Nhà văn Tống Phước Bảo: Tiếp xúc nghệ thuật sớm, trẻ luôn lạc quan, phấn chấn và hăng say

Qua tác phẩm viết cho thiếu nhi, anh mong muốn mang lại những điều gì cho trẻ em?

Tôi thấy trẻ em ngày nay quanh quẩn việc học và khi rảnh rỗi chỉ ôm chiếc điện thoại lướt mạng, chơi game. Tôi tiếc quá. Tôi viết lại những ký ức tuổi thơ trong xóm nhỏ của mình, trong thành phố mình đang sống với nhiều trò chơi ngây dại nhưng cực kỳ vui vẻ. Tôi kể lại những món quà vặt, những thức ăn đã nằm trong tâm khảm của một đứa trẻ từ nhỏ đến lớn với mảnh đất này. Nói thật đó là những câu chuyện mà tôi gửi vào đó ước mong các em đọc được sẽ thích thú, buông chiếc điện thoại ra, và có những tuổi thơ thật thích thú như tôi đã từng.

Việc trẻ em phát triển tư duy, trí tưởng tượng, sáng tạo, cũng như hình thành tâm lý tích cực qua ngôn ngữ văn chương, theo anh, như thế nào?

Đồng hành cùng việc đọc của con trẻ, ta sẽ thấy từ trang sách con trẻ sẽ hình thành được một nếp sống rất tốt đẹp từ tính cách, suy nghĩ cho đến hành động. Cũng từ trang sách, trẻ em bay vào thế giới tưởng tượng, từ đó có những sáng tạo cho riêng mình. Và chắc chắn đọc sách nhiều, vốn từ của các con sẽ thuần Việt hơn, giúp các con viết các bài văn chỉn chu hơn rất nhiều.

Các sáng tác văn học cho trẻ em theo anh cần có sự đồng bộ, mục đích rõ ràng ra sao?

Tôi thấy thị trường sách dành cho đối tượng độc giả này chưa phong phú mà lại hơi có tính tự phát. Có nghĩa là cứ mạnh đơn vị nào là làm theo đơn vị ấy, mà chúng ta chưa có sự liên kết cùng mục tiêu. Ví dụ nếu các đơn vị in ấn, phát hành dòng sách cho thiếu nhi ngồi lại, cùng định hướng theo từng hạng mục, từng mùa sách, từng lễ hội sách cho thiếu nhi, thêm nữa đồng bộ lại kế hoạch phát hành theo dạng sách tranh, sách chữ, sách song ngữ, sách tô màu… Và hơn hết chủ đề cần nhấn vào văn hóa, lịch sử, xã hội để các em có kiến thức về đất nước hơn.

Từ các tiếp xúc thực tế của anh với thanh thiếu niên qua việc tới các trường học, qua các câu lạc bộ sách thiếu nhi, các tọa đàm, anh thấy nhu cầu của các em đối với nghệ thuật ra sao?

Tôi thấy nhu cầu sách thiếu nhi rất cao chỉ là chúng ta hiếm có tác phẩm thu hút các em. Thu hút ở đây là bằng nhiều cách. Tôi chỉ ví dụ câu chuyện người Nhật họ ăn, trước tiên là bằng mắt, sau đó là độ sạch của nguyên liệu, tiếp đến mới tính tới độ ngon của món ăn. Sách bây giờ bìa phải đẹp, bắt mắt, thu hút giữa trăm ngàn cuốn sách trên kệ, để chính các em phải cuốn mình vào bìa sách mà chọn lấy trước. Sau đó là chất lượng ruột, minh họa, tranh ảnh, và giấy dùng, sao cho mở ra là các em háo hức ngay. Sự háo hức này bắt đầu dẫn dắt các em đi vào câu chữ trong cuốn sách. Như chính tôi, khi in cuốn sách này, tôi chọn bìa kĩ, vẽ lại cảnh một xóm nhỏ đang rộn ràng vui chơi, tôi cho làm thêm 4 bức ảnh rời để làm quà tặng cho các em tô màu. Đó mới là đánh đúng nhu cầu của thiếu nhi.

Nhà văn Tống Phước Bảo Giao lưu cùng các em học sinh quận 11 TPHCM trong ngày hội Văn hóa đọc tháng 4/2025.

Anh nhận thấy của các em được chú trọng giáo dục nghệ thuật có gì khác không?

Khác biệt mà tôi nhận thấy qua các cuộc giao lưu là sự dạn dĩ trong giao tiếp. Điều quan trọng nhất là tôi thấy tinh thần của các em khi có điều kiện tiếp xúc nghệ thuật sớm luôn lạc quan, phấn chấn và hăng say đến trường. Bởi với lứa tuổi các em, học và chơi được cân bằng luôn mang tới nguồn năng lượng tích cực trong tâm lý. Mỗi ngày đến trường là mỗi ngày vui. Điều này, dễ bắt gặp trên gương mặt các em có sự giáo dục nghệ thuật tốt.

Chính vì vậy, để trẻ em phát triển hài hòa về thể chất tinh thần cũng như có thái độ sống tích cực, việc giáo dục nghệ thuật cần đồng bộ và bắt đầu từ trong nhà trường ra sao, thưa anh?

Vừa rồi tôi có xem một đoạn video ngắn Tổng Bí thư Tô Lâm phát biểu cố gắng phấn đấu để mỗi em học sinh khi tốt nghiệp thì ít nhất biết chơi 1,2 nhạc cụ. Tôi cho rằng đó là một phát biểu đáng trân trọng và cần thực hiện. Bởi tinh thần với lứa tuổi học sinh rất quan trọng. Có những em vì áp lực học hành mà trở nên trầm cảm. Thể dục thể thao nâng cao thể chất, nhưng nghệ thuật chính là liều thuốc tinh thần quý báu cho các em trong giai đoạn phát triển toàn diện cơ thể này. Các trường cần có các đội, nhóm hoạt động văn học nghệ thuật, có giáo viên chủ trì hướng dẫn, tạo các buổi giao lưu với những nhân vật thành công trong lĩnh vực văn học nghệ thuật, xây dựng phòng tập cũng như hội trường biểu diễn. Và hơn hết, có những giáo trình đổi mới, cập nhật hiện đại để các môn học liên quan đến văn học lẫn nghệ thuật trở thành một sân chơi phát huy tư duy sáng tạo của các em. Ươm mầm từ lúc nhỏ, chúng ta mới gặt hái thành công sau này. Nếu trường học là một vườn ươm tốt, xã hội sẽ có những tài hoa phát lộ.

Tác phẩm mới viết cho trẻ em của nhà văn Tống Phước Bảo.

Một mảnh đất cằn cỗi thì khó cho được vườn cây xanh sum suê. Một xã hội thiếu văn học nghệ thuật sẽ dễ khô cằn cảm xúc. Từ các trang sách và bài báo mình viết, tôi luôn muốn nói điều này với độc giả của mình. Tương lai đất nước là nằm trong tay thiếu nhi hiện nay. Việc bây giờ của chúng ta là tạo một vườn ươm thật tốt.

Xin cảm ơn những chia sẻ của anh!

Việt Quỳnh (thực hiện)