Nhận định về đề thi minh họa môn ngữ văn vào lớp 10 Hà Nội

Kỳ thi vào lớp 10 Hà Nội năm 2023. Ảnh: Duy Linh

Cô Vương Thúy Hằng - giáo viên ngữ văn – Hệ thống giáo dục HOCMAI nhận định, đây cũng là năm cuối cùng thực hiện theo chương trình Giáo dục phổ thông năm 2006, đối với môn ngữ văn nói riêng, việc công bố đề thi minh họa giữ nguyên cấu trúc so với các năm trước đây đã phần nào giúp các em ổn định về tâm lí, sẵn sàng cho “cuộc chạy đua nước rút” của mình. Đề thi minh họa được công bố giữ nguyên cấu trúc, hình thức và số lượng câu hỏi, cụ thể như sau:

Phần I (6,5 điểm)

Văn bản Làng của tác giả Kim Lân thuộc chương trình Ngữ văn 9, đã xuất hiện trong đề thi nhiều năm và luôn thuộc nhóm văn bản trọng tâm nên sẽ không làm khó các thí sinh. Với 04 câu hỏi kiểm tra khả năng đọc – hiểu văn bản, ghi nhớ kiến thức Ngữ văn, tạo lập văn bản…, các thí sinh sẽ mất từ 15 – 20 phút cho quá trình làm bài.

Có thể thấy, so với đề thi của năm 2023, câu hỏi về tình huống truyện có phần khó hơn khi yêu cầu xác định chính xác vị trí của ngữ liệu trong tổng thể văn bản và tác dụng của việc xây dựng tình huống truyện đó; tuy nhiên, như đã nói ở trên, đây là văn bản quen thuộc nên trong quá trình ôn tập, học sinh chỉ cần ghi nhớ kiến thức tốt, trình bày rõ ràng là có thể đạt điểm tối đa cho câu hỏi này.

Phần II (3,5 điểm)

Với 3 câu hỏi đi kèm ngữ liệu bên ngoài sách giáo khoa, đề thi kiểm tra kiến thức về tiếng Việt và có hai yêu cầu tạo lập văn bản (một câu hỏi ngắn và một đoạn văn có dung lượng khoảng 400 chữ bàn về sự kiên định trong cuộc sống). So với đề thi của năm 2023, ở câu hỏi số 2: “Em có đồng tình với nhận định: “Sống không mục tiêu cũng giống như lái xe trong một màn màn sương dày đặc” không? Vì sao?” có độ mở hơn, thí sinh được phép nêu quan điểm của mình và sử dụng lí lẽ để làm rõ; Bởi vấn đề bàn luận không mới nên sẽ rất khó để thí sinh có thể trả lời “không đồng tình” nhưng có thể thấy, đây là bước khởi đầu cho sự thay đổi ở đề thi vào 10 của Hà Nội, bám sát tới mục tiêu đánh giá về “năng lực” thay cho khả năng ghi nhớ kiến thức ở môn Ngữ văn.

Một số định hướng cho quá trình ôn tập

Từ việc phân tích đề minh họa có thể thấy, cấu trúc, ngữ liệu và nội dung hỏi trong đề thi tương đối quen thuộc, không hề khó, nếu có quá trình ôn luyện tốt, kĩ năng và phương pháp làm bài tốt, thí sinh dễ dàng đạt được 7,5 – 8,25. Đối với các em học sinh đang học lớp 9, chúng ta chỉ còn một khoảng thời gian rất ngắn trước khi bước vào “cuộc chiến này”, vậy nên, cần tập trung vào những mục tiêu cụ thể:

+ Hệ thống kiến thức trọng tâm các văn bản/tác phẩm trong chương trình Ngữ văn. Các em nên lập bảng thống kê để có thể so sánh nhanh, nhìn ra sự giống/khác nhau của các văn bản/tác phẩm và thuận lợi tra cứu khi cần; đặc biệt chú ý các thông tin liên quan tới tình huống truyện, tác giả, hoàn cảnh sáng tác…

+ Rà soát toàn bộ kiến thức thuộc phần Tiếng Việt (phép liên kết, cấu tạo câu, thành phần câu…) nên lấy những ví dụ đi kèm để làm rõ lí thuyết, thuận lợi trong việc ghi nhớ kiến thức. Trong đề thi luôn có yêu cầu: viết đoạn văn trong đó có sử dụng… nên khi ôn tập, hãy dành thời gian viết những câu văn mẫu để tránh lúng túng khi làm bài thi.

+ Rèn luyện tốc độ viết bởi đây là bài thi tự luận, dù thời gian làm bài tương đối dài (120 phút) nhưng để tránh trường hợp thiếu thời gian làm bài, các em nên chuẩn bị trước về tâm lí, căn chỉnh thời gian khi luyện đề cho phù hợp. Ngoài ra, nên chú ý chữ viết, cách trình bày sạch – đẹp – rõ ràng để hoàn thành được bài thi tốt nhất.

+ Trao đổi/đối chiếu kiến thức giữa các tài liệu ôn tập, xin ý kiến các thầy cô khi cần hỗ trợ. Đề thi có nhiều câu hỏi kiểm tra kiến thức, nếu không đảm bảo đúng – đủ sẽ dẫn tới mất điểm, vậy nên, không được chủ quan khi chỉ dựa vào một nguồn tài liệu trôi nổi, hoặc chưa được kiểm chứng.

Và cuối cùng, để hoàn thành tốt nhất bài thi, bên cạnh kiến thức, kĩ năng, chúng ta cần có một tâm lí vững vàng, các em cần chú ý về sức khỏe, đảm bảo sự an toàn cho bản thân, sẵn sàng các giấy tờ theo quy định và sự tự tin để đối diện với mọi khó khăn, thử thách sắp tới.

Thái Phương