Nhận diện vi phạm trong lĩnh vực quản lý đất đai thông qua công tác kiểm sát việc giải quyết các vụ án hành chính

Hình ảnh minh họa - Ảnh: S.T

Tại hội nghị, các đại biểu đã trao đổi các nội dung để nhận diện, đánh giá và rút kinh nghiệm đối với các vi phạm, thiếu sót trong lĩnh vực quản lý nhà nước về đất đai thông qua hoạt động xét xử vụ án hành chính của tòa án nhân dân (TAND) các cấp khu vực miền Trung - Tây Nguyên, đề ra các giải pháp nâng cao chất lượng công tác kiểm sát việc giải quyết các vụ án hành chính trong lĩnh vực này.

Phát biểu tham luận tại hội nghị, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Hà Sỹ Đồng cho biết: Từ ngày 1/12/2019 - 30/11/2022, UBND tỉnh Quảng Trị cùng các cơ quan liên quan, trong đó chủ yếu là Sở Tài nguyên và Môi trường đã tiếp nhận 358 đơn thư, trong đó: Đơn thư có nội dung khiếu nại là 55 đơn, tố cáo 19 đơn, tranh chấp đất đai 9 đơn và đơn thư có nội dung kiến nghị, phản ánh là 275 đơn. Nội dung đơn thư tập trung vào công tác giao đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, thu hồi đất và áp giá bồi thường, hỗ trợ, tái định cư để giải phóng mặt bằng. Các vụ việc khiếu nại, tố cáo cơ bản đã được giải quyết, mặc dù vẫn còn tồn đọng một số vụ việc kéo dài nhưng không có phát sinh điểm nóng, làm ảnh hưởng đến an ninh trật tự chính trị trên địa bàn tỉnh.

Từ ngày 1/12/2019 - 30/11/2022, UBND tỉnh, Chủ tịch UBND tỉnh đã ban hành 408 quyết định hành chính trong lĩnh vực quản lý đất đai, trong đó có 91 quyết định giao đất, 153 quyết định cho thuê đất, 10 quyết định cho phép chuyển mục đích, 105 quyết định cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, 35 quyết định thu hồi đất và phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; 14 quyết định giải quyết khiếu nại, tranh chấp; Sở Tài nguyên và Môi trường đã ban hành 68.000 quyết định cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Nhìn chung, các quyết định hành chính trong lĩnh vực quản lý đất đai cơ bản được ban hành đúng quy định pháp luật về trình tự, thủ tục, thẩm quyền, nội dung, đáp ứng được yêu cầu của công tác quản lý nhà nước về đất đai, đảm bảo hài hòa quyền và lợi ích hợp pháp của nhà nước và người sử dụng đất. Tuy nhiên, bên cạnh đó vẫn còn một số quyết định hành chính ban hành còn thiếu sót, chưa đảm bảo về trình tự, thủ tục dẫn đến bị khiếu nại, khởi kiện đến tòa án. Trong các quyết định hành chính bị khiếu kiện ra tòa án có đến khoảng 80% tập trung ở lĩnh vực đất đai…

Từ đó, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Hà Sỹ Đồng đề xuất: Theo Điều 60 Luật Tố tụng hành chính năm 2015 thì thủ trưởng cơ quan hoặc cấp phó mới đủ thẩm quyền tham gia các phiên đối thoại, hòa giải và tố tụng tại tòa án, không được ủy quyền cho cơ quan chuyên môn. Trong khi đó, cơ quan chuyên môn thường nắm rõ vụ việc nên đề xuất sửa đổi Luật Tố tụng hành chính theo hướng cơ quan, người bị kiện có thể ủy quyền cho cơ quan chuyên môn tham gia tố tụng. Theo quy định tại Điều 9 Luật Khiếu nại 2011 quy định thời hiệu khiếu nại là 90 ngày kể từ ngày biết hoặc nhận được quyết định hành chính đó. Trong khi đó, theo Điều 116 Luật Tố tụng hành chính thì thời hiệu khởi kiện quyết định hành chính là 1 năm. Do đó, khi quyết định hành chính hết thời hiệu theo Luật Khiếu nại đã được tổ chức thi hành nhưng vẫn còn thời hiệu khởi kiện tại tòa án thì sẽ khó khắc phục hậu quả xảy ra.

Hiện nay Quốc hội, Chính phủ đang tổ chức lấy ý kiến Nhân dân đối với dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) và Quốc hội sẽ cho ý kiến vào kỳ họp tháng 5, tháng 10/2023, dự kiến được Quốc hội biểu quyết thông qua vào kỳ họp cuối năm 2023 và có hiệu lực thi hành từ 1/7/2024. Vì vậy, đề nghị viện kiểm sát nhân dân, TAND tham gia ý kiến đối với các quy định liên quan đến khiếu nại, khiếu kiện về lĩnh vực đất đai; những vấn đề xảy ra có tiền lệ nhưng các quy định pháp luật hiện hành chưa được khắc phục.

Tiến Nhất