạt trái luật quyền sở hữu, quyền khác đối với tài sản" – luật sư Nguyễn Văn Hậu khẳng định.
Luật sư Nguyễn Văn Hậu cho biết thêm điều quan trọng nhất là hiện nay không có bất kỳ văn bản quy phạm pháp luật nào của nhà nước cấm việc sạc xe điện tại tầng hầm. Do đó, trách nhiệm đúng đắn của ban quản trị là quản lý rủi ro bằng cách áp dụng các giải pháp an toàn đã được cơ quan chức năng như Cục Cảnh sát PCCC và Cứu nạn Cứu hộ khuyến cáo, thay vì cấm đoán.
Theo luật sư trong trường hợp quy định bất hợp lý vẫn được thông qua, cư dân hoàn toàn có quyền gửi đơn khiếu nại lên UBND cấp phường để yêu cầu chính quyền can thiệp, thậm chí khởi kiện ban quản trị ra tòa án.
