Nhạc sĩ Thế Hiển - Người viết nên những bản hùng ca bất tử về người lính

Nhạc sĩ Thế Hiển (tên đầy đủ là Lại Thế Hiển) sinh năm 1955, quê gốc Nam Định cũ, lớn lên tại TP.HCM. Ông bộc lộ năng khiếu âm nhạc từ nhỏ, tham gia phong trào văn nghệ địa phương rồi theo học Trung cấp thanh nhạc.

Người nhạc sĩ của người lính

Năm 1980, nhạc sĩ Thế Hiển trở thành ca sĩ của Đoàn ca múa nhạc Bông Sen, có nhiều chuyến lưu diễn phục vụ khán giả cả nước. Năm 1982, ông bắt đầu sự nghiệp sáng tác, với tác phẩm đầu tay Khi bong bóng bay được công chúng đón nhận.

Năm 1983, trong chuyến lưu diễn phục vụ bộ đội ở phía Bắc, nhạc sĩ Thế Hiển sáng tác ca khúc Hát về anh - một trong những ca khúc hay nhất về người lính. Tác phẩm đã ghi tên tuổi Thế Hiển vào làng âm tân nhạc Việt Nam.

Hát về anh lan tỏa khắp nơi, ca khúc này được dàn dựng và trình bày trên sóng Đài tiếng nói Việt Nam, Đài phát thanh TP.HCM và được các ca sĩ nổi tiếng chọn hát trong những chuyến lưu diễn phục vụ các đơn vị bộ đội nơi biên giới hải đảo.

NSND Thế Hiển được gọi là "nhạc sĩ của người lính".

Năm 1986, ông cùng Đoàn nghệ thuật Bông Sen biểu diễn phục vụ bộ đội ở mặt trận 479 và sáng tác ca khúc Nhánh lan rừng. Một lần nữa, bài hát về chủ đề người lính của ông được công chúng hoan nghênh nhiệt liệt.

Bên cạnh đó, ông cũng sáng tác nhiều bài hát về chủ đề Thanh niên xung phong như Chuyện ngày xưa chuyện ngày nay, Hát trên nông trường xanh...

Năm 1987, ông rời đoàn Đoàn nghệ thuật Bông Sen và trở thành ca sĩ tự do. Tóc em đuôi gà là ca khúc nhạc trẻ của nhạc sĩ Thế Hiển sáng tác năm 1995. Ngay sau khi sáng tác, ca khúc được thế hệ trẻ Việt Nam đón nhận thời bấy giờ và được nhiều ban nhạc biểu diễn. Ca sĩ Quang Linh cũng đã lấy tên bài hát để đặt cho một album ca nhạc của mình.

Cũng vào năm 1995, ông theo học bậc đại học tại chức khoa Sáng tác và Thanh nhạc tại TP.HCM. Năm 1999, ông tốt nghiệp loại giỏi cả hai ngành về thanh nhạc và sáng tác.

Suốt hơn 40 năm gắn bó với âm nhạc, nghệ sĩ Thế Hiển để lại gần 100 tác phẩm, trong đó nhiều ca khúc trở thành ký ức của nhiều thế hệ.

Nhạc sĩ Thế Hiển thể hiện ca khúc "Nhánh lan rừng".

Ông đặc biệt được biết đến với những sáng tác viết về người lính Bộ đội Cụ Hồ, về biển đảo và Trường Sa. Chính vì vậy, công chúng trìu mến gọi ông là "nhạc sĩ của người lính". Nhạc sĩ cũng là một trong những văn nghệ sĩ thường xuyên mang lời ca tiếng hát phục vụ bộ đội, thanh niên xung phong và lực lượng vũ trang ở nhiều vùng miền.

Không chỉ gắn bó với dòng nhạc cách mạng, nghệ sĩ Thế Hiển còn để lại nhiều bản tình ca đi cùng tuổi trẻ thập niên 1990-2000 như Chuyện lứa đôi, Hoài niệm dấu yêu, Đợi chờ trong cơn mưa, Hát trên nông trường xanh, Dấu chấm hỏi…

Năm 2023, ông phát hành tập nhạc gồm 32 ca khúc viết về lực lượng vũ trang, 8 bài về tình yêu quê hương đất nước, gửi tặng các đơn vị, trường đào tạo sĩ quan, bộ đội biên phòng.

Nhạc sĩ Thế Hiển có sự nghiệp âm nhạc lừng lẫy.

Luôn lạc quan, yêu đời

NSND Thế Hiển cũng giành nhiều giải thưởng như Bằng khen UBND TP.HCM 1985, giải 3 cuộc Vận động sáng tác của TW Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, Huân chương Lao động hạng 3, ba lần lập kỷ lục Việt Nam trong vai trò nhạc sĩ. Ông cũng là nhạc sĩ đến đảo Trường Sa nhiều nhất (6 lần).

Với những đóng góp cho nghệ thuật nước nhà, nhạc sĩ Thế Hiển được phong tặng danh hiệu NSƯT vào năm 2012. Tháng 3/2024, ông được phong tặng danh hiệu NSND.

Nói về sự nghiệp sáng tác của mình, ông từng tâm sự: "Cả sự nghiệp, tôi viết khoảng 250 bài, phổ biến khoảng 150 bài nhưng chưa bao giờ định dừng lại. Tiền bản quyền - lương hưu của những nghệ sĩ tự do - giúp tôi đủ sống, không phiền con cháu”.

Âm nhạc của Thế Hiển được giới chuyên môn đánh giá là giản dị, không cầu kỳ, không có nhiều biến âm, không nhiều kỹ thuật cổ điển mà mang phong cách nhạc nhẹ với âm hưởng dân ca. Ông đều nghiên cứu trước khi viết chủ đề, có sự đào sâu suy nghĩ và tìm chất liệu của từng vùng miền khi áp dụng một số điệu thức dân ca vào ca khúc của mình.

Có sự nghiệp lừng lẫy nhưng nhạc sĩ Thế Hiển lại trải qua cuộc sống hôn nhân nhiều thăng trầm. Trải qua nhiều mối tình trong đời cùng 3 lần đổ vỡ hôn nhân song NSND Thế Hiển chưa bao giờ sáng tác những ca khúc bi lụy mà luôn lạc quan, yêu đời.

Ở tuổi 70, nam nhạc sĩ có cháu nội cháu ngoại đầy đủ, có người còn muốn nối nghiệp ông làm nhạc sĩ, nghệ sĩ. Nhạc sĩ từng chia sẻ ở tuổi xế chiều, ông quan tâm nhiều cho sức khỏe, dành thời gian nghỉ ngơi, ưu tiên gia đình, con cái. Bên cạnh đó, nhạc sĩ Thế Hiển vẫn tham gia các buổi hội thảo về âm nhạc, làm giám khảo một số cuộc thi.

Nhạc sĩ Thế Hiển luôn lạc quan, yêu đời.

Những tưởng sau nhiều thăng trầm, NSND Thế Hiển có thể yên hưởng tuổi già bên con cháu thì biến cố lại xảy ra. Vài tháng qua, sức khỏe của nhạc sĩ Thế Hiển xuống dốc nhanh, phải thở oxy.

Tối 1/10, nhạc sĩ Thế Hiển qua đời tại Bệnh viện Quân Y 175, TP.HCM, sau thời gian chống chọi căn bệnh ung thư phổi.

Trước đó, ông nhập viện cấp cứu từ khuya 30/9. Các bác sĩ chẩn đoán tình trạng của nhạc sĩ là suy hô hấp cấp. Dù đã ra đi song những ca khúc của ông vẫn sẽ sống mãi trong lòng người hâm mộ.

Ngọc Thanh