Nhân lên lòng yêu nước và ý thức công dân

Cách mạng Tháng Tám thành công không chỉ là kết quả từ sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh, mà còn là kết tinh sức mạnh toàn dân tộc, trong đó lòng yêu nước và ý thức công dân giữ vai trò then chốt.

Đông đảo người dân ở Hà Nội và các tỉnh lân cận dự mít tinh tại Quảng trường Nhà hát Lớn, hưởng ứng cuộc Tổng khởi nghĩa giành chính quyền, ngày 19-8-1945. Ảnh: TTXVN

1. Động lực mạnh mẽ thúc đẩy nhân dân ta vùng lên đấu tranh chính là tinh thần yêu nước nồng nàn. Truyền thống quý báu ấy của dân tộc ta đã được hun đúc qua hàng nghìn năm lịch sử. Khi phát xít Nhật và thực dân Pháp cùng thống trị, đất nước ta rơi vào cảnh hết sức khốn cùng. Trong hoàn cảnh ấy, lòng yêu nước được khơi dậy mạnh mẽ, trở thành động lực để nhân dân ta vùng lên giành quyền làm chủ đất nước. Dưới sự lãnh đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, lòng yêu nước được biến thành hành động cách mạng cụ thể. Các cao trào cách mạng được đẩy mạnh. Mọi giai cấp, tầng lớp đã tham gia Việt Minh, nổi dậy giành chính quyền, ủng hộ Tổng khởi nghĩa. Chính lòng yêu nước, tinh thần đại đoàn kết dân tộc dưới sự lãnh đạo của Đảng là nhân tố quyết định đến thành công của Cách mạng Tháng Tám và sự ra đời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (nay là nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam).

Cùng với lòng yêu nước, ý thức công dân là nền tảng để cả dân tộc ta đồng lòng, quyết tâm hành động. Mọi người dân Việt Nam ý thức rất rõ quyền lợi và trách nhiệm của mình đối với tương lai đất nước. Không cam chịu kiếp nô lệ, bằng ý thức công dân, nhân dân ta tích cực tham gia các cao trào cách mạng “tập dượt” chuẩn bị cho Tổng khởi nghĩa. Không còn chỉ là quần chúng bị động, nhân dân ta đã trở thành chủ thể cách mạng, biết rõ tương lai đất nước nằm trong tay mình. Việc tự giác ủng hộ, tham gia cách mạng, bảo vệ chính quyền non trẻ cho thấy trong mỗi người dân Việt Nam, ý thức làm chủ đất nước đã được hình thành rõ nét. Có thể khẳng định, sức mạnh kết tinh trong khối đại đoàn kết toàn dân tộc, dưới sự lãnh đạo của Đảng chính là lòng yêu nước và ý thức công dân. Đó là nguồn lực tinh thần quý báu làm nên thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945.

Không chỉ vậy, lòng yêu nước và ý thức công dân còn là nền tảng cho mọi thành công của cách mạng Việt Nam sau này. Rõ nhất là hai giai đoạn quan trọng trong lịch sử dân tộc: Kết thúc 9 năm trường kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp bằng Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ và 21 năm kháng chiến chống đế quốc Mỹ giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước, bằng Đại thắng mùa xuân 1975 với đỉnh cao là Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử.

Nước nhà thống nhất, trong bối cảnh đổi mới, lòng yêu nước và ý thức công dân tiếp tục đóng vai trò then chốt, là động lực thúc đẩy sự phát triển bền vững của đất nước. Bằng lòng yêu nước, mỗi người dân Việt Nam luôn nỗ lực học tập, công tác, lao động sáng tạo, góp phần vào sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước; bảo vệ độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc; xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc; vượt qua khó khăn, thách thức; tự tin, tự hào về truyền thống, lịch sử, văn hóa dân tộc, cùng nhau cống hiến hướng tới mục tiêu xây dựng đất nước phồn vinh, hạnh phúc. Mỗi người dân đã thể hiện rõ ý thức công dân của mình bằng việc chấp hành nghiêm pháp luật Nhà nước; tham gia tích cực vào các hoạt động chính trị, xã hội, góp phần xây dựng chính quyền trong sạch, vững mạnh, bảo vệ thành quả cách mạng; tham gia đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí, bảo vệ quyền và lợi ích của người dân; tham gia có trách nhiệm vào các công việc của tập thể, bày tỏ ý kiến, kiến nghị, đóng góp vào quá trình xây dựng và phát triển đất nước... Chính lòng yêu nước và ý thức công dân đã tạo ra nền tảng để Việt Nam xây dựng một xã hội trật tự, kỷ cương, an toàn, văn minh và hiện đại.

2. 80 năm trước, lòng yêu nước và ý thức công dân là nguồn lực đầu tiên khởi dựng chính quyền mới - nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Ngày nay - thời kỳ hội nhập quốc tế sâu rộng, các quốc gia trên thế giới ngày càng tăng cường kết nối, đẩy mạnh hợp tác trên nhiều lĩnh vực. Trong bối cảnh đó, việc phát huy lòng yêu nước và ý thức công dân từ bài học của Cách mạng Tháng Tám là vô cùng cần thiết. Trong điều kiện mới, lòng yêu nước, ý thức công dân được thể hiện bằng những hành động mới. Không còn là cầm súng, chiến đấu hy sinh vì sự nghiệp giải phóng dân tộc... hôm nay, yêu nước là lao động sáng tạo, sống có trách nhiệm, tuân thủ pháp luật, bảo vệ môi trường, bảo vệ an ninh quốc gia, giữ vững chủ quyền lãnh thổ, góp phần vào sự phát triển bền vững của đất nước. Trước yêu cầu mới, chúng ta phải làm sao để tinh thần yêu nước và ý thức công dân tiếp tục trở thành nguồn lực bứt phá đưa dân tộc ta bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình.

Nếu ví sự nghiệp cách mạng như hành trình gieo trồng thì muốn có hoa thơm, trái ngọt phải bắt đầu từ khi gieo hạt, vun trồng. Theo tinh thần ấy, giáo dục lòng yêu nước trong nhân dân, đặc biệt với thế hệ trẻ là việc làm không thể xem nhẹ. Tinh thần yêu nước là tình cảm thiêng liêng, sâu sắc của mỗi người hướng về Tổ quốc, là động lực to lớn để mỗi người phấn đấu, cống hiến cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước. Ý thức công dân là thể hiện trách nhiệm, nghĩa vụ của mỗi người đối với cộng đồng, xã hội. Trong điều kiện mới, tinh thần yêu nước và ý thức công dân đặt ra những yêu cầu cao hơn, đòi hỏi mỗi người phải có lòng yêu nước nồng nàn, ý thức công dân sâu sắc, để cùng nhau xây dựng một nước Việt Nam hùng cường, dân chủ, văn minh, hội nhập.

Để đạt được yêu cầu đó, qua giáo dục lịch sử, truyền thống phải khơi dậy trong nhân dân, nhất là thanh thiếu niên lòng tự hào dân tộc, tiếp nối truyền thống của ông cha, phát huy tinh thần trách nhiệm với đất nước. Cùng với đó là phát huy ý thức công dân trong đời sống xã hội. Mỗi công dân cần thực hiện đầy đủ quyền và nghĩa vụ của mình: Chấp hành nghiêm pháp luật, tích cực đóng góp xây dựng cộng đồng, bảo vệ môi trường, giữ gìn trật tự an toàn xã hội... Mỗi người dân cần nhận thức rằng, sự tham gia tích cực vào các hoạt động xã hội, xây dựng nếp sống văn minh là những hành động thiết thực thể hiện trách nhiệm của mình.

Đi đôi với đó là phát huy tinh thần đoàn kết, ý chí tự lực, tự cường trong phát triển kinh tế - xã hội. Một trong những giá trị cốt lõi của hệ giá trị tinh thần Việt Nam hiện nay là phát huy tinh thần tự lực, tự cường, góp phần khơi dậy tinh thần yêu nước, lòng tự tôn dân tộc và khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc. Cùng với đó là coi trọng đổi mới sáng tạo, nâng cao năng suất lao động, chủ động đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ; phát triển kinh tế đi đôi bảo vệ môi trường, giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc.

Từng người dân, nhất là cán bộ, đảng viên cần nêu cao tinh thần trách nhiệm trước sự phát triển của đất nước. Nâng cao đạo đức công vụ là yêu cầu cấp thiết đối với cán bộ, công chức, viên chức nhằm hướng tới xây dựng một nền hành chính minh bạch, chuyên nghiệp và phục vụ nhân dân tốt hơn. Điều đó đòi hỏi mỗi cán bộ, công chức, viên chức phải rèn luyện nâng cao đạo đức công vụ, tinh thần tận tụy phục vụ nhân dân. Đối với mỗi người dân cần chủ động giám sát, phản biện xã hội có trách nhiệm để góp phần xây dựng chính quyền minh bạch, liêm chính.

Trong bối cảnh mới, tăng cường hội nhập và hợp tác quốc tế là yếu tố then chốt để Việt Nam phát triển bền vững, nâng cao vị thế. Điều này đòi hỏi các hoạt động đối ngoại phải có sự chủ động, tích cực và linh hoạt hơn nữa. Mặc dù mang lại nhiều cơ hội nhưng hội nhập cũng tiềm ẩn không ít thách thức, nguy cơ. Vì thế chủ động hội nhập nhưng Việt Nam phải giữ vững bản lĩnh dân tộc, tham gia tích cực, có trách nhiệm vào các hoạt động quốc tế với thái độ cầu thị nhưng phải kiên định lập trường, đặt lợi ích quốc gia, dân tộc lên trên hết.

Tinh thần của Cách mạng Tháng Tám không chỉ là bài học lịch sử mà còn là nguồn cảm hứng cho hành động của chúng ta hôm nay và mãi mãi mai sau. Việc nhân lên lòng yêu nước và ý thức công dân chính là góp phần xây dựng một nước Việt Nam hùng cường, dân chủ, văn minh trong thời đại mới.

Đại tá, nhà báo Phùng Kim Lân - Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam