Nhân Tháng phim độc lập nói về phim độc lập

Điện ảnh Việt những năm gần đây ngoài sự ra đời, hoạt động năng nổ của nhiều ê-kíp sản xuất phim giải trí, dòng chảy của các nhà làm phim độc lập vẫn có chỗ đứng riêng. Sáng tạo và đậm dấu ấn cá nhân là những điều tác phẩm của họ để lại sau hành trình nhiều gian nan. Điều đáng nói là những nhà làm phim độc lập và tác phẩm của họ giống như một “dòng chảy” lạ trong cách tiếp cận điện ảnh nước nhà khi họ chọn … không theo xu hướng. Đặc biệt hơn là phim độc lập có nhiều tác phẩm thực sự được quốc tế khen ngợi. Phim “Cha cõng con” là một ví dụ.

Đạo diễn của phim - Lương Đình Dũng cho biết, “Cha cõng con” chính thức hoàn thành vào tháng 11-2016, sau 10 năm ấp ủ, gần ba tháng quay phim và hơn một năm xử lý hậu kỳ với kinh phí lên tới gần 18 tỷ đồng. Bộ phim có thời lượng 90 phút, là câu chuyện đẹp về tình phụ tử với bối cảnh chính ở Hà Giang. Phần lớn các diễn viên trong phim là diễn viên nghiệp dư, ngoại trừ vai người ông ngoại sẵn sàng ăn trộm gà để nấu cháo cho đứa cháu bị bệnh ung thư (nghệ sỹ ưu tú Trần Hạnh) và vai người cha (diễn viên Ngô Thế Quân - nam diễn viên chính của phim “Thời xa vắng”).

Các nhà làm phim độc lập Việt nhiều năm qua luôn nỗ lực, sẵn sàng theo đuổi ý tưởng nghệ thuật và chọn những hướng tiếp cận lạ cho phim Việt. Ảnh từ phim “Nhắm mắt thấy mùa hè”

Tác phẩm điện ảnh này đã “chu du” tới nhiều liên hoan phim quốc tế, được chọn trình chiếu tranh giải chính thức (điển hình như giải Phim dài xuất sắc tại Liên hoan Canadian Diversity Film Festival, giải Quay phim xuất sắc tại Liên hoan phim Barcelona Planet…). “Cha cõng con” cũng tiếp tục đến với nhiều liên hoan phim lớn khác trên thế giới như: Liên hoan phim quốc tế Houston lần thứ 50 (một liên hoan phim độc lập lâu đời trên thế giới với 4.500 bộ phim tham dự đến từ 74 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới, Liên hoan phim quốc tế Boston lần thứ 15…

Hay như tác phẩm đầu tay của nữ đạo diễn Cao Thúy Nhi mang tên “Nhắm mắt thấy mùa hè”, sở hữu câu chuyện nhẹ nhàng với những khung hình đẹp đẽ tại Nhật Bản cũng nhận được khá nhiều khen ngợi. Thời điểm “Nhắm mắt thấy mùa hè” ra mắt, đó là một thanh âm nhẹ nhàng trong bối cảnh phim Việt đang chạy theo xu hướng: Hài tình cảm để câu khách. “Nhắm mắt thấy mùa hè” là nỗ lực đáng khen ngợi của ê-kíp làm phim còn rất trẻ, sẵn sàng theo đuổi dòng độc lập. Dẫu còn đôi chỗ khiến cảm xúc trong phim chưa thể chín muồi, tác phẩm vẫn cho thấy sự đầu tư nghiêm túc, chỉn chu, với nhiều ưu điểm về kỹ thuật.

Cùng với đó là dự án phim độc lập “Culi không bao giờ khóc” của Phạm Ngọc Lân tham dự giải thưởng L'Atelier thuộc Liên hoan phim quốc tế Cannes 2019 nhằm hỗ trợ quá trình sản xuất của những dự án điện ảnh nghệ thuật nổi bật của các đạo diễn trẻ từ nhiều nước trên thế giới. “Culi không bao giờ khóc” có cốt truyện về một người vợ Việt lặn lội sang châu Âu để đưa xác chồng là nhân viên bảo vệ của một vườn thú về. Vườn thú này rơi vào cảnh phá sản, chỉ còn duy nhất một con culi. Bộ phim truyền tải nhiều thông điệp ý nghĩa và cảm xúc khó quên tới khán giả.

Theo giới chuyên môn, phim độc lập còn gọi là phim vị nghệ thuật, do một người hoặc một nhóm người tự sản xuất không vì lợi nhuận, không có Cty chủ quản, với chi phí thấp, công nghệ đơn giản. Trước đó, các tác phẩm cùng thể loại như “Chơi vơi” (Bùi Thạc Chuyên), “Nước” (Nguyễn Võ Nghiêm Minh), “Bi, đừng sợ!” (Phan Đăng Di), “Đập cánh giữa không trung” (Nguyễn Hoàng Điệp)... cũng là những tác phẩm phim độc lập để lại nhiều dấu ấn với khán giả trong và ngoài nước.

Tuy nhiên, các nhà làm phim độc lập trong nước về cơ bản vẫn còn rất nhiều khó khăn. Đầu tiên chính là khó khăn về kinh phí. Đạo diễn Cao Thúy Nhi của “Nhắm mắt thấy mùa hè” từng chia sẻ: Trước khi bấm máy, 30 Cty, nhà đầu tư đã nhất loạt từ chối hỗ trợ, thậm chí có thời điểm, đoàn phim còn không được cấp visa sang Nhật - bối cảnh chính trong phim… Dự án những tưởng phải hủy bỏ nếu không có sự quyết tâm lớn.

Hay mặc dù giành được nhiều giải thưởng quốc tế, tuy nhiên, “Cha cõng con” lại thua trên… sân nhà khi gây ra tranh cãi tại giải “Cánh diều vàng” 2016. Không chỉ đến “Cha cõng con,” nhiều tác phẩm trước đó của đạo diễn Lương Đình Dũng cũng không nhận được đánh giá cao từ giới chuyên môn trong nước, trong khi lại tạo được tiếng vang ở nhiều nước khác trên thế giới.

Phim độc lập cũng chưa giải được bài toán… thiếu thốn khán giả. Khi dòng phim này thiên về hơi hướng nghệ thuật, nhiều chi tiết, hình ảnh ẩn dụ, khó cảm đối với một bộ phận công chúng. Phim độc lập là “kho” để vươn tới các giải quốc tế, nhưng xa lạ với khán giả trong nước – Vấn đề này, đến nay các nhà làm phim độc lập và thị trường điện ảnh trong nước vẫn chưa cân bằng được.

Tuy nhiên, điều riêng biệt, góc tiếp cận “không giống ai” và tâm huyết của những nhà làm phim độc lập xứng đáng được ghi nhận và được khuyến khích hơn nữa, không chỉ trong “Tháng phim độc lập” này.

Nam Dương